فاطمه پهلوی

فاطمه پهلوی (۸ آبان ۱۳۰۷ – ۱۲ خرداد ۱۳۶۶)، دهمین فرزند رضا شاه از همسر آخرشش عصمت‌الملوک دولتشاهی بود.[1][2]

فاطمه پهلوی
فاطمه پهلوی در کنار فرزندانش، کامبیز خاتمی (راست) و رامتین خاتمی (چپ)
زاده۸ آبان ۱۳۰۷
۳۰ اکتبر ۱۹۲۸
تهران، ایران
درگذشته۱۲ خرداد ۱۳۶۶ (۵۸ سال)
۲ ژوئن ۱۹۸۷
لندن
آرامگاه
لندن
همسران
فرزند(ان)کیوان، داریوش، رعنا، پری، کامبیز، رامین
دودمانخاندان پهلوی
پدررضاشاه
مادرعصمت‌الملوک دولتشاهی
دین و مذهباسلام

تحصیلات

او تحصیلات مقدماتی را در در سال ۱۳۱۸ و در مدرسه زرتشتیان تهران با نام دبیرستان انوشیروان دادگر آغاز[3] و به صورت نیمه تمام رها کرد و سپس در بیروت، اروپا و آمریکا ادامه تحصیل داد.[1]

زندگی شخصی

پس از درگذشت رضا شاه، فاطمه ابتدا در مرداد ۱۳۲۷ با یک روزنامه‌نگار آمریکایی به نام «وینسنت لی هیلیِر» (Vincent Lee Hillyer) ازدواج کرد[4] و از او صاحب یک دختر به نام رعنا و دو پسر به نامهای کیوان و داریوش پهلوی هیلیر شد.[2] این ازدواج موجب اعتراضاتی در ایران گردید. چرا که ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ممنوع بوده و ازدواج زن ایرانی با تبعهٔ سایر کشورها نیاز به کسب اجازهٔ قبلی از دولت ایران داشت. نادیده گرفتن این دو مورد موجب شد تا فاطمه پهلوی از امتیازات خود محروم گردد. با وجود آن‌که هیلیر مسلمان گردید و نام خود را علی گذاشت، ولی ورود به ایران می‌توانست موجب دستگیری و محاکمهٔ فاطمه پهلوی شود.[4]

از سوی دیگر دربار نیز نسبت به این ازدواج روی خوشی نشان نداد. چرا که فاطمه پهلوی جشن ازدواج خود با هیلیر را در پاریس و درست در روزی برگزار نمود که دربار ایران به مناسبت خاکسپاری رضا شاه عزای عمومی اعلام کرده بود. بر خلاف تمایل سپهبد رزم‌آرا که از مطبوعات خارجی می‌خواست که اخبار مربوط به تشییع جنازه و عزاداری برای رضا شاه را پوشش دهند، اخبار این ازدواج و همزمانی آن با عزاداری به صورت بسیار پر سر و صدا انعکاس یافت.[5] انعکاس این اخبار مطبوعاتی در جریان ملی شدن صنعت نفت ایران صورت گرفت و موجب شد که موضع شاه تضعیف گردد.[4] سرانجام دربار در سال ۱۳۳۲ به فاطمه پهلوی و علی هیلیر اجازه بازگشت به کشور را داد و علی‌رغم پیش‌بینی‌ها، آن دو مورد استقبال قرار گرفتند.[4] بعدها در مرداد ۱۳۳۸ فاطمه از هیلیر طلاق گرفت و در آبان همان سال با ارتشبد محمد خاتمی ازدواج نمود[1] که ثمرهٔ آن یک دختر به نام پری و دو پسر به نامهای کامبیز و رامین خاتمی بود.[2] محمد خاتمی در سال ۱۳۵۴ در حال کایت‌سواری در حوالی سد دز با کوه برخورد کرد و کشته شد.[4]

فعالیت‌ها
از راست امیر اسدالله علم، فاطمه پهلوی، ایندیرا گاندی و ارتشبد خاتمی (همسر فاطمه پهلوی)

فاطمه پهلوی از جمله اعضای خاندان پهلوی بود که به فعالیت‌های اقتصادی روی آورد.[6] فاطمه پهلوی یکی از سهامداران اصلی «شرکت سی.آر.سی» بود که در سال ۱۳۴۳ باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس را راه‌اندازی نمود. اندکی پیش از انقلاب اسلامی، ساختمان بولینگ عبده آتش گرفت و حق بیمه آن به فاطمه پهلوی پرداخت گردید و او روانه خارج از کشور شد.[7] بسیاری همچنان معتقدند که این آتش‌سوزی عمدی و توسط عوامل فاطمه پهلوی رخ داده‌است.[8] خبرگزاری فارس به نقل از گزارشی که در کنگره آمریکا مطرح شده، ادعا دارد که وی دو میلیون دلار از کمک اقتصادی آمریکایی‌ها به ایران را به صورت بلاعوض دریافت نموده‌است.[9] او تا پیش از انقلاب کاخ‌هایی در تهران و شمال کشور داشت.[10]

فاطمه پهلوی گاه در سیاست و روابط خارجی با کشور چین نیز نقشی ایفا نموده‌است.[11] او همچنین یکی از نخستین بانوان خلبان ایرانی است.[12]

مرگ

فاطمه پس از انقلاب ۱۳۵۷ مدتی ساکن پاریس بود. او در سال ۱۳۶۶ در ۵۸ سالگی در لندن درگذشت.[1][13]

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ فاطمه پهلوی موجود است.
  1. «تبارشناسی خاندان پهلوی». مرکز اسناد انقلاب اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  2. «GENEALOGY». The Pahlavi Dynasty. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  3. «انجمن زرتشتیان». سایت کتاب اول. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  4. «فاطمه پهلوی با شوهر آمریکایی‌اش به تهران بازگشت». آفتاب. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  5. «چرا فاطمه از دربار ایران طرد شد؟». مجله سیاه و سپید، شماره ۱۱۰۳، جمعه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۸ به نقل از جوان آنلاین. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  6. «فساد دربار». مرکز اسناد انقلاب اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  7. «تاریخچه پرسپولیس». شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  8. «ظهور آبی و قرمز در تاریکخانه سیاست». روزنامه اعتماد. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  9. «فساد مالی و اقتصادی در رژیم پهلوی». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  10. «ازدواج و طلاق هویدا». سایت راسخون. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  11. «بازخوانی روابط ایران و چین». مجله بررسی استراتژیک. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  12. «Akram Monfared Arya». سایت شخصی اکرم منفرد آریا، دومین زن خلبان ایرانی. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
  13. «Fatemeh Pahlavi, Shah's Half-Sister, Dies in London». واشینگتن پست. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.