آریامهر
آریامهر لقب محمدرضاشاه پهلوی واپسین شاه ایران بود و امروزه یکی از لقبهای فرزند او شاهزاده رضا پهلوی دوم نیز است. معنی این نام «خورشید آریاییها» است. این لقب نخستین بار توسط صادق رضازاده شفق و به ابتکار او ساخته و پیشنهاد شد.
اعطای لقب
گفته شده که محمدرضاشاه به دلیل علاقه و اطمینان زیاد نسبت به صادق رضازاده شفق از وی خواست تا لقبی برای او و فرح پهلوی پیشنهاد کند که شفق مدتی بعد لقب «آریامهر» را برای محمدرضاشاه و لقب «شهبانو» را برای فرح پیشنهاد نمود که این القاب مورد قبول و پسند شاه واقع شد.[1]
این لقب در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۴۴ خورشیدی در یک نشست در پارلمان شورای ملی به محمدرضا پهلوی رسماً به پاس فداکاریهای ۲۴ ساله شاه به وی اعطا گردید. تاجگذاری او پس از آن یعنی در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶ خورشیدی انجام یافت.
سكه شناسى
لقب آریامهر شاید نخستین بار بر روی نشان یادبود انقلاب سفید که به سفارش مؤسسه اعتباری دانشگاه و در سال ۱۳۴۱ خورشیدی طراحی و ضرب گردیده بود قرار گرفت؛ یعنی سه سال پیش از تصویب اعطای آن! این امر حاکی از ساخته شدن لقب و استفاده از آن چندین سال پیش از تصویب است. جالب آنکه این لقب بر روی نشان یادبود ضرب شده به مناسبت بیست و پنجمین سال سلطنت محمدرضا پهلوی که در شهریور ١٣٤٤ و همزمان با تصویب اعطای لقب ضرب شده، دیده نمی شود.
لقب آریامهر از سال ۱۳۴۵ خورشیدی در کنار عنوان شاه بر روی سکه های رایج نیکلی ضرب و بر روی سکه های طلا و نقره ریالی که در سال ۱۳۵۰ خورشیدی به مناسبت دوهزار و پانصدمین سال شاهنشاهی ضرب شده بودند نیز استفاده شد؛ اما تا سال ۱۳۵۴ بر روی سکه های رسمی طلا موسوم به سکه پهلوی درج نشد.
- نشان یادبود انقلاب سفید با لقب آریامهر در کنار عنوان شاه؛ ۱۳۴۱ خورشیدی
- نشان یادبود بیست و پنجمین سال سلطنت محمدرضا پهلوی؛ ۱۳۴۴ خورشیدی
- سکه ده ریالی با آریامهر؛ ۱۳۵۲ خورشیدی
- واپسین سکه یک پهلوی بدون لقب آریامهر؛ ۱۳۵۳ خورشیدی
- نخستین سکه یک پهلوی با لقب «آریامهر»؛ ۱۳۵۴ خورشیدی
ورزشگاه آریامهر
ورزشگاه آزادی تهران ورزشگاه ملّی ایران و بزرگترین وزرشگاه این کشور است. این ورزشگاه برای میزبانی بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ ساخته شد. این ورزشگاه در حقیقت بخشی از مجموعه ورزشی آزادی است.
بازیهای تیم ملی فوتبال ایران و تیمهای استقلال و پرسپولیس در این ورزشگاه برگزار میشود.
ورزشگاه آزادی با طراحی عبدالعزیز فرمانفرماییان ساخته شد و در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۵۰ گشایش یافت.[۲]
این ورزشگاه تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران ورزشگاه آریامهر خوانده میشد و پس از انقلاب، ورزشگاه آزادی نام گرفت. مجموعهٔ ورزشی آزادی تهران هماکنون با دارا بودن سالنهای چند منظوره، سالن دوازده هزار نفری و دریاچه مصنوعی یکی از بینظیرترین مجموعههای ورزشی آسیاست.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ خورشیدی
پس از رویداد انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، رضا پهلوی فرزند محمدرضا شاه، غیابی و در تبعید از سوی پادشاهخواهان ایرانی جانشین پدر در جایگاه شاهنشاهی شناخته شد و در همین راستا با نام رضا شاه دوم لقبهای شاهنشاه و آریامهر را نیز در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۵۹ خورشیدی از سوی همان گروه به دست آورد.