رویداد خرم‌دره
رویداد خرم‌دره یا مبارزه علی پاتریک پهلوی با حکومت محمدرضا پهلوی [1] یکی از مجموعه درگیری‌ها و برخوردهای مسلحانه‌ایی بود که در اردیبهشت سال ۱۳۵۴ خورشیدی روی داد.[2]
| رویداد خرم‌دره | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی ازاختلافات محمدرضا پهلوی و علیرضا پهلوی | |||||||||
| |||||||||
| طرفهای درگیر | |||||||||
| ساواک ژاندارمری قزوین پلیس رژیم پهلوی |
علی پاتریک پهلوی بهمن حجت کاشانی (برادرزاده سپهبد علی حجت کاشانی) کشاورزان و روستاییان اطراف خرم‌دره | ||||||||
| فرماندهان | |||||||||
| محمدرضا پهلوی نعمت‌الله نصیری |
علی پاتریک پهلوی بهمن حجت کاشانی (برادرزاده سپهبد علی حجت کاشانی) کاترین عدل (دختر یحیی عدل) | ||||||||
| توان | |||||||||
| اسلحه‌های انفرادی، نارنجک و هلیکوپتر | اسلحه‌های انفرادی | ||||||||
| تلفات | |||||||||
| کشته شدن فرمانده ژاندارمری قزوین | کشته شدن کاترین عدل و همسر وی بهمن حجت کاشانی همراه گروهی از کشاورزان و روستاییان | ||||||||
ریشه این درگیری مسلحانه کشته شدن علیرضا پهلوی برادر محمدرضا پهلوی در یک سانحه هوایی بود اما برخی منابع علاوه بر آن، اختلافات فکری و مذهبی مجموعه کاترین عدل، بهمن حجت کاشانی و علی پاتریک پهلوی با نظام شاهنشاهی را، ریشه و دلیل این درگیری عنوان می‌کنند. این درگیری نهایتاً با کشته شدن بهمن حجت و کاترین عدل و بازداشت برادرزاده محمدرضا پهلوی به دست ساواک پایان می‌پذیرد.
پیش زمینه
علیرضا پهلوی در ۶ آبان ۱۳۳۳ درست در زمانی که شایعه ولیعهدی او (به دلیل بچه دار نشدن شاه و ثریا اسفندیاری) بر سر زبان‌ها بود، در یک سانحهٔ هوائی کشته شد. پس از مرگ وی، پسرش علی پاتریک پهلوی را به ایران آوردند و تحت سرپرستی دربار قرار دادند. علی پاتریک پهلوی عمویش محمدرضا پهلوی را بانی مرگ پدرش می‌دانست.[3][4]
استقرار در خرم‌دره
کاترین عدل دختر یحیی عدل و همسر وی بهمن حجت کاشانی برادرزاده سپهبد علی حجت کاشانی (رئیس تربیت بدنی رژیم پهلوی) به منظور دوری از خاندان پهلوی و دربار و با توجه به اختلافات متعددی که با خاندان پهلوی داشتند، در حوالی خرم‌دره مزرعه‌ای را آباد کرده و به کار کشاورزی می‌پردازند و کم‌کم مجالسی برای آموزش و آگاه کردن روستاییان تشکیل می‌دهند. ساواک از این رفت‌وآمدها مطلع شده به آنها هشدار داده، دستور به بازگشت می‌دهد اما با مقاومت آنان رو به رو می‌شود.[2][5]
غار خرم‌دره
پس از هشدار ساواک کاترین عدل و بهمن حجت کاشانی به غاری در نزدیکی مزرعه می‌روند. در آخر نیروهای امنیتی پهلوی به غار یورش برده و با درگیری مسلحانه که بین طرفین روی می‌دهد، کاترین عدل و بهمن حجت کاشانی کشته می‌شوند.[2]
سرانجام
به دنبال کشته شدن بهمن حجت کاشانی و کاترین عدل عده زیادی از جمله علی پاتریک پهلوی فرزند علی رضا پهلوی دستگیر شده و عده‌ای از مقامات بالا و نزدیک به دربار مورد سوء ظن قرار گرفتند. دربارهٔ کشته شدن بهمن حجت کاشانی و کاترین عدل روزنامه‌های تهران ده‌ها خبر از تفضیلات ضد و نقیض منتشر کرده‌اند.[6] پس از آن علی پاتریک پهلوی به زندان افتاد اما بعداً با پا در میانی مادر بزرگش تاج‌الملوک آیرملو آزاد و به کلاله تبعید شد. او پنج سال پس از انقلاب به آمریکا رفت و در همان‌جا ماندگار شد.[2][3]
منابع
- «بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۱۲.
- ویکی‌پدیای فارسی نوشتار علی پاتریک پهلوی
- ویکی‌پدیای فارسی نوشتار علیرضا پهلوی (یکم)
- «مطالعات و پژوهشهای سیاسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- علی (پاتریک) پهلوی؛ شگفتی خاندان پهلوی
- بازتاب خیزش و خروش شهید حجت کاشانی
