تاریخ بیستساله ایران
تاریخ بیست ساله ایران، نام اثری است هشت جلدی به نگارش و تألیف (و تحقیق) حسین مکی. این اثر از بسیاری از جهات یک اثر منحصر به فرد محسوب میگردد. برای نخستین بار در طول تاریخ معاصر ایران، نگارش و نشر یک اثر بیش از چهل سال به طول انجامیدهاست. این اثر که بخشهایی از مجلد نخست آن در سال ۱۳۲۱ در روزنامه مهر ایران منتشر میشده، سر انجام در سال ۱۳۶۴ (جمعا چهل و سه سال) به چاپ جلد نهایی (جلد هشتم) رسیدهاست.
بر خلاف نام کتاب، این اثر به شرح وقایع ۱۲۹۹ تا ۱۳۲۳ (بیست و چهار سال) میپردازد. برخی معتقدند که کتابهای زندگانی سیاسی سلطان احمد شاه و نفت و نطق مکی (هر دو به قلم همین نویسنده) را نیز میتوان به عنوان مقدمه و موخره تاریخ بیست ساله ایران در نظر گرفت.
در خصوص این کتاب، مقالات مختلفی توسط نویسندگان داخلی و خارجی معاصر نگاشته شده و اسناد گزارشها و گزارشهای زیادی هم در ساواک و تامینات تهیه گردیدهاست. از نقاط قوت این کتاب به نحوه استدلال و منابع قوی که در این کتاب استفاده شده و نیز به نثر افشاگرانه مکی در تألیف آن میتوان اشاره نمود. همچنین ضعف در ارجاع به منابع و مستندسازی (علی رغم آنکه هنوز مطلب کذبی در آن یافت نشدهاست) و همچنین لحن جانبدارانه آن به لحاظ آنکه مکی خود به عنوان نماینده مجلس مخالف نقشی در جریانات داشتهاست، از نقاط ضعف کتاب بهشمار میآیند.
این کتاب بارها توسط انتشارات امیرکبیر، انتشارات ایران، انتشارات علمی و نشر ناشر چاپ و تجدید چاپ شدهاست.
منابع
- حسین مکی، تاریخ بیست ساله ایران. جلد اول تا هشتم، چاپ تهران، ۱۳۲۴ تا ۱۳۶۴ انتشاراتهای ایران و علمی