استان اصفهان

استان اصفهان؛ استانی در مرکز ایران است. مرکز این استان، شهر اصفهان می‌باشد. استان اصفهان ششمین استان پهناور و سومین استان پرجمعیت ایران است و رتبه اول شهرنشینی کشور را دارد.[3] این استان با مساحتی حدود ۱۰۶۷۸۶ کیلومترمربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ درجه و۳۱ دقیقه طول شرقی نصف النهار گرینویچ، واقع شده‌است. استان اصفهان از شرق به استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استان‌های سمنان و قم و مرکزی ، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است. از نظر طبیعی نیز استان به دشت کویر در شرق و شمال رشته کوههای زاگرس (که مانند سدی از شمال غربی تا جنوب شرقی کشور کشیده شده) در غرب و جنوب محدود شده است که این موقعیت طبیعی، از یک طرف محدودیت‌ها و از طرف دیگر پتانسیل‌ها و مزیت‌هایی را برای استان فراهم نموده است.[3]مهم ترین شهرهای این استان: اصفهان و کاشان می باشند[4] اصفهان قطب تولید آهن، فولاد و همچنین صنایع دستی در ایران است.[5]

اصفهان
مرکزاصفهان
مساحت۱۰۷٬۰۲۷ کیلومترمربع
جمعیت۵٬۱۲۰٬۸۵۰ نفر[1][2]
پراکندگی۴۸ نفر
تعداد شهرستان‌ها۲۴
منطقه زمانیIRST (گرینویچ+۳:۳۰)
-تابستان (دی‌اس‌تی)IRDT (گرینویچ+۴:۳۰)
نماینده ولی فقیهسید یوسف طباطبایی‌نژاد
استاندارعباس رضایی

شهرها و شهرستانها

شهرستانهای استان اصفهان عبارتند از: آران و بیدگل، اردستان، اصفهان، برخوار، بوئین و میاندشت، تیران و کرون، چادگان، خمینی‌شهر، خوانسار، خور و بیابانک، سمیرم، شاهین‌شهر و میمه، شهرضا، دهاقان، فریدن، فریدون‌شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، لنجان، مبارکه، نایین، نجف‌آباد و نطنز

همچنین آمار نشان می‌دهد شهرستان نایین با مساحت 25123 کیلومتر مربع وسیع‌ترین و شهرستان خمینی‌شهر با مساحت 181 کیلومتر مربع کوچکترین شهرستان استان می‌باشد. از لحاظ مسافت نیز مرکز شهرستان خمینی‌شهر با حدود مسافت 15 کیلومتر تا مرکز استان نزدیک‌ترین و مرکز شهرستان خوروبیابانک با مسافت حدود 391 کیلومتر دورترین شهرستان نسبت به مرکز استان می‌باشد.[6]

در مجموع نظام سلسله‌مراتبی شهرهای استان به‌ گونه‌ای است که پس از کلان‌شهر اصفهان به عنوان شهر سطح اول، شهرهای کاشان، نجف‌آباد و شاهین‌شهر در سطح دوم و شهرهای شهرضا، گلپایگان، مبارکه و زرین‌شهر در سطح سوم و سایر شهرهای استان در سطوح چهارم و پنجم قرار دارند.[7]

آمار

جمعیت

بر اساس اطلاعات حاصل از سرشماری عمومی نفوس و مسکن در دوره‌های گذشته، جمعیت استان اصفهان در سال ۱۳۵۵، حدود ۲ میلیون نفر بوده‌است که با رشدی فزآینده به ۵ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ رسیده‌است. بررسی آمار جمعیتی استان طی بازهٔ زمانی ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵، نشان می‌دهد نرخ شهرنشینی در استان اصفهان به تبعیت از کشور از رشد چشمگیری برخوردار بوده‌است و به پیروی از الگوی رشد جمعیتی در کشور در استان اصفهان نیز شهرنشینی با افزایش رشد مواجه بوده‌است که این افزایش همراه با کاهش روند رشد روستانشینی در استان همراه بوده‌است بطوری‌که از ۳۷ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۱۲ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده‌است.[6] در این رابطه باید گفت گسترش محدودهٔ شهرها، تبدیل روستاها به شهر و ایجاد شهرهای نو موجب تغییرات گسترده‌ای طی ۶۰ سال گذشته در نظام سکونتگاهی استان اصفهان شده‌است.[7]

منابع طبیعی و محیط‌زیست

حدود ۳۳ درصد از مساحت استان را بیابان تشکیل می‌دهد[3] و ۱۰ درصد از بیابان‌های ایران در استان اصفهان است که بخش اعظم آن را شهرستان‌های شهرضا، نائین، نجف آباد، اردستان، نطنز، آران و بیدگل، کاشان، خمینی‌شهر و اصفهان شامل می‌شود. البته بخش‌های از این استان کوهستانی بوده و دارای آب و هوای معتدل است. از مهم‌ترین شهرستان‌های کوهستانی این ناحیه می‌توان به شهرستان گلپایگان، خوانسار، فریدن، فریدونشهر، سمیرم،دهاقان، چادگان ، تیران و کرون و بویین و میاندشت اشاره کرد. مساحت جنگل‌های استان ۴۱۲ هزارهکتار است که از این میزان ۳۴۷ هزار هکتار آن اعم از بیابانی و غیربیابانی دست‌کاشت است و مابقی یعنی ۶۵ هزار هکتار جنگل‌های زاگرس هستند.[3]

حوضه‌های آبریز استان اصفهان شامل حوضه‌های آبریز کارون، گاوخونی، دریاچهٔ نمک، کویر ریگ زرین و کویر مرکزی می‌باشد (دو حوضهٔ آبریز ابرقو-سیرجان و مهارلو–بختگان وسعت بسیار ناچیزی را از استان به خود اختصاص می دهند).[6] بر اساس اطلاعات موجود، 7 رود دائمی (زاینده‌رود، ماربر، گلپایگان، آب ونک، وهرگان، گوکان و سمیرم)، ۲۱۸ رود فصلی، ۸٬۸۱۶ چشمه، تعداد ۴۷٬۸۴۷ چاه عمیق و نیمه‌عمیق مجاز، تعداد ۴٬۰۵۱ رشته قنات و ۷ سد شامل یک سد بتنی (زاینده‌رود) و ۶ سد خاکی (حنا، کمانه، خمیران، آغچه، قره‌قاچ و گلپایگان) در استان اصفهان وجود دارد.[3]

مناطق تحت مدیریت ادارهٔ کل حفاظت محیط زیست استان شامل مناطق چهارگانهٔ سازمان حفاظت محیط‌زیست با وسعت ۹۷۶٬۰۰۰ هکتار (2 پارك ملی،4 پناهگاه حیات‌وحش و 4 منطقه حفاظت شده) یعنی بیش از 9 درصد مساحت استان، 12 منطقه شکارممنوع با وسعت 1/080/000 هکتار و یک تالاب بین‌المللی با وسعت 63/000 هکتار می‌باشد.[3] استان اصفهان به لحاظ موقعیت جغرافیایی و اقلیمی و واقع شدن در فلات مرکزی ایران دارای تنوع گونه‌ای منحصر به فردی می‌باشد. وجود گونه‌های مختلف در رده‌های متعدد جانوری و گیاهی در زیستگاههای مختلف استان دلالت بر همین موضوع دارد. بر اساس بررسی‌ها و مطالعات صورت گرفته تاکنون در استان اصفهان بیش از 2000 گونه گیاهی مربوط به حدود 700 جنس و در قالب 130 خانواده شناسایی شده است. از این تعداد 350 گونه دارویی، 45 گونه انحصاری، 54 گونه آسیب‌پذیر، 16 گونه نادر و 19 گونه دیگر هستند. از گونه‌های گیاهی در معرض انقراض میتوان به زرین‌گیاه (otschyi Deracocephelum) اشاره نمود. در استان اصفهان 485 گونه مهره‌دار شامل 63 پستاندار، 296 پرنده، 40 گونه خزنده 8 گونه دوزیست و 41 گونه ماهی شناسایی گردیده است. بر اساس فهرست IUCN از گونه‌های جانوری حیات وحش استان تعداد 18 گونه شامل 5 گونه پستاندار، 8 گونه پرنده، 1گونه خزنده، و 4 گونه ماهی در زمره گونه‌های در معرض تهدید هستند. بر اساس سرشماری پستانداران در سال 1394 جمعیت 3 گونه کل و بز، قوچ و میش و آهوی ایرانی در مناطق چهارگانه استان بالغ بر 25000 رأس گزارش شده است. همچنین تعداد 9164 قطعه پرنده در سرشماری پرندگان آبزی و کنار آبزی در سال 1394 شمارش گردیده است.[3]

در حال حاضر از حدود 1700 کوره فعال آجر در سطح کشور، حدود 457 واحد آن در سطح استان اصفــهان مستقر هستند. ظرفیت تولید سالانه این واحدها 10 میلیون تن و رس مورد نیاز برای این مقدار تولید نیز 10 میلیون تن در سال است. قسمت عمده‌ای از این تعداد واحد در محور شرق، شمال شرقی و شمال اصفهان متمرکز میباشند که باعث افزایش بار آلودگی و پدیده گرد و غبار هوای شهرستان اصفهان می‌شوند. برداشت رس از اراضی در طی سالیان گذشته علاوه بر تخریب چشم‌انداز و ایجاد گودال‌هایی تا عمق بیش از 10 متر، شرایط را جهت ایجاد کانونهای محلی گرد و غبار فراهم نموده است.[3]

کشاورزی

استان اصفهان در سال 1397 در بخش کشاورزی با داشتن حدود 568 هزار هکتار اراضی کشاورزی و 6 میلیون واحد دامی در مجموع حدود 5/7 میلیون تن تولید محصولات کشاورزی داشته که حدود 5 درصد ازتولیدات کشاورزی کشور را تشکیل می‌دهد.[8]

بهداشت و سلامت

کل بیمارستانهای استان اصفهان 62 بیمارستان می‌باشد که 54 بیمارستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و 8 بیمارستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی کاشان می‌باشد.[3] استان اصفهان از لحاظ ارائه خدمات درمانی، استان‌های همجوار یعنی یزد، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و برخی اتباع خارجی را تحت پوشش داشته و به عنوان قطب خدمات درمانی برای منطقه محسوب می‌گردد.[6]

میراث فرهنگی

در فهرست میراث جهانی یونسکو از میان 21 مکان ثبت شده از ایران، 4 مورد شامل میدان نقش جهان، باغ ایرانی (باغ چهلستون و باغ فین کاشان)، مسجد جامع اصفهان و قناتها (مزدآباد میمه، وزوان در بخش میمه و قنات دوطبقه اردستان) در استان اصفهان می‌باشند. همچنین تعداد آثار تاریخی شناسایی شده در استان 22111 مورد و تعداد آثار ثبت شده تاریخی استان تا پایان سال 1394 در فهرست آثار ملی 1731 اثر می‌باشد. در استان اصفهان تعداد 24 موزه شامل موزه‌های محلی، استانی دولتی و یا مشارکتی وجود دارد که در آنها حدود 21 هزار شیء تاریخی نگهداری می‌شود. در استان اصفهان 548 محوطه و منطقه باستانی با وسعت و قدمت مختلف وجود دارد.[6]

جغرافی

۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار وسعت دارد.[9]

منابع

سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بیابان و ۱۰۰ هزار هکتار جنگل است. همچنین ۳۰۷ هزار هکتار پوشش گیاهی جنگلی دست کاشت در مناطق بیابانی استان در شهرستان های نطنز، اردستان، برخوار، اصفهان، نائین، خور و بیابانک، کاشان، آران و بیدگل است.[9]

آب‌و‌هوا

تفاوت ارتفاعات مناطق مختلف استان از سطح دریا موجب تنوع آب و هوا (بارندگی، درجه حرارت، رطوبت نسبی و غیره) در استان گردیده است. به طور کلی استان دارای سه نوع آب‌و‌هوا به شرح زیر می‌باشد:

۱- آب‌وهوای بسیار خشک تا خشک گرم، شامل قسمت اعظم استان از جمله نواحی پست شرقی و دشت‌های مرکزی و شمال‌شرقی استان.

۲- آب‌وهوای نیمه‌مرطوب تا مرطوب سرد، شامل نواحی مرتفع غربی و جنوبی استان.

۳- آب‌وهوای نیمه‌خشک، شامل نواحی مرتفع مرکزی و شمالی استان.

تاریخ و هنر
صنایع دستی در شهر اصفهان

استان اصفهان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع دستی ایران به‌شمار می‌رود. این استان از دیرباز گهوارهٔ هنرهای زیبا و صنایع دستی بوده‌است. تزئینات آجری، کاشی کاری، گچ بری و انواع خط در آثار تاریخی اصفهان، از قرن‌ها پیش تا دوره معاصر، بر اطراف و جوانب مناره‌ها و داخل و خارج مساجد، قصرها و هنرهای زری دوزی و قلم کاری، ترمه و نقره‌کاری و زرنگاری و رونویسی انواع کتاب، قرآن و قطعات نگارگری و نقاشی جملگی به مرکزیت هنری اصفهان گواهی می‌دهند.

سیم‌کشی، زرکشی، زربافی، گلابتون دوزی، منبت گلپایگان، پولک‌دوزی، زنجیره‌بافی، قالی‌بافی و نساجی از صنایع دستی رایج اصفهان است. این صنایع در عهد شاهان صفوی رونق فراوان داشت. در دوران قاجاریه، بازار صنایع دستی در اصفهان از رونق افتاد؛ ولی بعد از انقلاب مشروطه باز توسعه یافت. به‌طور کلی طرح و نقش عموم دست ساخته‌های اصفهان اعم از فرش و قلمکار و ظروف قلم‌زنی و کاشی، دوختنی‌های روی پارچه تحت تأثیر طرح‌های تزئینی دوران صفویه قرار دارد و طراحان اصفهان، به نسبت قدرت درک و مهارت خود از آثار قدیمی برمی‌گیرند و با خلاقیت خود، آن‌ها را زیباتر می‌سازند.

مردم‌شناسی و فرهنگ

قومیت و زبان

اکثر مردم استان اصفهان را فارسی‌زبانان تشکیل میدهند. قوم‌های مختلف دیگری چون: لرهای بختیاری، ارمنی‌ها، گرجی‌ها، ترک‌ها، یهودی‌ها، کولی‌ها و عرب‌ها (عشایر عرب جرقویه)، گبرها (نایین، اردستان، نطنز، میمه، برخوار) در این استان ساکن هستند.

فارسی‌زبانان: بزرگ‌ترین گروه قومی استان اصفهان هستند که در دشت‌های استان ساکن هستند. در استان اصفهان لهجه‌های متعددی از زبان فارسی به چشم می‌خورد مانند ۱- گویش نواحی شرقی استان همچون شهرستان‌های نائین و مناطق شرق شهرستان اصفهان (شامل بخش‌های کوهپایه، جرقویه، بن رود رودشت شرقی، جلگهٔ رودشت غربی) نطنز، اردستان، خوانسار، که به گویش فارسی پهلوی یا تاتی معروف است و تا حدودی شبیه به مردم یزد و زرتشتیان یزد است.۲-لهجهٔ مردم اصفهان، خمینی‌شهر و فلاورجان که به لهجهٔ اصفهانی شهرت دارد (واژگان به صورت کشیده ادا می‌شوند) ۳-لهجهٔ مردم نجف‌آباد و شهرضا که شبیه به لهجهٔ اصفهانی است به‌طور کلی فارسی‌زبانان بیش از ۸۰ درصد جمعیت استان اصفهان را تشکیل می‌دهند. این آمار برابر پژوهش سال ۱۳۸۹، تقریباً تأیید شده‌است.[10][11]

لر زبانان : لری زبانی از شاخهٔ زبان‌های ایرانی جنوب‌غربی محسوب می‌شود. اغلب لرهای ساکن در این استان از طوایف بختیاری هستند که از استان‌های چهار محال و بختیاری و خوزستان به این استان مهاجرت کرده‌اند. در دورهٔ آماری ۱۳۸۵-۱۳۹۰، ۵۶٫۶ درصد مهاجرانی که استان چهارمحال و بختیاری را ترک کرده‌اند، مقصدشان استان اصفهان بوده‌است.[3] مهم‌ترین دلیل مهاجرت بختیاری‌ها به استان اصفهان اشتغال در مراکز صنعتی مانند ذوب آهن و فولاد مبارکهاست که این امر موجب شده که جمعیت انبوهی در شهرستان‌هایی چون اصفهان، خمینی‌شهر و نجف‌آباد و لنجان ساکن شوند. اکثریت جمعیت آنان در شاهین شهر و فولادشهر ساکن هستند.[12]

ارمنی‌ها: ارمنی‌ها را در زمان صفویه را به اصفهان و به ویژه مناطق فریدن و فریدونشهر کوچاندند. ارمنی‌ها از گذشته تا به امروز نقش پر رنگی را در شهر اصفهان داشته‌اند و نمونه‌های بارز حضور پر رنگ‌شان، کلیسای وانک و بسیاری از تعمیرگاه‌ها در شهر اصفهان است. امروزه بیشتر ارمنیان فریدن و به ویژه روستای خویگان علیا در فریدون‌شهر که زمانی بزرگ‌ترین روستای ارمنی‌نشین ایران به حساب می‌رفت به اصفهان و در منطقه‌ای به نام جلفا تجمع یافته‌اند.

گرجی‌ها: گرجی‌ها نیز همانند ارمنی‌ها در زمان شاه عباس یکم از قفقاز به استان اصفهان کوچانده شدند. آنان ابتدا در شهر تازه بنا شدهٔ نجف‌آباد سکنا گزیدند ولی بعدها به دلیل ناسازگاری با آب و هوای نجف‌آباد و دلایل دیگر به فریدن و فریدونشهر رفتند. امروزه زبان و رسم‌الخط گرجی در فریدون‌شهر آموزش داده می‌شوند. افزون‌بر فریدون‌شهر در شهرهای بزرگ فارس‌نشین استان اصفهان نیز گرجی‌ها ساکن شده‌اند که اغلب در غالب اقوام دیگری همچون فارس درآمده‌اند.

اقتصاد

15 درصد تولید ناخالص ملی صنعت مربوط به استان است، با بیش از ۹ هزار واحد صنعتی به عنوان صنعتی‌ترین استان کشور است. صادرات در استان سالیانه 1.4 میلیارد دلار است، 70 درصد تولید فولاد کشور، 50 درصد صنایع ساختمانی و سنگ و 60 درصد مصنوعات طلای کشور در استان مخصوصا کاشان تولید می‌شود. [13]

مناطق ویژه
  • منطقه ویژه اقتصادی شهرضا مربوط به تولید و فن‌آوری شیمیایی
  • منطقه ویژه اقتصادی کاشان مربوط به ماشین آلات[13]

رسانه
  1. شبکه استانی اصفهان
  2. نشریه الکترونیک استانداری اصفهان[14]

وجه تسمیه

شهر اصفهان از روزگاران کهن تاکنون به نام‌های: آپادانا، آصف‌هان، اسباهان، اسبهان، اسپاتنا، اسپادنا، اسپاهان، آسپدان، اسپدانه، اسپهان، اسپینر، اسفاهان، اسفهان، اصباهان، اصبهان، اصپدانه، اصفاهان، اصفهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، پارتاک، پارک، پاری، پاریتاکن، پرتیکان، جی، دارالیهودی، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهان، صفاهون، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده‌است.

یاقوت حموی، می‌نویسد: «اصفهان یا اسپهان از کلیه اسباه است که به معنی سپاه و اسب می‌باشد.»

استاد پورداود، می‌گوید: «ارزش این وجه اشتقاق فقط در این است که می‌رساند در لهجهٔ قدیم اصفهانی، اسباه به معنی اسب نیز بوده‌است» پورداود یادآور شده‌است که بطلمیوس، جغرافیانگار سدهٔ دوم میلادی، نام این شهر را «اسپدان» نگاشته، سپس می‌گوید واژهٔ اصفهان روی اسپاهان قرار گرفته که خود شامل سپاه به معنی ارتش و هان نام مکان، یعنی جای سپاه است.

نویسندهٔ کتاب حدودالعالم از این شهر به نام «سپاهان» یاد کرده، می‌گوید: «سپاهان شهری عظیم است و آن دو شهر است: یکی را جهودان خوانند و یکی را شهرستان و در هر دو منبر نهاده‌اند ... .»

محمد حسین بن خلف تبریزی، دربارهٔ نام اصفهان، نوشته‌است: «اصباهان، معرب اسپاهان است و آن شهری است مشهور در عراق (عراق ایران) و نام اصلی او این است؛ و نام مقامی است از جمله دوازده مقام موسیقی و آن را اصفهانک نیز خوانند.»

در کتیبه‌های پارسی هخامنشی، انزان شامل ناحیهٔ اصفهان و اطرافش بوده و پیش از کورش، مرکز قدرت هخامنشیان در این ناحیه بوده و پس از کورش انزان به گابیان تبدیل یافته و استرابن هم آن را به همین نام خوانده‌است و گابیان رفته رفته به جی تغییر یافت.

هرتسفلد نگاشته‌است: اصفهان نام بلوکی از ولایت پریت کان و نام شهر «گبی» بوده‌است. گبی بعدها «گی» و سپس عربی شد و به «جی» تبدیل یافت.

در سدهٔ ۲ میلادی، نام گبی و اسپدانا در نقشهٔ بطلمیوس دیده می‌شود. وی «اسپدانا»ی پارسی زمان هخامنشی را از کتاب ارتستنس، مدیر کتابخانهٔ اسکندر مقدونی برداشته بود. در یک نقشهٔ جهان‌نما که ۱۰۰ سال پیش از بطلمیوس ترسیم شده‌است، این نام به صورت ساسانی «سپانه» یعنی سپاهان نگاشته شده و معنی آن، جای لشکریان است.

اسکندر مقدونی هنگام دنبال کردن داریوش هخامنشی به پارتاک یا پارک یاگی آمد و آن را گشود و اکسازر را که والی شوش بود به حکومت پارتاک گمارد. تاریخ نگاران پیشین، پارتاک را پاریتاکن نامیده‌اند که به پارسی آن روزی پرتیکان می‌گفتند و امروز فریدن می‌خوانند. پرتیکان به تمامی ناحیهٔ اصفهان اطلاق می‌شده‌است.

داده‌نمایی موقعیت استانی

نقشه و تقسیمات استانی
تقسیمات استان اصفهان
شهرستانبخششهر (شهرها)مرکز بخش
آران و بیدگلمرکزیآران و بیدگل، نوش‌آباد، سفیدشهرآران و بیدگل
کویراتابوزیدآبادابوزیدآباد
اردستاناردستاناردستاناردستان
مهابادمهابادمهاباد
زوارهزوارهزواره
اصفهانمرکزیاصفهان، خوراسگان، بهارستاناصفهان
کوهپایهکوهپایه، سگزی، تودشککوهپایه
جلگههرند، اژیههرند
بن‌رودورزنه، کفرانورزنه
جرقویه علیاحسن‌آبادحسن‌آباد
جرقویه سفلیمحمدآباد، نیک‌آباد، نصرآباد، حسین‌آبادمحمدآباد
برخوارمرکزیدولت‌آباد، خورزوق، دستگرد، سیندولت‌آباد
حبیب‌آبادحبیب‌آباد، کمشچه، شاپورآبادحبیب‌آباد
بویین و میاندشتمرکزیبویین و میاندشت، افوسبویین و میاندشت
کرچمبو[[]][[]]
تیران و کرونمرکزیتیران، رضوانشهرتیران
کرونعسگرانعسگران
چادگانمرکزیچادگان، رزوهچادگان
چنارود[[]][[]]
خمینی‌شهرمرکزیخمینی‌شهر، درچه‌پیاز، کوشک، اصغرآبادخمینی‌شهر
خوانسارمرکزیخوانسارخوانسار
خور و بیابانکمرکزیخور، جندق، فرخیخور
سمیرممرکزیسمیرم، حنا، ونکسمیرم
پادناکمهکمه
دناکوهبیده[[]]
وردشت[[]][[]]
شاهین‌شهر و میمهمرکزیشاهین‌شهر، گزبرخوار، گرگاب شاهین‌شهر
میمهمیمه، وزوان، لای بیدمیمه
شهرضامرکزیشهرضا، منظریهشهرضا
دهاقانمرکزیدهاقان، گلشندهاقان
فریدنمرکزیداران، دامنهداران
فریدون‌شهرمرکزیفریدونشهر، برف انبارفریدونشهر
فلاورجانمرکزیفلاورجان، کلیشاد و سودرجان، ایمانشهر، ابریشمفلاورجان
پیربکرانپیربکران، بهاران‌شهرپیربکران
کاشانمرکزیکاشان، مشکاتکاشان
قمصرقمصر، جوشقان قالی، کامو و چوگانقمصر
نیاسرنیاسرنیاسر
برزکبرزکبرزک
گلپایگانمرکزیگلپایگان، گوگد، گلشهرگلپایگان
لنجانمرکزیزرین‌شهر، فولادشهر، ورنامخواست، چمگردان، سده لنجان، زاینده‌رود، باغشادزرین‌شهر
باغ‌بهادرانباغ‌بهادران، چرمهینباغ‌بهادران
مبارکهمرکزیمبارکه، کرکوند، طالخونچه، دیزیچه، مجلسیمبارکه
گرکن جنوبیزیباشهرزیباشهر
نایینمرکزینایین، بافراننایین
انارکانارکانارک
نجف‌آبادمرکزینجف‌آباد، گل‌دشت، کهریزسنگ، جوزداننجف‌آباد
نطنزمرکزینطنز، طرق‌رودنطنز
امامزادهبادرود، خالدآبادبادرود

منابع
  1. پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۵
  2. «جمعیت استان اصفهان در سال ۹۵». مرکز آمار ایران. ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.
  3. اسناد راهبردی برنامهٔ ششم توسعهٔ استان اصفهان (1400-1396 ) -جلد سوم: حوزه‌های فرابخشی (PDF). اصفهان: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان. ۱۳۹۶. ص. ۳۳ و ۶۲ و ۶۷ و ۷۳ و ۷۵ و ۸۳ و ۸۴ و ۸۶.
  4. «تقسیمات کشوری». پورتال وزارت کشور. دریافت‌شده در ۴ تیر ۱۳۹۰.
  5. «اصفهان قطب تولید آهن، فولاد، مصالح ساختمانی و پتروشیمی». ایلنا. ۳ شهریور ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۵ دی ۱۳۹۱.
  6. گزارش سنتز مطالعات آمایش استان اصفهان (PDF). اصفهان: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان. ۱۳۹۷. ص. ۳ و ۶ و ۱۸ و ۴۸ و ۴۹.
  7. سند آمایش سرزمین استان اصفهان (سند راهبردی و اجرایی). اصفهان: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان. ۱۳۹۹. ص. ۲۴.
  8. گزارش عملکرد بخش کشاورزی در استان اصفهان (PDF). سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان. ص. ۵ و ۱۱.
  9. https://www.isna.ir/news/1400031813305/%D8%AE%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%B9-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF
  10. پژوهش عمومی پارس 1389. ۱۳۸۹. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۶۲۷-۶۸-۷.
  11. طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان اصفهان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۳۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  12. طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان اصفهان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۳۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  13. https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/03/21/766517/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-8-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%85%DB%8C-%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%AF
  14. https://moi.ir/fa/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/3

پیوند به بیرون
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای استان اصفهان دارد.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.