شهرستان تیران و کرون

شهرستان تیران و کَروَن، در ۴۵ کیلومتری اصفهان واقع شده‌است. تیران و کرون از جنوب غربی به استان چهارمحال بختیاری و از شرق و شمال به شهرستان نجف‌آباد، از غرب به شهرستان‌های فریدن و چادگان از جنوب به شهرستان لنجان محدود می‌گردد. این شهرستان دارای هوایی نسبتاً معتدل و زمستان‌های سرد است.

شهرستان تیران و کَروَن
اطلاعات کلی
کشور ایران
استاناصفهان
مرکز شهرستانتیران
سایر شهرهاعسگران، تیران، رضوان‌شهر
بخش‌هامرکزی، کرون
مردم
جمعیت۷۱٬۵۸۳ نفر(۱۳۹۵)
مذهبشیعه
آب‌وهوا
بارش سالانه۲٧٠
روزهای یخبندان سالانه۸۰
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۳۱۴۲۲۲

عبور جاده‌های اصفهان به استان‌های مرکزی و خوزستان و لرستان و غرب کشور و همچنین جاده به استان چهار محال و بختیاری در جنوب شهرستان باعث رونق شهرستان گردیده‌است. ایجاد کارخانه‌های سنگبری متعدد در رضوان‌شهر از توابع شهرستان تیران و کرون و همچنین توسعهٔ منطقهٔ صنعتی شهر تیران باعث ایجاد هزاران شغل برای مردم منطقه گردیده‌است.

وجه تسمیه

ناحیه تیران و توابع آن را در قدیم جزء بلوک کرون به شمار می‌آورده‌اند. اینکه کرون ناحیه خوش آب و هوای سرسبز و خرمی است در غرب اصفهان که از حدود نجف‌آباد شروع شده و تا به نواحی غربی‌تر فریدن منتهی می‌شود. این ناحیه همه قنات آب است و خود کلمه کرون یعنی جایی که قنات دارد و صاحب کاریزهای بسیار است.

تقسیمات کشوری
  • بخش مرکزی: (تیران، خیراباد، خمیران، هومان، عزیزآباد، رضوانشهر، آبپونه، حسن آبادآبریزه، ورپشت، تندران، کوهان، خرمنان، جعفرآباد)
  • بخش کرون: (افجان، مهدی‌آباد، محمدیه، میرآباد، گنهران، دره بید، چشمه احمدرضا کردعلیا، دولت‌آباد، کردسفلا، قلعه ناظر، دوتو، عسگران، الور، حسن آبادعلیا، ابگرم، قهریزجان،نسیم آباد حسن آبادوسطی، قاسم‌آباد، بودان، سوران، حسین‌آباد)

در حدود ۶۰ روستا و دو شهر رضوان شهر و عسگران از توابع این شهرستان می‌باشد.[1]

جمعیت

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان تیران و کرون در سال ۱۳۹۵ برابر با ۷۱۵۸۳ نفر بوده‌است.[2]

کشاورزی
چشمه مرغاب کرون

از محصولات مهم کشاورزی این شهرستان می‌توان به گندم،جو،بادام، گردو، انگور، انار، زردآلو، آلبالو، هلو، زعفران، سیر، پیاز، ذرت،نهال های درختی، صیفی جات،موسیر، محصولات گلخانه‌ای و… اشاره نمود.

تاریخی
دروازه قلعه تاریخی حسن آباد آبریزه

http://www.ichodoc.ir/p-a/CHANGED/175/html/175-51.HTM منبع:مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی] دلیل اینکه پسوند فامیل بسیاری از افراد این شهر تهرانی می‌باشد آن است که در گذشته‌ای دور تر نام این شهر طهران بوده‌است. تیران متشکل از دو کلمه «تیر» به معنی درخت و بیشه و «آن» محل آن می‌باشد. کرون نیز از «کر» به معنی توانا و «ون» نسبت آن می‌باشد. منبع: کتاب «الاصفهان» تألیف میر سید علی جناب سال ۱۳۵۳ هجری قمری.

در دورهٔ قاجاریه کرون از بلوکات اصفهان به‌شمار می‌رفته، و شامل دو قسمت علیا و سفلی بوده که مساحتی حدود ۴ × ۱۲ فرسخ را دربر می‌گرفته‌است. آبادیهای معروف کرون علیا دهق، علویجه و هُسنیجه بوده‌است؛ تیران و عسگران نیز از آبادیهای معروف کرون سفلی به‌شمار می‌رفته‌است. در منابع دورهٔ قاجاریه نام‌این شهر به صورت طهران، تیران و آهنگران نیز ضبط شده‌است

در ۱۳۷۶ ش، شهرستان تیران و کرون به مرکزیت شهر تیران تشکیل شد که مشتمل بر دو بخش، چهار دهستان (رضوانیه، وَرْپُشت، کرون سفلا و کرون علیا) و شهر تیران بود (ایران. وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی، ۱۳۷۷ ش، ص ۱۲). سپس در خرداد ۱۳۷۹ آبادی عسکران تبدیل به شهر شد و به عنوان مرکز بخش کرون، در ترکیب شهرستان تیران و کرون درآمد (همو، ۱۳۸۲ش، ص ۲۰).

گردشگری

پارک ملی قامشلو تیران:

این حیات وحش یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین زیستگا ه‌های احیای گونه قوچ وحشی است و هم عاینک به غیر از گله‌های قوچ و میش وحشی پستانداران دیگری از قبیل آهو، کل، بز وحشی، پلنگ، گربه وحشی، گرگ، روباه، کفتار، شغال، خرگوش، جوجه تیغی، تشی و نیز خزندگانی نظیر مار، مارمولک، بزمجه، لاک‌پشت و پرندگانی شکاری مانند عقاب طلایی، شاهین، بالابان، بحری، کرکس، قرق و پرندگان دیگر از جمله کبک، تیهو، کوکر، باقرقره، کبوتر، از وحوش این پناهگاه هستند.

این زیستگاه از قدیمی‌ترین ایام، محل تفرجگاه پادشاهان بوده‌است و به همین مناسبت است که بعضی از آنان مانند شاه عباس اول و مسعود میرزا ظل السلطان در این منطقه قصرهایی را ساخته که یکی از قصرها و پارک‌ها متعلق به ظل السلطان است که بر اثر سکونت در این ناحیه شکل یک دهکده را به خود گرفته‌است. این عمارت و باغ از آثار تماشایی دوران حکومت مسعود میرزا است.

  1. چشمه مرغاب: چشمهٔ آبی که از بخش کرون سرچشمه گرفته و به سد شهید منتظری (خمیران) می‌ریزد و تأمین کننده آب کشاورزی شهرستان تیران و کرون می‌باشد.
  2. آبشار کرد علیا
  3. منطقهٔ حفاظت شدهٔ دالانکوه
  4. دربند و چاه طبیعی دیو
  5. امامزاده احمدرضا
  6. روستای احمدرضا و پرواز تفریحی
  7. سد خمیران
  8. لاسمیون
  9. قلعه تاریخی قمیشلو
  10. شهر زیر زمینی کرد علیا
  11. چشمه شاهی کرد علیا

قلعه تاریخی قمیشلو در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر تیران با مساحت تقریبی ۹ هزار متر مربع در مرکز پهنه گسترده پارک ملی قمیشلو (وسعت ۸۶ هزار هکتار) واقع شده‌است؛ که متأسفانه بر اثر کمبود فرهنگ حفظ ارزش‌های تاریخی دچار خرابی شده (از جمله نوشتن یادگاری، از بین بردن دیوار هاو.. که شدیداً در کشور ما مرسوم است) البته شایان ذکر است که میراث فرهنگی از این مشکلات جلوگیری کرده و توانسته کمی از این خرابی‌ها بکاهد. نکته جالب توجه این است که این قلعه دارای امتیاز برق بوده و برق آن توسط اولین موتور برق استان اصفهان که دراین قلعه قرار دارد تأمین می‌شده‌است.

قدمت ساخت قلعه به ۱۴۰ الی ۱۶۰ سال قبل بر می‌گردد.

منابع
  1. تیران از گذشته‌های دور تا امروز؛ صابری
  2. http://www.tirankarvan.gov.ir/?ModuleId=12121&id=10499 بایگانی‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران

دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.