جزیه

جزیه معرب گزیت پارسی به معنی مالیات و خراج است و در اسلام خراجی است که از اهل کتاب گرفته می‌شود تا در قلمرو اسلامی جان و مالشان حفظ شود.

اقتصاد اسلامی

مضاربه • مزارعه قرض‌الحسنه • جعاله سَلَف‌خری • مساقات هِبه • جزیه زکات • خمس صدقه • وقف بیت‌المال صکوک • رِبا بانکداری اسلامی

درواقع مسیحیان و یهودیان با پرداخت جزیه در جنگ ها شرکت نمی‌کنند و ارتش اسلام موظف است از مال و جان ایشان با تمام قوا دفاع کند . مالیات از مسلمانان گرفته می‌شود و جزیه از اهل کتاب.

واژه

جزیه عربیشده گزیت (گزید) فارسی است،[1] که در پهلوی به معنای مالیات سرانه به کار می‌رفته‌است. گزیت یا سرگزیت، مالیات نقدی بود که ساسانیان، پیش از اسلام از یهود و نصاری می‌گرفتند.[2] اصل واژه عبری یا آرامی بوده‌است و از گزیتا به معنی جدایی گرفته شده‌است.

در اسلام

آیه جزیه در قرآن به مسلمانان می‌گوید که اهل کتاب در قلمرو اسلامی باید جزیه بپردازند.[3] جهاد و دفاع از دولت اسلامی بر مسلمانان واجب است و بر غیرمسلمانان که در حمایت دولت اسلامی زندگی می‌کنند به‌جای آن جزیه واجب شده‌است.
کودکان، زنان، پیرمردان و نابینایان از پرداخت جزیه معاف‌اند. مقدار جزیه بستگی به صلاح‌دید حاکم اسلامی و رعایت حال پرداخت‌کنندگان دارد. دولت می‌تواند اهل ذمه را از دید درآمد و ثروت طبقه‌بندی کند و بر اساس توان پرداخت آنان سالانه مبلغی را مقرر کند. کم و زیادکردن این مقدار نیز بستگی به دیدگاه دولت اسلامی دارد. در صدر اسلام مقدار جزیه از یک تا سه دینار در سال متغیر بود.

پانویس

1. «گزیت» و «گزید» در لغت‌نامهٔ دهخدا
2. مسیحیت در ایران، تا صدر اسلام، سعید نفیسی، انتشارات اساطیر، چاپ اول، صفحهٔ ۳۸
3. توبه ۲۹

منابع

• مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، داراب نبی‌زاده، انتشارات نور علم ۱۳۸۵.