حادثه کشتی مادر زئوس
حادثه کشتی مادر زئوس انگلیسی: Nossa Senhora da Graça incident یک درگیری سه روزه در ۳–۶ ژانویه ۱۶۱۰ میلادی، بین یک کرک (نوعی کشتی بادبانی) متعلق به پادشاهی پرتغال و ساموراییها وابسته به خاندان آریما در بندر ناگازاکی، ژاپن بود. این کشتی هنگامی که توسط کشتیهای سامورایی مورد تعقیب و حمله بود توسط کاپیتان آن آندره پسوآ، به آتش کشیده شده و غرق شد. در آن زمان این مقاومت بسیار سخت و مرگبار ژاپن را تحت تأثیر قرار داد و تأثیر این رویداد حتی در قرن ۱۹ نیز ادامه داشت.
حادثه کشتی مادر زئوس | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
طرفین درگیر | |||||||
شوگونسالاری توکوگاوا | پرتغال | ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
آریما هارونوبو | آندره پسوآ † | ||||||
قوا | |||||||
حداقل ۳۳ کشتی حامل ۳۰۰۰ سامورایی[1] |
۱ کرک حامل ۴۰ نفر اروپایی تعداد نامشخصی بردهٔ سیاهپوست و لاسکار [2] | ||||||
تلفات | |||||||
چند صد نفر [3] | کشتی غرق شد اما چند نفر زنده ماندند[4] |
زمینه
ورود بازرگانان پرتغالی در سال ۱۵۴۳ به ژاپن شروع اولین تماس این کشور با غرب بود. به زودی بازرگانان پرتغالی یک پست تجاری در بندر ناگازاکی ایجاد کردند، که با دفتر مرکزی در گوا از طریق ملاکای امپراتوری پرتغال در ارتباط بود. کرکهای بزرگ در شکوفایی تجارت در دوره تجاری نانبان، معرف کالاها و عقاید جدید به ژاپن بودند، که مهمترین آنها تفنگ شمخال و مسیحیت بود. بعد، آنها در یک مثلث تجارتی مشغول شدند. از آنجائیکه تجارت مستقیم چین با ژاپن به علل سیاسی ممنوع بود، تجار پرتغالی تبادل نقرهٔ ژاپنی با ابریشم چینی را از طریق ماکائو در ساحل چین در نزدیکی گوانگژو، انجام میدادند. ناگازاکی بتدریج از یک روستای ماهیگیری به محل اجتماع میسیونرهای یسوعیها و تجار پرتغالی تبدیل شده بود. خودمختاری و نفوذ مذهبی در این بندر مورد خشم مقامات بالای قدرت در ژاپن بود. خودمختاری نسبی پرتغالیها در سال ۱۵۸۸ لغو شد و از ۱۶۰۵ ناگازاکی بوگیو کنترل این بندر را در دست گرفت.
در همان زمان، انحصار پرتغالی در تجارت دریایی شرق آسیا بطرز فزایندهای توسط کسانی که تازه از راه رسیده بودند به چالش کشیده شد. هلندی، که در حال جنگ هلند و پرتغال بودند، برای اولین بار در سال ۱۶۰۰ با کشتی لیفده به ژاپن رسیدند، و ناوبر این کشتی، ویلیام آدامز (ملوان) انگلیسی، موفق شد به مشاور کلیدی شوگون تبدیل شود. وی از منافع هلند در ژاپن دفاع میکرد. اسپانیاییها نیز که پایگاه اصلی آنها در منطقه در فیلیپین واقع شده بود، به دنبال حضور در صحنهٔ تجارت در ژاپن بودند. ژاپن که در این زمان به تجارت با کشورهای خارجی مایل بود، شروع به صدور مجوز برای کشتیهای تجاری کرد. کشتیهایی که مجوز تجارت با ژاپن را داشتند شوئین سن نامیده میشدند. محدودهٔ حرکت این کشتیها در آبهای مالاکا و جزایر ملوک بود.
حادثه در ماکائو
در سال ۱۶۰۸، یک کشتی مجوز دار متعلق به یک دایمیو بنام آریما هارونوبو پس از بازگشت از کامبوج در ماکائو پهلو گرفت. ملوانان ژاپنی رفتار گستاخانهای در شهر داشتند و در گروههای مسلح سی یا چهل نفره راه میرفتند. ساکنان چینی، از مقامات ماکائو خواستند که از این رفتار ژاپنیان جلوگیری کند یا آنها را از شهر اخراج کند. تذکر نسبت به این رفتار به آنان داده شد اما نادیده گرفته شد.
در ۳۰ نوامبر ۱۶۰۸، در نزاعی که بین ژاپنیها و فرماندار موقت ماکائو، آندره پسوآ درگرفت تعدادی از ژاپنیها که در خانهای پناه گرفته بودند با شلیک گلوله کشته شدند و به بقیه که زنده مانده بودند اجازه داده شد ماکائو را ترک کنند.
حادثه در ناگازاکی
پس از آن آندره پسوآ با یک کشتی تجاری پر از ابریشم و دیگر اجناس راهی ژاپن شد و در بندر ناگازاکی پهلو گرفت. پس از مدتی که از اقامت او در ژاپن گذشت، بازماندگان ژاپنی حادثه ماکائو از او شکایت کردند. از او خواسته شد که برای انجام توضیحات به نزد مقامات برود اما او در داخل کشتی پناه گرفته و حاضر به اجرای این امر نشد. در درگیری دریایی سه روزهای که به قصد دستگیری او بین ژاپنیهای سامورایی و ملوانان کشتی پرتغالی درگرفت عده بسیاری از هر دو طرف کشته شدند و در نهایت آندره پسوآ با آتش زدن کشتی موجب غرق آن و در نتیجه کشته شدن خود شد.
این حادثه موجب تیره شدن روابط شوگونسالاری توکوگاوا و پادشاهی پرتغال شد.
منابع
- Boxer 1951, p. ۲۸۱.
- Boxer 1951, p. ۲۷۹.
- Boxer 1951, p. ۲۸۲.
- Boxer 1948, p. ۶۱.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Nossa Senhora da Graça incident». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۶.