حمله پیمان ورشو به چکسلواکی
شامگاه ۲۰ اوت ۱۹۶۸، اتحاد جماهیر شوروی به همراه هم‌پیمانانش در پیمان ورشو -بلغارستان، جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرقی)، مجارستان و لهستان- به چکسلواکی حمله کرد. این حمله در مخالفت با بهار پراگ، الکساندر دوبچک و اصلاحاتِ سیاسیِ او بود. در این شب ۲۰۰٬۰۰۰ سرباز و ۲٬۰۰۰ تانک به خاک چکسلواکی وارد شدند.[1]
| حمله پیمان ورشو به چکسلواکی | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ سرد | |||||||
 ©Ladislav Bielik,Šafárikovo námestie, Bratislava: Emil Gallo baring his chest in a gesture of defiance | |||||||
| |||||||
| طرفین درگیر | |||||||
|
پیمان ورشو: پشتیبانی کرد اما با کمترین میزان مشارکت:  آلمان شرقی |
 چکسلواکیپشتیبانی توسط: .svg.png.webp){kind=small} پشتیبانی دیپلماسی: جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاویو کشورهای پیمان ورشو : .svg.png.webp){kind=small} جمهوری سوسیالیست خلق آلبانی.svg.png.webp){kind=small} رومانی | ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
 لئونید برژنف Ivan Pavlovsky آندری گرچکو |
الکساندر دوبچک لودفیک سفوبودا Martin Dzúr | ||||||
| قوا | |||||||
|
حمله اولیه:
۵۰۰٬۰۰۰–۳۵۰٬۰۰۰–۴۰۰٬۰۰۰ نیروهای شوروی، ۷۰٬۰۰۰–۸۰٬۰۰۰ از لهستان، بلغارستان و مجارستان ۶٬۳۰۰ تانک |
۲۳۵٬۰۰۰ (۱۸ لشکر) ۲٬۵۰۰–۳٬۰۰۰ تانک ۲۵۰ هواپیما | ||||||
| تلفات | |||||||
۹۶ کشته‌شده (۸۴ در حوادث), ۸۷ زخمی ۱۰ کشته‌شده (در حوادث و خود کشی) ۴ کشته‌شده (در حوادث).svg.png.webp){kind=small} ۲ کشته‌شده |
۱۳۷ غیرنظامی کشته شدند، ۵۰۰ نفر به طور جدی زخمی شدند ۵ سرباز خودکشی کردند | ||||||
واکنش‌ها در چکسلواکی
مخالفت گستردهٔ مردم به صورت مقاومت بدون خشونت نمود پیدا کرد. در پراگ و شهرهای دیگر مردم با شماتت و سرزنش با سربازانِ پیمان ورشو برخورد می‌کردند. آن‌ها هر گونه کمک اعم از آب و غذا را از مهاجمان دریغ می‌کردند. دیوارنگاری‌ها و پلاکاردها مهاجمان، رهبران شوروی و هم‌دستان‌شان را محکوم می‌کرد. شهروندان جهت‌ها را اشتباهی به سربازان نشان می‌دادند و حتی علائم راهنمایی و رانندگی را (به جز آن‌هایی که در جهت مسکو بود) از بین برده بودند.[2]
در ۱۹ ژانویهٔ ۱۹۶۹، یان پالاخ خودش را در میدانی در شهر پراگ به آتش کشید. او به موج جدید سرکوب آزادی بیان اعتراض می‌کرد.
واکنش‌ها در دیگر کشورهای عضو پیمان ورشو
بسیاری از مردمِ اتحاد جماهیر شوروی با این حمله موافق نبودند. در ۱۸ اوت، میدان سرخ مسکو شاهد اعتراض ۸ نفر بود که شعارهایی علیه حملهٔ نظامی بر پلاکاردهایشان دیده می‌شد. اعتراض‌کنندگان بازداشت شدند و بعدها تحت عنوان ضدیت با شوروی مجازات شدند.
در ۸ سپتامبر ۱۹۶۸ در جمهوری خلق لهستان، رشارت شیویتز خودش را در استادیومی در شهر ورشو به آتش کشید. او به تمامیت‌خواهی کمونیسم و حمله به چکسلواکی اعتراض داشت. او چهار روز بعد در بیمارستان جان داد.
در جمهوری سوسیالیستی رومانی (تنها عضوی از پیمان ورشو که در حمله به چکسلواکی شرکت نکرد)، نیکولای چائوشسکو، سیاست‌های شوروی را با لحنی تند به چالش کشید. این اتفاق در یک سخنرانی عمومی در بخارست و درست در روز حمله به چکسلواکی انجام شد.
واکنش‌ها در کشورهای دیگر دنیا
در همان شبِ حمله کانادا، دانمارک، فرانسه، پاراگوئه، انگلستان و آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل درخواست جلسه دادند. در این جلسه سفیر شوروی اعلام کرد که اقدام پیمان ورشو کمکی برادرانه در مقابل نیروهای ضد اجتماعی بوده‌است. روز بعد چندین کشور با ارائهٔ قطعنامه‌ای حمله را محکوم کردند و خواستار خروج نیروهای پیمان ورشو از چکسلواکی شدند و سفیر آمریکا اعلام کرد که کمکِ برادرانهٔ شوروی درست مثلِ کاری‌ست که قابیل با هابیل کرد.
اشغال چکسلواکی، در فنلاند به عنوان ننگ بزرگ قلمداد شد و حزب کمونیست فنلاند مثل احزاب کمونیستِ فرانسه و ایتالیا حمله را تقبیح کرد.
یوگسلاوی هراسان بود که مشابه چنین اقدامی علیه او هم اجرا شود. به همین خاطر نیروهای نظامی یوگسلاوی در آمادگی کامل بودند و نیروهای دفاعی در مرزهای یوگسلاوی افزایش یافتند.
منابع
- واشینگتن پست، (Final Edition), ۲۱ آگوست ۱۹۹۸, (صفحهٔ A11)
- John Keane, Vaclav Havel: A Political Tragedy in Six Acts (New York: Basic Books, ۲۰۰۰) ۲۱۳
| رویدادها (۱۹۶۴–۱۹۸۲) |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| رویدادها (۱۹۸۲–۱۹۸۵) |
| ||||
اعضای پولیتبورو
|
| ||||
| رهبران |
| ||||
| دولتها |
| ||||
| اقتصاد ملی |
| ||||
| خانواده برژنف |
| ||||
 درگاه اتحاد شوروی | |||||