اسلوبودان میلوشویچ

اسلوبودان میلوشویچ بشنو (زاده ۲۹ اوت ۱۹۴۱ (میلادی)، پوژارواتس، یوگسلاوی (اکنون در صربستان) - درگذشته ۱۱ مارس ۲۰۰۶، لاهه، هلند) سیاستمدار صرب و یوگسلاو بود. سیاست‌های ملی‌گرایانهٔ او به عنوان رهبر حزب و رئیس‌جمهور صربستان (۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷) در نهایت به فروپاشی جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی در ۱۹۹۲ منتهی شد. او صربستان را وارد درگیری‌هایی با کشورهای بالکان کرد. از ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۰ رئیس‌جمهور جمهوری فدرال یوگسلاوی بود. پس از انتخابات جنجالی در سپتامبر ۲۰۰۰ و در پی اعتراضات گسترده مردمی، میلوشویچ مجبور به کناره‌گیری از قدرت شد. در ۳۱ مارس ۲۰۰۱، میلوشویچ به اتهام فساد، اختلاس و سوء استفاده از قدرت دستگیر شد، اما شواهد علیه او کافی نبود و تحقیقات اولیه به نتیجه‌ای نرسید. زوران جینجیچ، نخست‌وزیر وقت صربستان، میلوشویچ را به اتهام دست داشتن در جنایات جنگی در جنگ‌های داخلی کرواسی، بوسنی و کوزوو به دادگاه بین‌المللی لاهه تسلیم کرد. میلوشویچ در ۵ سال رسیدگی دادگاه لاهه حاضر به پذیرش یا برگزیدن وکیل نشد و عاقبت پیش از پایان محاکمه در زندان لاهه درگذشت.

اسلوبودان میلوشویچ
رئیس‌جمهور جمهوری فدرال یوگسلاوی
مشغول به کار ۱۹۹۷ – ۲۰۰۰
پس از	زوران لیلیچ
پیش از	ووجیسلاو کوشتونیتسا
رئیس‌جمهور جمهوری صربستان
مشغول به کار ۱۹۹۱ – ۱۹۹۷
اطلاعات شخصی
زاده	۲۰ اوت ۱۹۴۱ پوژارفاس، یوگسلاوی
درگذشته	۱۱ مارس ۲۰۰۶ (۶۴ سال) لاهه، هلند
ملیت	صربستان
حزب سیاسی	حزب سوسیالیست صربستان
همسر(ان)	میریانا مارکوویچ
فرزندان	ماریژا، مارکو
محل تحصیل	دانشکده حقوق دانشگاه بلگراد
پیشه	، سیاستمدار
دین	خداناباور، (پیشتر ارتدکس)
امضا

در سال ۲۰۱۰ وبسایت life میلوشویچ را در زمره بدترین دیکتاتورهای جهان فهرست بندی کرد.

کودکی و جوانی

مادر میلوشویچ در کنار دو فرزندش: بوریسلاو و اسلوبودان		پدر میلوشویچ

اسلوبودان میلوشویچ در ۲۹ اوت ۱۹۴۱، در شهر پوژارواتس واقع در صربستان کنونی، از پدر و مادری اهل مونته‌نگرو به دنیا آمد.[1] او دومین پسر سوتوزار و استانیسلاوا میلوشویچ بود.[2] پدر و مادرش از نظر اعتقادی با هم تفاوت بسیار داشتند. پدرش کشیشی متعصب و مادرش کمونیستی متعصب بود.[3] هنوز اسلوبودان کودک بود که پدر و مادرش از هم جدا شدند و پدر برای زندگی به مونته‌نگرو رفت. بچه‌ها در کنار مادر در پوژارواتس ماندند.[4] اسلوبودان در ۱۸ سالگی خانه را ترک کرد تا به دانشگاه بلگراد برود و درس حقوق بخواند. در دانشگاه به حزب کمونیست یوگسلاوی (که از سال ۱۹۶۳ به بعد اتحادیه کمونیست‌های یوگسلاوی (LCY) نامیده می‌شد) پیوست.[5] در سال ۱۹۶۲، زمانی که اسلوبودان ۲۱ ساله بود، پدرش با شلیک گلوله به زندگی خود پایان داد.[6][7] در سال ۱۹۶۴ از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. بعد از فارغ‌التحصیلی با این که در رشتهٔ حقوق تحصیل کرده بود، به عنوان مشاور اقتصادی و خدمات اطلاع‌رسانی در دولت بلگراد مشغول به کار شد.

ازدواج با میریانا مارکویچ

میلوشویچ در سال ۱۹۶۵ با محبوب دوران کودکی‌اش، میریانا مارکوویچ، ازدواج کرد.[8]پدر و مادر میریانا، از کمونیست‌های جنبش مقاومت یوگسلاوی در جنگ جهانی دوم بودند. گفته می‌شود که مادر میریانا در سال ۱۹۴۳ به دست گشتاپو افتاد و زیر شکنجه اعترافاتی کرد. او در نهایت اعدام شد. برخی آلمانی‌ها را مسئول اعدام او می‌دانند، برخی دیگر معتقدند او پس از جنگ، به اتهام خیانت به جنبش، به فرمان پدرش اعدام شد.[9] میریانا تا سال‌ها بعد به یاد مادرش گل ابریشمی سیاهی به موهایش می‌زد و نام میرا (نام مستعار مادرش) را بر خود گذاشت.[10] میرا کمونیستی پروپاقرص بود.[11] در هفده سالگی ریاست کمیتهٔ جوانان مدرسه را بر عهده داشت و در همین کمیته بود که با اسلوبودان آشنا شد. پیوند عاطفی میان اسلوبودان و میرا به سرعت برقرار شد. هر دو برای ادامهٔ تحصیل به دانشگاه بلگراد رفتند. اسلوبودان در رشتهٔ حقوق تحصیل کرد و میرا در رشتهٔ جامعه‌شناسی. آنها در سال ۱۹۶۵ ازدواج کردند و این ازدواج تا پایان عمر میلوشویچ در زندان لاهه دوام داشت.[12] آنها صاحب دو فرزند بودند:مارکو و ماریا.[13]

میریانا مارکویچ، در رشتهٔ جامعه‌شناسی مدرک دکتری گرفت و در دانشگاه بلگراد مشغول به تدریس شد. او رهبر حزب نئوکمونیست یوگسلاوی نیز بود. از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۰۰ که همسرش در مصدر قدرت بود، چنان نفوذی در سیاست داشت که منتقدانش او را لیدی مکبث بالکان خواندند، گرچه او همواره اتهام دخالت در سیاست و «رئیس‌جمهور در سایه» بودن را رد می‌کرد اما کمتر کسی تردید دارد که حزب چپ یوگسلاوی به رهبری مارکویچ و حزب سوسیالیست صربستان به رهبری میلوشویچ در اعمال قدرت هم‌پیمان بودند.[14] در دههٔ ۹۰، مارکویچ خاطراتش را در روزنامه‌های موافق دولت وقت چاپ می‌کرد. در این یادداشت‌ها اغلب اقدامات بعدی میلوشویچ پیش‌بینی می‌شد.[15] بسیار برخی بر این باورند که او در قتل اسلاوکو چوروویا، سردبیر روزنامه‌ای در بلگراد، و ناپدید شدن ایوان استامبولیچ در سال ۲۰۰۰، دست داشته‌است. در سال ۲۰۰۳ به فساد متهم شد و همراه پسرش مارکو به مسکو گریخت و درخواست پناهندگی سیاسی کرد. او عاقبت در آوریل ۲۰۱۹۰، در سن ۷۶ سالگی در بیمارستانی واقع در سوچی، شهری ساحلی در کنار دریای سیاه، درگذشت.[16]

ورود به سیاست

ورود اسلوبودان میلوشویچ به دنیای سیاست نسبتاً دیر رخ داد. پیش از آن مشاغلی در زمینهٔ مدیریت و اقتصاد را بر عهده داشت.[17] یوگسلاوی پس از مرگ تیتو دستخوش ناآرامی بود. شش جمهوری یوگسلاوی و دو استان خودمختار، روابط خصمانه‌ای با یکدیگر داشتند. در این سال‌ها، میلوشویچ دستی در سیاست نداشت. در سال ۱۹۶۸ نایب‌رئیس یک شرکت دولتی گاز به نام «تکنوگاز» شد. در ۱۹۷۲ رئیسِ وقتِ شرکت، ایوان استامبولیچ، که از قضا دوست و هم‌دانشکدهٔ قدیمی‌اش هم بود، از مقام خود استعفا کرد تا ریاست اتاق بازرگانی بلگراد را بر عهده بگیرد؛ میلوشویچ به جای او بر کرسی ریاست نشست.[18] سابقهٔ آشنایی اسلوبودان میلوشویچ و ایوان استامبولیچ به دانشکدهٔ حقوق برمی‌گردد. ایوان از طبقهٔ نوظهوری بود که میلوان جیلاس آنها را «طبقهٔ جدید» نامید - یعنی طبقهٔ الیت کمونیست یوگسلاوی. عمویش پتر استامبولیچ زمانی رئیس‌جمهور صربستان و رئیس حزب بود، بنابراین ایوان در طی کردن پله‌های ترقی در سیاست راه دشواری در پیش نداشت.[19] بسیاری بر این باورند، استامبولیچ نقش مؤثری در پیشرفت میلوشویچ در عرصهٔ سیاست داشت. در سال ۱۹۷۵ که استامبولیچ نخست‌وزیر جمهوری صربستان شد میلوشویچ را به ریاست یکی از بانک‌های مهم بلگراد به نام بئوبانکا گماشت.[20] در ۱۹۸۲ که استامبولیچ رهبر حزب کمونیست بلگراد شد، میلوشویچ را هم وارد کمیتهٔ اجرایی حزب کرد. دو سال بعد، استامبولیچ به رهبری حزب کمونیست صربستان رسید و مقام سابقش را به میلوشویچ داد. در ۱۹۸۶، استامبولیچ رئیس‌جمهور صربستان شد و میلوشویچ رهبر حزب کمونیست صربستان. به این ترتیب دو یار قدیمی، در این سال‌ها صربستان را در ید قدرت خود داشتند.[21] اما در سپتامبر ۱۹۸۷، میلوشویچ در مقابل رفیق دیرین خود، استامبولیچ، قد علم کرد. او در یکی از جلسات اتحادیهٔ کمونیست‌های صربستان، آشکارا به استامبولیچ، دراگیشا پاولویچ، رئیس حزب بلگراد، و استراتژی کلی اتحادیه پس از مرگ تیتو تاخت. قدرت‌طلبی میلوشویچ چیزی از یک کودتای درون‌حزبی کم نداشت. استامبولیچ، ده هفتهٔ دیگر در سمت خود باقی ماند، اما قدرت اثرگذاری خود را بر سیاست‌های حزب از دست داده بود. عاقبت در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۷ از سمت خود عزل شد.[22] شیوهٔ پوپولیستی که میلوشویچ در سیاست‌ورزی در پیش گرفته بود در صربستان تازگی داشت. او مقامات حزب را نادیده می‌گرفت و مستقیماً با مردم صربستان طرف صحبت می‌شد و آنها را دعوت به «انقلاب ضدبوروکراتیک» می‌کرد. او با استفاده از محبوبیت روزافزونش استامبولیچ را از میدان به در کرد. او به عنوان رئیس حزب از دولت فدرال مرکزی خواست دو استان خودمختار وویوودینا و کوزوو را به صربستان واگذارد.[23] کوزوو از سال ۱۹۷۴ استقلال کامل داشت و از حقوقی مشابه با شش جمهوری دیگر جمهوری فدرال یوگسلاوی برخوردار بود. در ماه مارس ۱۹۸۹، میلوشویچ درخواست داد ماده‌ای به قانون اساسی صربستان اضافه شود که حقوق کوزوو را تا حد زیادی محدود می‌کرد. این برنامه بخشی از کمپین ملی‌گرایانهٔ میلوشویچ برای رسیدن به صربستان بزرگ بود.[24]

محاکمه

در ۲۴ مه ۱۹۹۹، در دادگاه بین‌المللی لاهه، اسلوبودان میلوشویچ به جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی در قلمروی کوزوو، پس از ژانویهٔ ۱۹۹۹ متهم شد. در ۸ اکتبر ۲۰۰۱، اتهام جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی در قلمروی کرواسی از اوت ۱۹۹۱ تا ژوئن ۱۹۹۲ به اتهامات او افزوده شد. در ۲۲ نوامبر ۲۰۰۱، به نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی در قلمروی بوسنی و هرزگوین از تاریخ ۱ مارس ۱۹۹۲ تا ۳۱ دسامبر ۱۹۹۵ متهم شد. در نهایت، بنا شد هر سه اتهام در دادگاهی واحد رسیدگی شود. در ۲۹ ژوئن ۲۰۰۱ او به بازداشتگاه سازمان ملل متحد منتقل شد. میلوشویچ در دادگاه مقدماتی و در محاکمهٔ اصلی از پذیرش وکیل سر باز زد و مصر بود که خود دفاع از خود را برعهده بگیرد. اولین جلسهٔ دادگاه در ۱۲ فوریهٔ ۲۰۰۲ برگزار شد. تا ۲۵ فوریهٔ ۲۰۰۴ روند ارائهٔ پرونده ادامه یافت و ظرف این مدت دادستان ۳۵۲ شاهد را به دادگاه احضار کرد. وضعیت سلامت میلوشویچ بارها روند دادگاه را به تأخیر انداخت. در مجموع ۶۶ جلسهٔ دادگاه به دلیل وخامت حال میلوشویچ برگزار نشد. در ابتدا قرار بود سه ماه بعد از آخرین جلسهٔ ارائهٔ پرونده، دفاع متهم آغاز شود اما ۵ بار به دلیل نامساعد بودن حال میلوشویچ و یک بار به دلیل بیماری قاضی به تعویق افتاد و در نهایت در تاریخ ۳۱ اوت ۲۰۰۴ روند دفاع آغاز شد. در ۲ سپتامبر ۲۰۰۴، دادگاه دستور داد که به دلیل وخامت حال میلوشویچ وکیلی برای او منصوب شود. در نوامبر ۲۰۰۴، این دستور در دادگاه تجدیدنظر لغو شد. میلوشویچ همچنان مایل بود دفاع خود را برعهده بگیرد. در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۵، میلوشویچ درخواست کرد برای درمان به روسیه اعزام شود اما این درخواست در ۲۳ فوریهٔ ۲۰۰۶ رد شد.[25] استدلال قضات در رد این درخواست این بود که درمان مورد نیز در هلند هم در دسترس او قرار دارد.[26] در تاریخ ۲ مارس ۲۰۰۶ میلوشویچ به این حکم اعتراض کرد اما ۹ روز بعد و پیش از آن که تجدیدنظری در حکم قبلی صورت بگیرد در زندان لاهه درگذشت.[27] به این ترتیب، با مرگ میلوشویچ، محاکمهٔ ۴ سالهٔ او به اتهام نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی ناتمام ماند، در حالی که محاکمه به پایان خود نزدیک شده بود و انتظار می‌رفت تا پایان سال حکم دادگاه اعلام شود.[28]

بیماری و مرگ

تشییع جنازهٔ میلوشویچ در بلگراد

اسلوبودان میلوشویچ صبح روز ۱۱ مارس ۲۰۰۶ در بازداشتگاه سازمان ملل (UNDU) درگذشت. در گزارش پزشکی قانونی ساعت مرگ بین ۷ تا ۹ صبح اعلام شده‌است. او در سلولش تنها بود.[29]پس از مرگ او، گمانه‌زنی‌های مبنی بر کشته شدن او، به ویژه به وسیلهٔ سم، در رسانه‌ها مطرح شد، اما گزارش پزشکی قانونی تأیید کرد مرگ میلوشویچ بر اثر حمله قلبی بوده‌است. هیچ نشانه‌ای از سم یا مواد شیمیایی که باعث مرگ او شده باشد، در بدن او پیدا نشد.[30]هواداران او گفته‌اند که قطع داروی ضد فشار خون باعث مرگ او شده‌است. ده‌ها هزار تن جنازه میلوشویچ را هنگام انتقال به بلگراد تشییع کردند.

پانویس

1. Allcock, “Slobodan Milošević”, Britannica.
2. “Slobodan Milosevic Biography”, Encyclopedia of World Biography.
3. Tromp, Prosecuting Slobodan Milošević: The Unfinished Trial.
4. “Slobodan Milosevic Biography”, Encyclopedia of World Biography.
5. Allcock, “Slobodan Milošević”, Britannica.
6. Simons and Smale, “Slobodan Milosevic, 64, Former Yugoslav Leader Accused of War Crimes, Dies”, The New York Times.
7. Tromp, Prosecuting Slobodan Milošević: The Unfinished Trial.
8. “Mira Markovic, Slobodan Milosevic's wife, dies at 76”, bbc.
9. Roberts, “Mirjana Markovic, the ‘Lady Macbeth’ of War-Torn Serbia, Dies at 76”, The New York Times.
10. Prentice, “Mira Marković obituary”, The Guardian.
11. Allcock, “Slobodan Milošević”, Britannica.
12. Prentice, “Mira Marković obituary”, The Guardian.
13. Vasovic, “Mirjana Markovic, widow of Serbia's late strongman Milosevic, dies aged 76”, UK Reuters.
14. Roberts, “Mirjana Markovic, the ‘Lady Macbeth’ of War-Torn Serbia, Dies at 76”, The New York Times.
15. Vasovic, “Mirjana Markovic, widow of Serbia's late strongman Milosevic, dies aged 76”, UK Reuters.
16. Roberts, “Mirjana Markovic, the ‘Lady Macbeth’ of War-Torn Serbia, Dies at 76”, The New York Times.
17. Tromp, Prosecuting Slobodan Milošević: The Unfinished Trial.
18. Sullivan, Slobodan Milosevic's Yugoslavia, 36.
19. Traynor, “ص=36”, The Guardian.
20. Sullivan, Slobodan Milosevic's Yugoslavia, 36.
21. Sullivan, Slobodan Milosevic's Yugoslavia, 37-39.
22. Ramet, “The Gathering Storm”, Balkan Babel, 26.
23. Allcock, “Slobodan Milošević”, Britannica.
24. Nelson, “How Milosevic stripped Kosovo's autonomy”, Guardian.
25. Parker, Report to the President: Death of Slobodan Milošević, 7.
26. Simons and Smale, “Slobodan Milosevic, 64, Former Yugoslav Leader Accused of War Crimes, Dies”, The New York Times.
27. Parker, Report to the President: Death of Slobodan Milošević, 7.
28. Simons and Smale, “Slobodan Milosevic, 64, Former Yugoslav Leader Accused of War Crimes, Dies”, The New York Times.
29. Parker, Report to the President: Death of Slobodan Milošević, 4.
30. Parker, Report to the President: Death of Slobodan Milošević, 10.

منابع

• «میلوشویچ؛ قصاب بالکان». شهروند (۵۷). مرداد ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۳ مهر ۱۳۹۹.

• "Mira Markovic, Slobodan Milosevic's wife, dies at 76". bbc. Apr 14, 2019. Retrieved 14 October 2020.
• "Slobodan Milosevic Biography". Encyclopedia of World Biography. Retrieved 14 October 2020.
• Allcock, John B. (Aug 25, 2020). "Slobodan Milošević". Britannica. Retrieved Oct 13, 2020.
• Sullivan, Kimberly L. (2009). Slobodan Milosevic's Yugoslavia. Twenty-First Century Books. ISBN 9780822590989.
• Parker, Kevin (May 2006). "Report to the President: Death of Slobodan Milošević" (PDF). Retrieved Oct 13, 2020. Unknown parameter |ناشراو= ignored (help)
• Prentice, Eve-Ann (2019-04-15). "Mira Marković obituary". the Guardian. Retrieved 2020-10-18.
• Nelsson, Richard (2019-03-20). "How Milosevic stripped Kosovo's autonomy - archive, 1989". the Guardian. Retrieved 2020-10-19.
• Traynor, Ian (2003-04-01). "Obituary: Ivan Stambolic". the Guardian. Retrieved 2020-10-15.
• Tromp, Nevenka (2016). Prosecuting Slobodan Milošević: The Unfinished Trial. Routledge. ISBN 9781317335269. |access-date= requires |url= (help)
• Roberts, Sam (2019-04-15). "Mirjana Markovic, the 'Lady Macbeth' of War-Torn Serbia, Dies at 76". The New York Times. Retrieved 2020-10-18.
• Vasovic, Aleksandar (2019-04-15). "Mirjana Markovic, widow of Serbia's late strongman Milosevic, dies aged 76". U.K. Retrieved 2020-10-19.
• Simons, Marlise; Smale, Alison (2006-03-12). "Slobodan Milosevic, 64, Former Yugoslav Leader Accused of War Crimes, Dies". The New York Times. Retrieved 2020-10-22.
• Ramet, Sabrina P. (2018). Balkan Babel: The Disintegration Of Yugoslavia From The Death Of Tito To The Fall Of Milosevic. Routledge. ISBN 0813339057.

جستارهای وابسته

• صربستان و مونته‌نگرو

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اسلوبودان میلوشویچ موجود است.