خیشومی‌های دندانی، لثوی و پس‌لثوی

خیشومی لثوی نوعی از همخوانها در زبان‌های گفتاری است. نمادی در الفبای آوانگاری بین‌المللی برای خیشومی‌های دندانی، لثوی و پس‌لثوی وجود دارد ⟨n⟩ است.

خیشومی لثوی
n
شماره IPA	116
کدبندی
محتوا (اعشاری)	n
یونیکد (شانزدهتایی)	U+006E
الفبای آوایی	n
کیرشنبام	n

کاربرد

دندانی یا دندانی‌لثوی

زبان		کلمه	آوا	معنا
بلاروسی[1]		новы	[ˈn̪ovɨ]	'جدید'
بلغاری[2]		жена	[ʒɛˈn̪a]	'خانم'
کاتالان[3]		cantar	[kən̪ˈt̪ä]	'خواندن'
هلندی	فلامان	nicht	[n̻ɪxt̻]	'niece'
انگلیسی		month	[mʌn̪θ]	'دهان'
اسپرانتو		Esperanto	[espeˈranto]	'Who hopes'
فرانسوی[4]		connexion	[kɔn̻ɛksjɔ̃]	'connection'
یونانی[5]		άνθος/ánthos	[ˈɐn̪θo̞s]	'گل'
هندوستانی		नया / نیا	[n̪əja:]	'جدید'
مجاری[6]		nagyi	[ˈn̪ɒɟi]	'مامان‌بزرگ'
ایتالیایی[7][8]		cantare	[kän̪ˈt̪ä:re]	'خواندن'
کاشوبی[9]
قزاقی		көрінді/ko'rindi	[kœɾɪn̪d̪ɪ]	'it seemed'
قرقیزی		беделинде	[be̞d̪e̞lin̪d̪e̞]	'in the authority'
لتونیایی[10]		nakts	[n̪äkt̪s̪]	'night'
Macedonian[11]		нос	[n̪o̞s̪]	'nose'
Malayalam[12]		പന്നി	[pən̪n̪i]	'pig'
Mapudungun[13]		müṉa	[mɘ̝ˈn̪ɐ̝]	'male cousin on father's side'
Marathi		नख	[n̪əkʰə]	'fingernail'
Polish[14]		nos	[n̪ɔs̪]	'nose'
Portuguese	General[15][16]	narina	[n̻ɐˈɾin̻ɐ]	'nostril'
	Vernacular Paulista[17][18]	percebendo	[pe̞ʁse̞ˈbẽn̻u]	'perceiving'
Romanian[19]		alună	[äˈlun̪ə]	'hazelnut'
Russian		наш	[n̪ɑʂ]	'our'
Serbo-Croatian		студент / student	[s̪t̪ǔd̪e̞n̪t̪]	'student'
Slovene		amarant	[amaˈɾa:n̪t̪]	'amaranth'
Spanish	Most dialects	cantar	[kän̪ˈt̪är]	'to sing'
Ukrainian[20]		наш	[n̪ɑʃ]	'our'
Uzbek[21]		الگو:Example needed

لثوی

زبان		کلمه	آوا	معنا
Adyghe		нэфнэ	[nafna]	'روشن'
Arabic	Standard	نار	[na:r]	'آتش'
Assyrian Neo-Aramaic		nora	[noɾa:]	'آیینه'
Basque		ni	[ni]	'من'
Bengali		নাক	[na:k]	'بینی'
Catalan[22]		nou	[ˈnɔw]	'جدید'
Chinese	Mandarin	難/nán	[nan˧˥]	'سخت'
Czech		na	[na]	'روی'
Dutch[23]		nacht	[nɑxt]	'شب'
English		nice	[naɪs]	'عالی'
Filipino		nipis	[nipis]	'thin'
Finnish		annan	[ˈɑn:ɑn]	'I give'
Georgian[24]		კანი	[ˈkʼɑni]	'skin'
Greek		νάμα/náma	[ˈnama]	'communion wine'
Gujarati		નહી	[nəhi]	'نه'
Hawaiian[25]		naka	[naka]	'to shake'
Hebrew		נבון	[navon]	'wise'
Italian[26]		nano	[ˈnä:no]	'dwarf'
Japanese[27]		反対/hantai	[hantai]	'opposite'
Korean		나/na	[na]	'من'
Kyrgyz[28]		банан	[baˈnan]	'banana'
Malay		nasi	[näsi]	'cooked rice'
Malayalam[12]		കന്നി	[kənni]	'virgin'
مالتی		lenbuba	[lenbuˈba]	'truncheon'
Mapudungun[13]		müna	[mɘ̝ˈnɐ̝]	'enough'
نگوه	Mmockngie dialect	[nøɣə̀]		'sun'
فارسی		نون	[nun]	'نام'
پیراها		gíxai	[níˈʔàì̯]	'you'
لهستانی[14]		poncz	[ˈpɔn̥t͡ʂ]	'punch'
پنجابی		ਨੱਕ	[nək:]	'nose'
اسلواک		na	[nä]	'on'
اسلونیایی[29]		novice	[nɔˈʋì:t̪͡s̪ɛ]	'news'
اسپانیایی[30]		nada	[ˈnäð̞ä]	'nothing'
سواحیلی		ndizi	[n̩dizi]	'banana'
ترکی		neden	[ne̞d̪æn]	'reason'
ویتنامی[31]		bạn đi	[ɓan˧ˀ˨ʔ ɗi]	'you're going'
ولزی		nain	[nain]	'grandmother'
آپاچی غربی		non	[nòn]	'cache'
فریسی غربی		nekke	[ˈnɛkə]	'neck'
یی		ꆅ/na	[na˧]	'hurt'
زاپوتک	تیلکویاپان[32]	nanɨɨ	[nanɨˀɨ]	'lady'

پس‌لثوی

زبان		کلمه	آوا	معنا
کاتالان[3]		panxa	['pän̠ɕə][33]	'شکم'
دجیبانا[34]		barnmarramarlón̠a	[ban̠maramal̠ɔn̪a]	'آن‌دو شناکردند'
انگلیسی	استرالیایی[35]	enrol	[əṉˈɹ̠ɔo̯ɫ]	'ثبت‌نام کردن'
ایتالیایی[36]		angelo	[ˈän̠ʲ:d͡ʒelo]	'فرشته'

متغیر

زبان		کلمه	آوا	معنا
انگلیسی	اسکاتلندی[37]	nice	[nəis]	'عالی'
	ولزی[38]
آلمانی	استاندارد[39]	Lanze	[ˈlant͡sə]	'نیزه'
نروژی	شهری شرقی[40]	mann	[mɑn̻:]	'مرد'
سوئدی	استاندارد مرکزی[41]	nu	[nʉ̟:]	'اکنون'

منابع

1. Padluzhny (1989), pp. ۴۹–۵۰.
2. Klagstad Jr. (1958), p. ۴۶.
3. Rafel (1999), p. ۱۴.
4. Fougeron & Smith (1993), p. ۷۳.
5. Arvaniti (2007), p. ۱۵.
6. Siptár & Törkenczy (2000), pp. ۷۵–۷۶.
7. Bertinetto & Loporcaro (2005), p. 133.
8. Canepari (1992), p. ۵۸.
9. Jerzy Treder. "Fonetyka i fonologia". Archived from the original on 2016-03-04.
10. Nau (1998), p. ۶.
11. Lunt (1952), p. ۱.
12. Ladefoged (2005), p. ۱۶۵.
13. Sadowsky et al. (2013), pp. ۸۸–۸۹.
14. Rocławski (1976), p. ۱۳۶.
15. Cruz-Ferreira (1995), p. 91.
16. Barbosa & Albano (2004), p. ۲۳۰.
17. (پرتغالی) Unesp's digital collection – The deleting of /d/ in the morpheme of the gerund in São José do Rio Preto's accent بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۱۲-۳۱ توسط Archive.today
18. (پرتغالی) The deletting of /d/ in the morpheme of the gerund in São José do Rio Preto's accent – PDF
19. Chițoran (2001), p. ۱۰.
20. Danyenko & Vakulenko (1995), p. ۱۰.
21. Sjoberg (1963), p. ۱۲.
22. Carbonell & Llisterri (1992), p. ۵۳.
23. Gussenhoven (1992), p. ۴۵.
24. Shosted & Chikovani (2006), p. ۲۵۵.
25. Ladefoged (2005), p. ۱۳۹.
26. Rogers & d'Arcangeli (2004), p. ۱۱۷.
27. Okada (1991), p. ۹۴.
28. Kara (2003), p. ۱۱.
29. Pretnar & Tokarz (1980), p. ۲۱.
30. Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003), p. ۲۵۵.
31. Thompson (1959), pp. ۴۵۸–۴۶۱.
32. Merrill (2008), p. ۱۰۸.
33. Valencian pronunciation: ['pän̠t͡ɕä]. Note that what's transcribed /ʃ, ʒ, t͡ʃ, d͡ʒ/ in Catalan are actually alveolo-palatal sibilants [ɕ, ʑ, t͡ɕ, d͡ʑ].
34. Dixon (2002), p. ۵۸۵.
35. Mannell, Cox & Harrington (2009).
36. Canepari (1992), pp. ۵۸–۵۹.
37. Scobbie, Gordeeva & Matthews (2006), p. ۴.
38. Wells (1982), p. ۳۸۸.
39. Mangold (2005), p. ۴۹.
40. Kristoffersen (2000), p. ۲۲.
41. Riad (2014), p. ۴۶.

• Dental, alveolar and postalveolar nasals، ویکی‌پدیای انگلیسی.