زخم بستر

زَخم بَستر (به انگلیسی: Bedsore)، به آسیب بافت بدن (شامل پوست حقیقی، روپوست و ماهیچه) در اثر ایجاد فشار یا فشار همراه با خراشیدگی و سایش درازمدت بر یک یا چند نقطه از بدن، گفته می‌شود. خوابیدن طولانی‌مدت در یک وضعیت ثابت، سائیدگی در صندلی یا بستر، استفاده از لگن بیمار نامناسب یا کشیدگی با ملحفه می‌تواند به بخشی از پوست یا بافت بدن آسیب بزند.[1] زخم بستر به علت فشار طولانی مدت و تمرکز آن در یک یا چند نقطه بر روی پوست و بافت اطراف آن ایجاد می‌شود و معمولاً در اثر نوعی اصطکاک یا برش در پوست تشدید پیدا کرده و نمایان می‌شود. احتمال بروز زخم بستر در بیمارانی که به هر علتی از جمله عوارض سالمندی، به مدت طولانی بستری بودن و در صندلی چرخدار قرار دارند به شدت افزایش می‌یابد. زخم‌ها، ناشی از فشار و خراش است و در نقطه ای که بافت‌های نرم داخلی بدن بین استخوان و پوست به دام افتاده‌اند به‌وجود آمده و علت آن فشار استخوان‌ها بر رگ‌ها و مویرگ‌های خون رسان به بافت‌ها و پوست است. در اثر این فشار، جریان خون محدود شده و سبب آسیب رساندن به سلول‌های پوست و بافت‌های بدن و گاهی اوقات مرگ آن‌ها می‌شود. زخم بستر معمولاً در پوست اطراف نقاطی از بدن چون دنبالچه، استخوان خاجی، پاشنه‌ها و ران ظاهر می‌شود اما در پوست نقاطی مثل شانه، آرنج و زانو نیز مشاهده می‌شود.

زخم بستر
زخم بستر درجه چهار در ناحیه استخوان خاجی. استخوان دنبالچه در میانه زخم دیده می‌شود.
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
تخصصدرماتولوژی
آی‌سی‌دی-۱۰L89
آی‌سی‌دی-9-CM707.0
دادگان بیماری‌ها10606
ئی‌مدیسینmed/۲۷۰۹
سمپD003668
زخم بستر مرحلهٔ چهار

تحقیقات نشان داده‌است که ایجاد زخم بستر در بیمارستان‌ها به علت فقر مراقبت‌های پزشکی و پرستاری است، به طوری که بسیاری از محققان معتقد هستند در صورتی که یک بیمار در بیمارستان دچار زخم بستر شود قطعاً ناشی از ضعف مراقبت پزشکی است. البته تحقیقات نشان می‌دهد که علت اصلی بروز زخم بستر در بیمارستان‌ها، عدم حساسیت یا کمبود آموزش در بخش پرستاری نیست، بلکه کمبود پرسنل و پرستاران و تجهیزات نوین پزشکی و دیگر مراقبت‌های بیمار و مسائل اداری، علت بروز زخم بستر بیمارستانی هستند. عدم شناخت صحیح و درمان زخم‌ها، ممکن است در بسیاری از موارد بر اثر سهل‌انگاری باشد.

بیماران بستری‌شده یا در حال کما و افراد فلج‌شده یا متحرک با صندلی چرخ‌دار از افراد در معرض خطر ابتلا به زخم بستر هستند.[1]

زخم بستر، اغلب در بخش‌های استخوانی بدن ایجاد می‌شود زیرا در این قسمت‌ها فشار بیشتری بر پوست وارد می‌شود و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد.[2]

مراحلِ پیدایش

مرحله اول. رنگِ پوست قرمز می‌شود و با فشار آوردن روی آن نقطه، رنگ آن تغییر نمی‌کند.

مرحله دوم. قسمت‌هایی از سطحِ پوست از بین می‌رود، چیزی شبیه تاول.

مرحله سوم. از بین رفتنِ تمامی بافت‌های پوست، در این مرحله، زخم، باز است.

مرحله چهارم. از بین رفتنِ تمامی بافت‌های پوست و لایه‌های زیرینِ آن حتی عضلات تا استخوان.

مراحل پیشرفت

علایم عفونی شدن

دردناک شدن اطراف زخم، بدبو شدن زخم، عفونت زرد رنگ یا سبز رنگ ضخیم و تورم در اطراف آن از علایم و نشانه‌های عفونی شدن زخم بستر می‌باشد. تب، گیجی، افزایش ضربان قلب و ضعف جسمانی نیز از نشانه‌های پخش شدن عفونت در بدن می‌باشد.[3]

درمان

درمان این زخم‌ها به مراقبت زیادی نیاز دارد که چندین بخش مهم دارد. در درمان این بیماران تغذیه، جلوگیری از عفونت (شستشوی زخم با سرم)، استفاده از لگن بیمار مناسب و تغییر وضعیت بیمار به صورت مداوم اهمیت زیادی دارد. امروزه از روش‌های نوینی برای درمان این زخمها[4]استفاده می‌شود که تأثیر به سزایی در پیشرفت بهبودی آن‌ها دارد که به پانسمان‌های تخصصی معروف هستند. در این روش‌ها از پانسمان‌های پیش ساخته‌ای استفاده می‌شود که دارای نقره یا کربن (برای جلوگیری از عفونت و بوی نامطبوع زخم) یا مواد معدنی (که در رشد سلولی تأثیر دارند) می‌باشند.

سرعت بهبود زخم‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. با افزایش سن بیمار، بهبود یافتن زخم‌ها کندتر می‌شود. همچنین بیماری‌هایی چون دیابت و آرتریوسکلروز و بیماری‌های کاهندهٔ جریان خون، عفونت‌ها، سو تغذیه، مصرف دخانیات و استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضدالتهاب باعث کاهش سرعت درمان زخم بستر می‌شوند.[5]

درمان خانگی زخم بستر

عسل

عسل دارای ویژگی ضدعفونی‌کنندگی است و استفاده از آن سبب بهبود زخم خواهد شد و خارش و درد را کاهش می‌دهد. شما می‌توانید مخلوطی از شکر و عسل را تهیه کرده (به مساوات) و به مقدار زیاد بر روی زخم قرار داده و آن را با پارچه تمیز پانسمان کنید. این کار باید هر روز انجام شود.

آب نمک

شما باید زخم بستر را با آب شور تمیز کرده تا سلول‌های مرده از بین بروند. مخلوط آب و نمک را تهیه کنید و سپس در آن دو قاشق نمک و یک فنجان آب بریزید و بعد از جوشاندن بگذارید تا خنک شود و بر روی زخم بستر بزنید.

زردچوبه

ابتدا، زخم بستر را با آب و نمک شسته و سپس پودر زردچوبه را روی زخم بریزید و سپس پانسمان کنید. این کار را برای سه بار در روز انجام دهید.

روغن نارگیل

روغن نارگیل را به صورت ملایم و آرام بر روی زخم بزنید تا به عمق زخم نفوذ کند اما نباید به زخم آسیب برسانید.

منابع
  1. بر پایهٔ ایران‌مانیا، زخم بستر، پیشگیری و درمان بایگانی‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine
  2. ایران‌مانیا، زخم بستر، پیشگیری و درمان بایگانی‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، بازدید: اکتبر ۲۰۰۸
  3. http://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/tc/pressure-sores-topic-overview
  4. «درمانگاه زخم».
  5. Berlowitz, D. R.; Wilking, S. V. (1989-11). "Risk factors for pressure sores. A comparison of cross-sectional and cohort-derived data". Journal of the American Geriatrics Society. 37 (11): 1043–1050. doi:10.1111/j.1532-5415.1989.tb06918.x. ISSN 0002-8614. PMID 2809051. Check date values in: |date= (help)

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.