زوال کلنل
زوالِ کُلُنِل رمانی از محمود دولت‌آبادی است که در سال‌های ابتدایی دهه ۱۹۸۰ میلادی به زبان فارسی نوشته شد،[4] اما نخستین‌بار در سال ۲۰۰۹ میلادی توسط ناشری سوئیسی به زبان آلمانی منتشر شد.[2] رمان زوال کلنل سرگذشت افسری وطن‌دوست[1] در ارتش شاهنشاهی ایران است که زندگی او و خانواده‌اش در مقطع انقلاب ۱۳۵۷ ایران مرور می‌شود. داستان رمان تنها در یک شبانه‌روز می‌گذرد، اما در بازگشت به گذشته مرور و تأملی عمیق در حوادث تاریخ سده اخیر ایران و تلاش مردم در رسیدن به راه جامعه‌ای مدرن و پیشرفته را منعکس می‌کند.[2]
 روی جلد کتاب به زبان انگلیسی، ترجمه تام پتردیل | |
| نویسنده(ها) | محمود دولت‌آبادی |
|---|---|
| کشور | زوریخ، سوئیس |
| موضوع(ها) | رمان |
| گونه(های) ادبی | تاریخی، جامعه‌شناسانه |
| ناشر | نشر یونیون به زبان آلمانی[1] نشر عم عوود به زبان عبری[2] نشر Solum forlag به زبان نروژی نشر مل‌ویل هاوس به زبان انگلیسی[3] |
تاریخ نشر | ۱۳۸۸ خورشیدی (۲۰۰۹ میلادی) |
خلاصهٔ داستان
سرهنگ پس از پی‌بردن به روابط خارج از ازدواج همسرش، او را به قتل می‌رساند و پس از آن قصه زندگی او در زندان ادامه پیدا می‌کند.[5] پنج فرزند سرهنگ در بحبوحه انقلاب ۱۳۵۷ ایران، هر کدام وارد گروه‌های مختلف سیاسی شده و گرایش‌های مختلف سیاسی و اجتماعی پیدا می‌کنند و هر یک نیز بهای سنگینی را بابت فعالیت‌های سیاسی‌شان می‌پردازند.[4]
در ایران
نشر چشمه در سال ۱۳۸۷ خورشیدی اقدام به درخواست مجوز نشر برای این رمان کرد، ولی مقام‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از صدور مجوز خودداری کردند.[6]
در اواخر بهمن‌ماه ۱۳۹۲، خبرهایی در برخی نشریات ایران منتشر شد مبنی بر آن‌که «سرانجام چاپ و انتشار کتاب زوال کلنل از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفت».[7]
نهایتاً در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۹۲، وزارت ارشاد ضمن تکذیب انتشار کتاب زوال کُلنل اعلام کرد که «تاکنون مجوزی در این خصوص از سوی اداره کل کتاب و توسعه کتاب‌خوانی صادر نشده‌است».[8][9]
انتشار نسخهٔ جعلی رمان
اگر چه این رمان تا کنون در ایران اجازهٔ نشر دریافت نکرده‌است، اما سودجویان بازار نشر نسخهٔ آلمانی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده و در ایران منتشر کرده‌اند. این کتاب هم‌اکنون در بازارهای غیررسمی کتاب و هم‌چنین به صورت فایل پی‌دی‌اف در دسترس است و دولت‌آبادی از همگان خواسته‌است که این کتاب را تحریم کنند. در تابستان ۱۳۹۳، محمود دولت‌آبادی، خبر از انتشار و توزیع نسخه جعلی این کتاب توسط سودجویان بازار کتاب داد. وی اعلام کرد که کتاب منتشرشده در کتابفروشی‌ها، نسخه ترجمه‌شده از روی نسخه آلمانی کتاب است و نحوه ترجمه آن، کاملاً با ادبیات شناخته‌شده از جانب دولت‌آبادی، قابل تمییز دادن است. وی از طرح شکایت علیه انتشارات نشر گردون که ناشر این نسخه جعلی بوده‌است، خبر داد.[10]
نقدها
به باور برخی از منتقدان ادبی، این رمان از روایت زندگی کلنل و خانواده‌اش فراتر می‌رود و به نقد تضادهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی حاکم بر جامعه ایران می‌پردازد.[2]
حمیدرضا مقدم‌فر، معاون فرهنگی اجتماعی سپاه پاسداران، این رمان را «ضدانقلابی‌ترین رمان پس از پیروزی انقلاب ایران»، برشمرده و محمود دولت‌آبادی را به داشتن «پیوندهای عمیق با خارج از ایران» متهم کرد.[11]
افتخارات و جوایز
منابع
- رمان «زوال کلنل» دولت‌آبادی، دوباره در گیر قیچی سانسور، دویچه‌وله فارسی
- «بمب فرهنگی ایران» در اسرائیل منفجر شد، بی‌بی‌سی فارسی
- THE COLONEL, Melville House Publishing
- An Iranian Storyteller’s Personal Revolution, The New York Times
- وزیر ارشاد ایران: مشکل کلنل است، نه شخص دولت‌آبادی، بی‌بی‌سی فارسی
- واکنش محمود دولت‌آبادی به اظهارات معاون وزارت ارشاد درباره «زوال کلنل»، بی‌بی‌سی فارسی
- بررسی روزنامه‌های صبح تهران - دوشنبه ۲۸ بهمن، بی‌بی‌سی فارسی
- قصۀ پرغصۀ کتاب «زوال کلنل»، رادیو بین‌المللی فرانسه
- وزارت ارشاد: رمان «زوال کلنل» مجوز نگرفته‌است، دویچه وله فارسی
- این کتاب را نخرید! خبرگزاری الف
- دور زدن سانسور به کمک فضای مجازی و انتشار زیرزمینی دویچه‌وله فارسی
- . http://www.jadidonline.com/story/31102011/frnk/the_colonel_man_prize
- «کلنل» دولت‌آبادی نامزد جایزه بهترین کتاب ترجمه در آمریکا شد، بی‌بی‌سی فارسی
- رمان زوالِ کُلُنِل دولت‌آبادی جایزه «یان میخالسکی» سوئیس را برنده شد، دویچه وله فارسی
| ||
| رمان‌ها |  | |
| داستان بلند |
| |
| داستان کوتاه |
| |
| مجموعه داستان | ||
| نمایشنامه‌ها | ||
| فیلم‌نامه‌ها | ||
| سفرنامه |
| |
| آثار غیر داستانی، مقالات و گفتگوها |
| |
| اقتباس سینمایی | ||
| دیگر | ||