سربداران (مجموعه تلویزیونی)

سربداران سریال تلویزیونی به کارگردانی محمدعلی نجفی بوده و کیهان رهگذار ، نویسندگی و مشاور کارگردانی آن را بر عهده داشته‌ است.

سربداران
ژانرتاریخی درام
نویسندهکیهان رهگذار
کارگردانمحمدعلی نجفی
کارگردان هنری/ مدیر نوآوریعلی عارف زاده
بازیگرانامین تارخ
سوسن تسلیمی
علی نصیریان
محمدعلی کشاورز
فیروز بهجت‌محمدی
جمشید لایق
افسانه بایگان
محمد ابهری
عنایت‌الله بخشی
عطاءالله زاهد
جهانگیر صمیمی‌فرد
سعید اویسی
فتحعلی اویسی
حسین محجوب
اسماعیل محرابی
محمدعلی ساربان
بهروز بقایی
علی‌رضا شجاع‌نوری
چنگیز وثوقی
آتش تقی‌پور
مینو ابریشمی
رضا کرم‌رضایی
شهرزاد کمالی
هاشم ارکان
حسین محب‌اهری
حسین خانی‌بیک
سازنده موسیقی متنفرهاد فخرالدینی
کشور سازنده ایران
زبان اصلیفارسی
شمار قسمت‌ها۲۱
تولید
تهیه‌کنندهصدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
فیلم‌برداریفرخ مجیدی
محمد زرفام
مدت۶۰ دقیقه
تولیدکنندهشبکه ۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران
پخش
فرمت صدامونو
انتشار اولیه۱۳۶۲

فیلم برداری این سریال تلویزیونی از شهریورماه ۱۳۶۰ آغاز شد و تا ۳ آبان ۱۳۶۲ ادامه و پایان یافت.

مدیران فیلم برداری سربداران ، فرخ مجیدی [1]و محمد زرفام بوده اند.

این سریال فاخر در مسجد جامع تاریخی شهرستان اردستان ساخته و فیلم‌برداری شد.

سربداران هر هفته دوشنبه‌‌ها بعد از اخبار ۲۰:۳۰ از شبکهٔ اول پخش می‌شد.[2]

خط داستانی

سربداران ، سری تلویزیونی تاریخی است که بر اساس قیام سربداران خراسان به رهبری شیخ حسن جوری علیه استیلای مغول بر ایران ساخته شده‌است.

گوشه‌هایی از این فیلم هم مربوط به رهبری پیشین شیخ خلیفه مازندرانی مؤسس این جنبش است.

بازیگران

عوامل تولید

کارگردان

  • محمدعلی نجفی

نویسنده و مشاور کارگردان

متن تحقیقی

سرپرست تولید

  • علی عارف زاده

مدیر فیلم برداری

موسیقی

خطاط سریال

  • صمد رستمخانی

گریم

گروه کارگردانی

فیلمبرداری و نور

  • احمد ابراهیمی
  • مسعود کرانی
  • یوسف وظیفه
  • محمد بخشی
  • سیاوش عیاشی

سرپرست گویندگان

عکاسان سریال

  • میترا محاسنی
  • شاهرخ سخایی

برداشت از اثر محمود دولت‌آبادی

محمود دولت‌آبادی می‌گوید: گمانم سال ۵۶ بود که به درخواست محمدحسین پرتوی، برادر نصرت پرتوی، همسر عباس جوانمرد و دوست و همکار دوره تئاتر، طرح سریالی را برای تلویزیون ملی ایران نوشتم. با عنوان (سربداران)، پیش از من گویا به سراغ بهرام بیضایی رفته بودند که نتیجه‌ای نگرفته بودند. چند نفری هم در آن فاصله طرح‌هایی نوشته بودند که هیچ‌یک مطلوب تلویزیون نبودند. تا اینکه طرح من آماده و فصل اول نوشته شد. محمدحسین پرتوی به واسطه خواهرش (نصرت)، که قول داده بود مراعات امانت‌داری را بکند. نسخه زیراکسی فیلم‌نامه را با خود به تلویزیون برد، بی‌هیچ قرارداد یا پیش پرداختی، مدت‌ها گذشت، بالاخره خبر آوردند که تلویزیون با این موضوع که دولت‌آبادی سربداران را بنویسد مخالف است؛ و موضوع مسکوت گذاشته شد تا سال ۵۸. حالا انقلاب شده بود و تلویزیون ملی ایران به تلویزیون جمهوری‌اسلامی ایران تغییر نام داده بود. بار دیگر محمدحسین پرتوی پیدایش شد و این بار گفت: قرار است سربداران ساخته شود. کارگردانش را هم گذاشته‌اند محمدعلی نجفی. از من دعوت کرد به دفتری در خیابان بلوار کشاورز (الیزابت سابق) رفتم. ملاقات و چای و گفتگو. بعدها خبردار شدم که به آقای نجفی هم گفته‌اند فلانی، یعنی من، نباید سربداران را بنویسد. من به کار خود بازگشتم و سربداران به راه خود رفت و نتیجه آنکه دست‌نوشته من در کتاب جمعه چاپ شد و نویسنده سریال (شهر من شیراز) که پیش از انقلاب از تلویزیون پخش می‌شد نویسنده فیلم‌نامه سربداران شد. از آن زمان دیگر از محمدحسین پرتوی خبری نشد. به نظرم رسید بخش اول فیلم‌نامه سربداران را منتشر کنم. آن را برای کتاب جمعه فرستادم. به پیغام آقای احمد شاملو که خواسته بود با آن هفته‌نامه کار کنم.[4]

موسیقی متن سریال

موسیقی متن این مجموعه ساخته فرهاد فخرالدینی است. وی با رعایت نکاتی چون جذاب بودن برای مخاطب، استفاده از گنجینه موسیقی ملی و محلی ایران و بکارگیری تکنیک‌ها و سازهای موسیقی غربی آن را به یک موسیقی ماندگار و تأثیرگذار تبدیل کرده‌است. این موسیقی داستان ستم تلخ ایلخانان مغول بر مردم این سرزمین را بیان و شنونده را در آن فضا قرار می‌دهد.[5] موسیقی سربداران را با توجه به اقبال عمومیش می‌توان در زمره موفق‌ترین آثار موسیقی در حوزه هنر موسیقی معاصر ایران به‌شمار آورد.

حواشی

سال ۱۳۶۲، که پخش مجموعه تلویزیونی سربداران از شبکه ۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران آغاز شد بسیاری به نوع بازی و نقش فاطمه همسر شیخ حسن که سوسن تسلیمی آن را بازی می‌کرد ایراد گرفتند. انتقادات و ایرادهایی که آن زمان به سازمان صدا و سیما گرفته شد باعث شد که بخشی از بازی سوسن تسلیمی حذف شود.

محمدعلی نجفی در مورد سربداران می‌گوید: «سریال سربداران در مقطعی از تاریخ ایران ساخته شد که هنوز از طرف دولتمردان بعد از انقلاب تصمیمی در ارتباط با فیلم‌سازی گرفته نشده بود و هنرمندان ما مشکوک بودند که آیا سینما می‌تواند بعد از انقلاب ادامه داشته باشد یا نه؟» او به گریم، طراحی صحنه و لباس نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «موقع ساخت سریال سربداران برای اولین بار مسئله طراحی گریم، طراحی دکور و طراحی لباس مطرح شد. با آن طراحی و ساخت دکور مردم به این باور رسیدند که سینما فراتر از آن چیزی است که قبل از انقلاب در نظر داشتند. ما از یک انقلاب صحبت کردیم که مثل انقلاب اسلامی، انقلابی مذهبی بود.»

محمدعلی نجفی البته به انتقاداتی که آن زمان به سریالش شده هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «خیلی‌ها به من انتقاد می‌کردند که این آدم‌هایی که شما در فیلم می‌آورید کجای تاریخ بوده‌اند؟ من هم می‌گفتم مگر من معلم تاریخ هستم. بهانه من تاریخ است. آن زمان همه شیخ حسن را درک کردند. فاطمه را درک کردند. فاطمه تمثیلی از توده‌های مردم بود که برای بقای خودشان مبارزه می‌کنند. مبارزه می‌کنند برای این‌که انسان باشند و زیر بار زور نروند؛ و همه اینها به مخاطب منتقل شد. هرچند که بعضی از صحنه‌ها حذف شد.» محمدعلی نجفی سراغ قسمت‌های دیگر سریال هم که حذف شده‌است می‌رود و می‌گوید: «یک سکانسی در سربداران داشتیم که حذف شد. شهر میکده‌ها بود. حذفش کردند به من اعتراض می‌کردند که یعنی شیخ حسن به شهر میکده‌ها می‌رود؟!» البته او انتقاد آن‌ها را هم بی‌پاسخ نمی‌گذاشته‌است. «می‌گفتم بسیاری از چهره‌های مذهبی و انقلابی ما نیز در پاریس و لندن به جبر زمانه حضور داشته‌اند، ولی مهم این است که هدف آنان چه بود. اما بعضی از منتقدان اصلاً نمی‌توانستند این مسئله را هضم کنند و خب طبیعی بود که این سکانس‌ها حذف شود.[6]»

پانویس
  1. Sarbedaran (TV Series 1983– ) - IMDb, retrieved 2020-11-21
  2. هاشمی رفسنجانی، به سوی سرنوشت، ۷۷.
  3. Sarbedaran (TV Series 1983– ) - IMDb, retrieved 2020-11-19
  4. دچار پژواک دولت‌آبادی نمی‌شوم
  5. «کالبدشکافی یک موسیقی ماندگار». جام جم.
  6. شیما شهرابی. «هیچوقت… هیچوقت نمی‌توان همه را راضی کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱ خرداد ۱۳۸۷.

منابع

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به سربداران (مجموعه تلویزیونی) در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.