سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (کوته‌نوشت انگلیسی: IRIB) سازمانی رسانه‌ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است.[1]

مختصات: ۳۵°۴۶′۵۴٫۶۹″ شمالی ۵۱°۲۴′۴۱٫۲۸″ شرقی

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

نوع	تلویزیون زمینی رادیو، تلویزیون و وبگاه
کشور	ایران
تاریخ نخستین پخش	ملی بین‌المللی
ستاد	جام جم، خیابان ولی‌عصر، تهران
افراد کلیدی	عبدالعلی علی‌عسگری (مدیر کل) حمید شاه‌آبادی (معاون سیما) علی دارابی (معاون امور استان‌ها)
آغازبه‌کار	۱۳۰۵ (رادیو) ۱۳۳۷ (تلویزیون) ۱۳۴۵ (ترکیب شدن)
نام‌های پیشین	سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران
وبگاه رسمی	http://www.irib.ir/

بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رئیس صداوسیما را رهبر ایران انتخاب می‌کند. این سازمان پیش از انقلاب ۱۳۵۷ سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نام داشت و آن‌زمان نیز به شکل حکومتی اداره می‌شد.

شمار کارکنان این سازمان در سراسر کشور تا اواخر سال ۱۳۹۵ بین ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر تخمین زده شده‌است.[1][2]

از بسیاری جنبه‌ها، صداوسیما قدرتمندترین، فراگیرترین و پرنفوذترین رسانه خبری و نهاد آموزشی–فرهنگی در ایران به‌شمار می‌رود که مهمترین استراتژی آن ترویج آمریکا ستیزی از راه تولید سریال و مستندات سفارشی غیر جذاب و ایجاد حس تنفر نسبت به غرب در میان مردم می‌باشد.[3]

صداوسیما آشکارا به حمایت رسانه‌ای از اسلام و حکومت جمهوری اسلامی می‌پردازد(به غلط)؛[4] بنابر اساسنامه صداوسیما، هدف اصلی این سازمان ایجاد محیطی مساعد برای تزکیه و شتاب بخشیدن به حرکت تکاملی انقلاب اسلامی در سراسر جهان است(به معنای دیگر اسلامیزه کردن دنیا هدف این رسانه است). این هدف‌ها در چهارچوب برنامه‌های ارشادی، آموزشی، خبری و تفریحی این سازمان اجرا می‌شوند.[5] عملکرد این سازمان توسط ایرانیان مورد انتقاد واقع شده و برخی آن را «دستگاه تولید دروغ» نامیده‌اند.[6] ۵ تیر ۱۳۹۹ گزارشی از تحقیق سازمان عدالت برای ایران و فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر تهیه شده که در آن آمده‌است، صدا و سیمای جمهوری اسلامی در طی ده سال گذشته دست‌کم ۳۵۵ مورد مشکوک به اعترافات اجباری را پخش کرده‌است، که به عنوان ابزاری از جانب نهادهای امنیتی برای «سرکوب مخالفان» و همچنین «ترساندن فعالان» در جمهوری اسلامی استفاده می‌شود.[7] مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان گزارشگران بدون مرز، اعلام کرد رسانه‌هایی نظیر صداوسیما تنها در چند کشور دیگر از جمله چین و کره شمالی وجود دارند.[6]

این سازمان علاوه بر تملک و کنترل رادیو و تلویزیون، مالک شرکت فیلم‌سازی سیما فیلم است، جشنواره‌های فیلم، موسیقی و هنری برگزار می‌کند، کتاب، روزنامه و مجله منتشر می‌کند و از دانشگاه صداوسیما به عنوان یک بازوی آموزشی، بهره می‌گیرد.[8] فعالیت‌های صداوسیما به مرزهای ایران محدود نیست و در کشورهای مختلف جهان دارای تشکیلات است.[9]

این سازمان اهمیت ویژه‌ای در جمهوری اسلامی ایران دارد و در سال ۱۳۹۸، بودجه دولتی این سازمان به تنهایی حدود ۲ تریلیون تومان بوده‌است.[10] سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب ایران نیز صداوسیما را «عمده‌ترین مرکز هدایت فکری» دانسته‌است.[11]

پیشینه

پیش از انقلاب

در ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹، رادیو ایران رسماً توسط محمدرضا پهلوی –ولیعهد وقت ایران– افتتاح گردید و عیسی صدیق نخستین رئیس آن بود.[12] رادیو روزی ۵ ساعت برنامه داشت و برنامه‌هایی نظیر اخبار داخلی و خارجی، موسیقی سنتی ایرانی و غربی، بحث‌های مذهبی و ورزشی و همچنین اقتصادی و سیاسی پخش می‌کرد.[13] بنا بر تخمین مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۵۵ حدود ۷۶٪ جمعیت شهری و ۴۵٪ جمعیت روستایی به رادیو دسترسی داشتند.[14]

تلویزیون ملی ایران در روز ۱ فروردین ۱۳۴۶ رسماً افتتاح شد تا بعدتر سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران شکل بگیرد. در آن زمان تجهیزات سخت‌افزاری تلویزیون در اختیار وزارت پست، تلگراف و تلفن بود و محتوای آن توسط اداره تبلیغات و انتشارات تولید می‌شد. در سال‌های بعد گسترش فعالیت‌های رادیوتلویزیونی به سراسر کشور ایجاب می‌کرد تا نهاد یکپارچه‌ای تشکیل شود و از سال ۱۳۵۰ تمامی تأسیسات در اختیار سازمان رادیو و تلویزیون ملی قرار گرفت.[15] شاه شخصاً رضا قطبی را به ریاست سازمان منصوب کرد و زمان پخش برنامه‌ها به سرعت زیاد شد. در اواخر انقلاب دو شبکه تلویزیونی (برنامه اول و برنامه دوم) فعال بودند و با گسترش تأسیسات، بیش از ۹۵٪ جمعیت شهرنشین و چیزی در حدود ۷۵٪ از جمعیت کشور قادر به دریافت امواج تلویزیونی بودند. پیش از انقلاب در حدود ۴۰٪ برنامه‌های تلویزیون خارجی و وارداتی بودند و برنامه‌های ساخت داخل نیز عمدتاً از برنامه‌های خارجی الگوبرداری شده بودند.[16]

در بحبوحهٔ ناآرامی‌های انقلاب ۱۳۵۷ و زمانی که ارتشبد ازهاری نخست‌وزیر ایران شد، تورج فرازمند به ریاست سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران پس از رضا قطبی برگزیده شد.[17]

پس از انقلاب

این سازمان پس از انقلاب ۱۳۵۷ به شدت گسترش یافت و علاوه بر شبکه‌های داخلی و جهانی صداوسیما، از بیش از صد پایگاه اطلاع‌رسانی الکترونیک و رسانه‌ای نوشتاری نیز بهره می‌برد.[18] کنگره آمریکا در تاریخ فوریه ۲۰۱۳ (میلادی)، صداوسیمای ایران را به دلیل ارسال امواج پارازیت بر روی امواج ماهواره، مشمول تحریم اعلام کرد. به موجب لغو ارسال پارازیت از سوی ایران بر روی امواج ماهواره به صورت کلی، کنگره آمریکا، این مصوبه را در فوریه ۲۰۱۴ (میلادی) به حالت تعلیق درآورد.[19]

بودجه سازمان صداوسیما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده، این در حالی است که بنا به گفته علی‌عسگری، رئیس این سازمان، فقط بودجه شبکه‌ای مانند بی‌بی‌سی به بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد و سازمان برای اداره ۶۲ شبکه تلویزیونی و ۸۳ شبکه رادیویی، نیاز به بودجهٔ بیشتری دارد.[20][21]

نشان

• 
  نشان سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران
• 
  نشان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

نشان سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران

نشان صداوسیما شامل نشان جمهوری اسلامی ایران در رأس و دو نوشتهٔ «لا» به عربی است که در طراحی آن از المان‌های شیعی استفاده شده‌است. زمانی که این آرم در اوایل انقلاب طراحی شد، نمادی از «نه گفتن» به شرق و غرب (نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی) و به‌طور خاص ایالات متحدهٔ آمریکا و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بود. این دو لا در وسط به شکل یک شبکه به یکدیگر می‌رسند و در محل تلاقی آن‌ها نماد چشم قرار دارد. در زیر نماد، عبارت صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با خط نستعلیق نوشته شده‌است.[1]

مدیریت

بر اساس اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران رئیس صداوسیمای ایران مستقیماً توسط رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌شود. مدت ریاست این فرد منصوب به‌طور سنتی ۵ ساله است و در پایان هر دوره می‌تواند از سوی رهبر ایران یک بار تمدید شود. شورای نظارت بر صداوسیما نیز نهادی متشکل از نمایندگان قوای سه‌گانه کشور است که بر فعالیت این سازمان نظارت دارند.

ردیف	مدیرعامل	آغاز تصدی	پایان تصدی	تعیین‌کننده
سرپرست	صادق قطب‌زاده	۲۳ بهمن ۱۳۵۷[22]	؟	مهدی بازرگان
۱		؟	۱۵ آذر ۱۳۵۸[22]
–	شورای پنج نفره[توضیح 1]	۱۵ آذر ۱۳۵۸[22]	۱۳ اسفند ۱۳۵۸[22]	شورای انقلاب اسلامی
–	شورای سه نفره[توضیح 2]	۱۳ اسفند ۱۳۵۸[22]	۲۳ اردیبهشت ۱۳۵۹[22]	سید ابوالحسن بنی‌صدر
۲	تقی فراحی	۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۹[23]	تابستان ۱۳۵۹[24]
سرپرست	محمد مبلغی اسلامی[توضیح 3]	تابستان ۱۳۵۹	۱۶ آبان ۱۳۵۹[25]	؟
سرپرست مشترک	سید علی‌اکبر محتشمی‌پور	۱۶ آبان ۱۳۵۹[25]	پاییز ۱۳۵۹	سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
	عبدالله نوری
۳	علی لاریجانی	۲۵ بهمن ۱۳۵۹[26]	تیر ۱۳۶۰[22]	شورای سرپرستی
۴	محمد هاشمی رفسنجانی	۱۵ مرداد ۱۳۶۰[27]	۲۹ تیر ۱۳۶۲[28]
سرپرست	محمدجواد لاریجانی	۳۰ تیر ۱۳۶۲	۱ مرداد ۱۳۶۲
سرپرست	محمد هاشمی رفسنجانی	۱ مرداد ۱۳۶۲[29]	۱۸ دی ۱۳۶۲	سید روح‌الله خمینی
۴		۱۸ دی ۱۳۶۲[30]	۲ شهریور ۱۳۶۸	شورای سرپرستی
ردیف	رئیس	آغاز تصدی	پایان تصدی	تعیین‌کننده
۴	محمد هاشمی رفسنجانی	۲ شهریور ۱۳۶۸	۲۴ بهمن ۱۳۷۲	سید علی خامنه‌ای
۳	علی لاریجانی	۲۴ بهمن ۱۳۷۲	۳ خرداد ۱۳۸۳
۵	سید عزت‌الله ضرغامی	۳ خرداد ۱۳۸۳	۱۷ آبان ۱۳۹۳
۶	محمد سرافراز	۱۷ آبان ۱۳۹۳	۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
۷	عبدالعلی علی‌عسگری	۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵	در حال تصدی

مکان و مراکز

ساختمان اداری صداوسیما در خیابان ولیعصر، تهران

محل ساختمان مرکزی صداوسیما در خیابان ولی‌عصر تهران نرسیده به چهارراه پارک‌وی و در محدوده‌ای است که اصطلاحاً جام‌جم خوانده می‌شود. اراضی سازمان صداوسیما در این منطقه جزو مرغوبترین اراضی در شمال شهر «روبروی منطقه امانیه» تهران محسوب می‌شود. ساختمان شبکه دو سیما نیز در میدان آرژانتین قرار دارد. البته دفاتر و استودیوهای دیگری به صورت ثابت و سیار در مناطق مختلف ایران فعالیت می‌کنند.

صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران دارای مراکز استانی زیر می‌باشد:

1. آبادان
2. آذربایجان شرقی
3. آذربایجان غربی
4. اردبیل
5. اصفهان
6. البرز
7. ایلام
8. بوشهر
9. تهران
10. چهارمحال و بختیاری
11. خراسان جنوبی
12. خراسان رضوی
13. خراسان شمالی
14. خوزستان
15. زنجان
16. سمنان
17. سیستان و بلوچستان
18. فارس
19. قزوین
20. قم
21. کردستان
22. کرمان
23. کیش
24. کرمانشاه
25. کهگیلویه و بویراحمد
26. گلستان
27. گیلان
28. لرستان
29. مازندران
30. مرکزی
31. مهاباد
32. هرمزگان
33. همدان
34. یزد

صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران دارای دفتر نمایندگی کشورهای زیر می‌باشد:

1. لندن
2. پاریس
3. برلین
4. مسکو
5. آنکارا
6. سارایوو
7. بیروت
8. باکو
9. دوشنبه (تاجیکستان)
10. دمشق
11. نیویورک
12. کوالالامپور
13. پرتوریا
14. دهلی
15. کابل
16. اسلام‌آباد
17. پکن
18. بروکسل
19. قاهره
20. توکیو

اندیشه سازمانی و عملکرد

صداوسیما آشکارا به حمایت رسانه‌ای از اسلام و حکومت جمهوری اسلامی می‌پردازد؛[4] عملکرد این سازمان توسط ایرانیان مورد انتقاد واقع شده و برخی آن را «دستگاه تولید دروغ» نامیده‌اند.[6] مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان گزارشگران بدون مرز، اعلام کرد رسانه‌هایی نظیر صداوسیما تنها در چند کشور دیگر از جمله چین و کره شمالی وجود دارند.[6]

اعترافات اجباری

در ۵ تیر ۱۳۹۹ سازمان عدالت برای ایران و فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر، در گزارش ۵۷ صفحه‌ای، نتیجه بیش از ۱۵۰۰ ساعت تحقیق، و تحلیل بیش از ۱۵۰ برنامه و ۱۳ مصاحبه تفصیلی با قربانیان اعترافات اجباری[31] گفت در طی یک دهه اخیر دست‌کم اعترافات اجباری ۳۵۵ نفر و محتوای افتراآمیز علیه ۵۰۵ تن، از تلویزیون دولتی ایران پخش شده‌است. در این گزارش گفته شده که صدا و سیما با وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران در ضبط اعترافات همکاری کرده‌است.[32] در این گزارش آمده که:

• برای تهیه اعتراف اجباری از «الگوهای مشخصی» شامل شکنجه‌های شدید جسمی مثل شلاق، آویزان کردن، شوک الکتریکی تا شکنجه‌های روانی مانند اعدام ساختگی، تهدید به تجاوز و… استفاده می‌شود
• در هنگام ضبط، شباهت کارگردانی، صحنه و ظاهر فرد اعتراف کننده با برنامه‌های قبلی نشان از «سناریو» ساخته شده و «صحنه‌آرایی» می‌دهد.
• در این گزارش آمده که یکی از اهداف اعتراف‌گیری ایجاد «حس ترس و دلسردی» در جامعه و «عادی‌سازی سرکوب» و «استفاده از محتوای برنامه به عنوان مدرک» برای مجازات فرد است.
• همچنین در ان گزارش آمده که ساخت این نوع برنامه‌ها خانواده و اعتبار فرد اعتراف‌کننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از اطلاعات خصوصی او استفاده می‌کنند به طوری که افراد گفته‌اند این از لحاظ روانی برای آنان بدترین شکنجه بوده‌است.[33]

اعتراف اجباری نوید افکاری

شنبه شب، ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی اعترافات اجباری نوید افکاری که به گفته وی «زیر فشار مداوم شکنجه» بوده را پخش کرد. حسن یونسی، وکیل وی گفته‌است که هیچ مدرک و سندی که گناهکاری موکلش را اثبات کند در دست نیست.[34]

ترویج خشونت علیه دگراندیشان و مخالفان نظام

در تولیدات این سازمان، مشاهده شده که بر شکنجه و زجرکش‌کردن مخالفان نظام تأکید شده‌است.[35] در سال ۱۳۹۸، یک مجری این سازمان در برنامه زنده اعلام کرد که ایرانیان به زندگی «سلحشورانه» احتیاج دارند و نیاز است مردم ایران «حماسی» و «جهادی» زندگی کنند. وی همچنین اعلام کرد که هریک از مردم که اعتقاد ندارند، باید ایران را ترک کنند. مهناز افشار، هنرپیشه ایرانی در پاسخ به این اظهارات گفت: «میدونی از کِی آسمون ایران خونین شد؟ از وقتی که شما فکر کردی ایران فقط سهم شماست و هرکی غیر شماست باید بره یا بمیره. اما اشتباه می‌کنی عزیزم! ایران مال همه ماست حتی شما»[36]

توهین‌های جنسی

در سال ۱۳۹۸، در یکی از برنامه‌های صداوسیما، خطاب به رخشان بنی اعتماد کارگردان سرشناس ایرانی و فرزند دخترش، این جملات بیان شدند: «خانمی که میای فراخوان می‌زنی، می‌دونی دست امثال عبدالمالک ریگی به تو و دخترت و کَس‌وکارت می‌رسید [چی می‌شد]؟ شاید هم خوشت می‌اومد، شاید هم دوست داشتی». البته بعدها آن شخص توهین جنسی را تکذیب کرد. برخی از مدافعان حضور نظامی ایران در منطقه در صداوسیما از منتقدین این کار به عنوان: «بی‌غیرت‌هایی که مشکلی با ورود داعش به کشور و تجاوز به نوامیس ندارند» و لفظ‌های مشابه یاد کرده‌اند.[37] همچنین در یکی از شبکه‌های استانی صداوسیما، در یک برنامه گفته شد که نانوایان با کودکان رابطه جنسی برقرار می‌کنند.[38]

مصاحبه‌های ساختگی

در سال ۱۳۹۸، اثبات شد که این سازمان برای ۲ بار مصاحبه‌های ساختگی پخش کرده‌است. در این مصاحبه‌ها نخست یکی از راننده‌های صداوسیما خود را به عنوان فردی که از تظاهرات مردم آسیب دیده‌است جا می‌زند و در برابر دوربین گریه می‌کند؛ کمی بعد، یکی از تصویربرداران قدیمی سازمان به عنوان شهروند در برابر دوربین قرار گرفته و از مسئولین هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی دفاع می‌کند.[39][40]

استفاده از زنان

تلویزیون دولتی ایران در هنگام انتخابات، ۲۲ بهمن و روز قدس از زنانی که دارای آرایش‌های غلیظ هستند، در تأیید انقلاب و نظام مصاحبه پخش کرده‌است که این موضوع مورد نقد منتقدان واقع شده‌است.[41]

زنان در تبلیغات

در آگهی‌های بازرگانی که از شبکه‌های صداوسیما پخش می‌شوند، زنان معمولاً در نقش‌های فرودست و خانه‌دار بوده و معمولاً فاقد توانایی کارشناسی و تحلیلی می‌باشند. کلیشه‌های جنسیتی به ضرر زنان، در بسیاری از آگهی‌های تبلیغاتی صداوسیما وجود دارند. به‌طور معمول، آنچه مربوط به خانه و آشپزخانه باشد، زنانه و آنچه که تأمین‌کننده نیازهای سرمایه‌ای، بازرگانی، شغلی و هیجانی است، مردانه معرفی می‌شوند.[42]

خشونت علیه زنان

به گزارش بی‌بی‌سی، در یکی از برنامه‌های شبکه ۱ صداوسیما، این سازمان به مشروعیت‌دهی و عادی‌سازی خشونت علیه زنان پرداخت که با واکنش‌های فعالان حقوق زنان روبرو گردید.[43]

سانسور

در اردیبهشت ۱۴۰۰، دستان یک مهمان زن در برنامه، به شکلی که توسط عصر ایران عجیب دانسته شد، سانسور گردید و ویدئوی وابسته‌اش، در فضای مجازی با حواشی همراه شد.[44]

سانسور در ورزش

صداوسیمای ایران سابقه سانسور در مسابقات ورزشی داخلی و خارجی را دارد. بگونه‌ای که موقع بازی تیم ملی والیبال ایران و آمریکا از سری مسابقات لیگ جهانی به هنگام پخش سرود ملی ایالات متحده، سرود این کشور سانسور و پخش زنده برنامه قطع شد.[45] پیشینه سانسور صداوسیما با استفاده از ترفندهای جدید به مسابقات فوتبال در اسپانیا نیز کشیده شده‌است که با توجه به اسپانسری کشور آذربایجان از باشگاه آتلتیکومادرید در مسابقات فوتبال، این سازمان تبلیغات حاشیه‌ای را که با نام آذربایجان پوشش داده می‌شود را عوض کرده و نام شرکتی ایرانی را در حوزه اینترنت تبلیغ می‌کند.[46] اما مسئولین صداوسیما منکر هرگونه سانسور در این زمینه شده‌اند.[47]

در سال ۱۳۹۷ و در جریان یک برنامهٔ ورزشی، صداوسیما اقدام به سانسور لوگوی یک باشگاه فوتبال کرد؛ این سازمان پستان گرگ ماده‌ای را که در لوگوی باشگاه فوتبال آ.اس. رم وجود داشت را سانسور کرد و هیچ‌گونه عذرخواهی برای این کار ارائه نداد.[48] این اتفاق، باعث واکنش منفی گسترده در رسانه‌های ایتالیایی شد.[49] باشگاه آ.اس. رم نیز در چند پست توئیتری، به این سانسور واکنش نشان داد.[50] این سانسور، توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی به تمسخر گرفته شد و برخی کاربران گرگ موجود در لوگو را محجبه و اسلامی می‌کردند.[50]

بر پایهٔ گزارشی در ایسنا، تنها زنان ورزشکار نیستند که در صداوسیمای جمهوری اسلامی، سانسور می‌شوند و بارها، مردان ورزشکار نیز دچار چنین چیزی شده‌اند. در سال ۱۴۰۰، حضور یک کمک‌داور زن در یک مسابقهٔ فوتبال، باعث شد که تصاویر آرشیوشده در هنگام بازی زنده، به‌جای مسابقه پخش شوند که بحث‌برانگیز خوانده شد.[51]

دیدگاه‌ها دربارهٔ سازمان

• مجید محمدی در کتاب «سیمای اقتدارگرایی، تلویزیون دولتی ایران» به شرح موارد متعددی از انتقادات وارده بر صداوسیما می‌پردازد، از جمله؛ نقض گستردهٔ حقوق پدیدآورندگان، حضور بسیار کمرنگ ایرانیان اهل سنت در برنامه‌های تلویزیون، نادیده گرفتن فرهنگ مردم حاشیه کشور و محدود شدن حوزه فرهنگی این رسانه به فرهنگ مناطق مرکزی کشور، تحریک پاره‌فرهنگ‌های موجود در کشور با عنوان مقابله با تهاجم فرهنگی، دخالت گرایش سیاسی مدیریت صداوسیما در برنامه‌ها به‌طوری‌که آن را به رسانهٔ حزبی و ستاد انتخاباتی یک جناح سیاسی خاص تبدیل کرده‌است، حضور در انواع مجامع و فیلمبرداری و پخش تصاویر افراد بدون رضایت آن‌ها. سانسور برخی از اخبار مهم کشور؛ مانند قتل‌های زنجیره‌ای، حضور دوربین تلویزیون در همه جا و تصویربرداری کامل از رخدادها و مراسمی که تقریباً هیچ تصویری از آن‌ها پخش نمی‌شود؛ مانند فیلمبرداری کامل دادگاه روزنامه خرداد و ماجرای کوی دانشگاه. که مورد آخر شائبه فعالیت اطلاعاتی و استفادهٔ شخصی مدیران تلویزیون از منابع این سازمان را مطرح می‌کند.[52]
• حسن محدثی جامعه‌شناس ایرانی و استادیار، در برنامه‌ای که به شکل زنده از صداوسیما پخش می‌شد گفت «من هر بار به تلویزیون می‌آیم از سوی دانشجویان و همکاران دانشگاه مورد بازخواست قرار می‌گیرم که چرا در برنامهٔ دستگاهی که رسالت آن تولید دروغ است شرکت می‌کنم». وی پس از آن که مجری می‌گوید «شما که این را باور ندارید؟»، پاسخ می‌دهد «اتفاقاً من معتقدم که صداوسیما در قلمروی سیاسی به‌طور سیستماتیک دروغ می‌گوید».[53]
• خمینی، رهبر انقلاب ۱۳۵۷ ایران، صداوسیما را دانشگاه عمومی کشور دانسته‌است.[18]
• سید علی خامنه‌ای در دیدار با دست‌اندرکاران صداوسیما: «امروز صداوسیما نقش بسیار مهم و همچنین تکلیف بزرگی دارد. شما دوستان عزیز هم که یکی از حساس‌ترین بخشهای صداوسیما در دست شماست، نقش بسیار مهمی در حال و آیندهٔ کشورتان دارید. ما صداوسیما را عمده‌ترین مرکز هدایت فکری می‌دانیم. اینکه امام گفتند دانشگاه بزرگ کشور است، نخواستند تعارف کنند؛ حقیقتاً همین جور است؛ یک دانشگاه بزرگ است.»[54]
• محمد سرافراز رئیس پیشین سازمان صداوسیما، اعلام کرده‌است که در این سازمان فساد و زد و بند وجود داشته‌است. وی همچنین گفته‌است که دستگاه‌های امنیتی در کار او دخالت داشته‌اند و فهرستی به او داده شده بود که «روشن و شفاف نبوده» و شامل چند هزار نفر می‌شده‌است.[55]

برنامه‌ها

بنا بر گزارش سالانه سال ۱۳۸۴، صداوسیما در این سال ۶۰٬۷۶۴ ساعت برنامه تلویزیونی تولید و ۱۷۵٬۷۵۶ ساعت پخش نموده‌است که ۷۳٪ آن تولید داخلی بوده‌است. در این سال همچنین ۲۰۴٬۶۱۵ ساعت برنامه رادیویی تولید و ۲۶۸٬۳۷۳ ساعت پخش شده‌است که ۸۰٪ آن داخلی بوده‌است. آمار پخش برنامه نسبت به سال پیش خود در تلویزیون ۴٪ و در رادیو ۵٪ افزایش نشان می‌دهد.[56]

فهرست شبکه‌ها و مؤسسات وابسته

برای دیدن فهرست شبکه‌ها به: فهرست شبکه‌های تلویزیونی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و فهرست شبکه‌های صدای جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنید.

مؤسسات وابسته

• انتشارات سروش که در سال ۱۳۵۴ تأسیس شده و نشریات سروش هفتگی، سروش کودکان، سروش نوجوان، سروش جوان و سروش بانوان را منتشر می‌کند.
• روزنامه جام جم ارگان رسمی صداوسیما.
• خبرگزاری صداوسیما، خبرگزاری وابسته به صداوسیما که وظیفه تأمین بخش‌های خبری تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی استانی، سراسری و برون مرزی به جز شبکه خبر، شبکه العالم، شبکه الکوثر، شبکه سحر و پرس تی وی را برعهده دارد.
• سیما فیلم، شرکت تهیه‌کننده فیلم که برخی سریال‌های پرهزینه تلویزیون نیز در آن تولید می‌شود.
• سیما چوب، شرکت تولیدکننده مبلمان که وظیفه ساخت برخی قطعات دکور برنامه‌ها را بر عهده داشته و محصولات خود را در بازار آزاد نیز به فروش می‌رساند.
• ایران سیما، آرشیو اینترنتی برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما
• دانشگاه صداوسیما که از طریق آزمون داخلی، آزمون سراسری و آزمون دانشگاه جامع در رشته‌های مرتبط و مطلوب صداوسیما در تهران و قم دانشجو می‌پذیرد.
• شرکت فرهنگی هنری صبا که به تولید انواع برنامه‌های انیمیشن برای صداوسیما می‌پردازد.
• شرکت صوتی و تصویری سروش که به تهیه، پخش و فروش آلبوم‌های موسیقی و نسخه‌های خانگی مجموعه‌ها و فیلم‌های تولید شده در صداوسیما می‌پردازد. این شرکت در تهران و مراکز استان‌ها دارای تعدادی شعبه فروش بوده و نمایندگی چند شرکت خارجی را نیز بر عهده دارد.[57]
• مرکز تحقیقات صداوسیما[58] مرکز تحقیقات صداوسیما از حیث جایگاه سازمانی، نیروی انسانی و شرح وظایف و امکانات، قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین مرکز پژوهشی سازمان صداوسیما محسوب می‌شود که مأموریت اصلی آن عبارتست از: «مطالعه، پژوهش و سنجش در زمینه‌های مورد نیاز صداوسیما با استفاده از روش‌های علمی به منظور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، برنامه‌سازی، نظارت و ارتقای کیفی برنامه‌های رسانه ملی در چارچوب اصول و سیاست‌های سازمان صداوسیما و هماهنگی، ارزیابی و سازماندهی پژوهش‌های سازمان براساس نظام جامع پژوهش‌های رسانه‌ای».
• اداره کل پژوهش‌های اسلامی صداوسیما

بودجه و وضعیت حقوقی

بودجه و بازرگانی

سازمان صداوسیما علاوه بر بودجه‌ای که از بودجه کشور و دولت می‌گیرد، درآمد بسیار بالایی نیز از آگهی‌های بازرگانی دارد که میزان دقیق آن مشخص نشده‌است. یکی از مدیران پیشین اعلام کرد که متوجه شده‌است که سازمان در زمان وی، حداقل باید از محل پخش آگهی سه هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد.[55]

در سال ۱۳۹۹ تمرکزها بر بودجهٔ این سازمان افزایش یافت و برخی از رسانه‌های خارج از ایران گزارش‌هایی منتشر کردند که صدا و سیما، به اندازهٔ ۱۰ یا ۲۰ استان ایران، بودجهٔ مستقیم دریافت می‌کند. چیزی که از سوی رسانه‌های داخلی ایران، رد شد.[59]

اما بخش‌های این سازمان نیز، ممکن است جداگانه بودجه بگیرند؛ در سال ۱۴۰۰، پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی و دادن ۱۵۰۰ میلیارد تومان بودجه به فعالان فضای مجازی صدا و سیما، وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی نیز آغاز به انتقاد کرد و اعلام شد که «کل بودجه تخصیص‌یافته به وزارت ارتباطات در سال ۱۳۹۹، ۱۵۰۰ میلیارد تومان بوده و کل توسعه اقتصاد دیجیتال ۱۴۰ میلیارد تومان است» در حالی که بخش فضای مجازی این سازمان، به تنهایی چنین بودجه‌ای داشت.[60]

وضعیت حقوقی

اصل ۱۷۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به سازمان صداوسیما اختصاص یافته‌است.

در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد. نصب و عزل رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیس‌جمهور و رئیس قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی (هر کدام دو نفر) نظارت بر این سازمان خواهند داشت. خط مشی و ترتیب اداره سازمان و نظارت بر آن را قانون معین می‌کند.

اساسنامه سازمان صداو سیما[61] در ۲۷ مهر ۱۳۶۲ به تصویب مجلس رسید. یکی از مقررات این اساسنامه ماده ۷ آن است که این سازمان را رادیو و تلویزیون انحصاری ایران ساخته‌است:

تاسیس فرستنده و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در هر نقطه کشور در انحصار این سازمان بوده و چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی اقدام به تأسیس یا بهره‌برداری از چنین رسانه‌هایی کنند از ادامه کار آنان جلوگیری به عمل آمده و تحت تعقیب قانونی قرار خواهد گرفت.

ذکر چنین اصلی با عرف اساسنامه‌های سازمان‌های رسانه‌ای سازگار نیست و چنین انحصارهایی فقط در اساسنامه سازمان‌های امنیتی و نظامی به چشم می‌خورد.[62]

محدودیت‌ها و حقوق رسانه‌ای صداوسیما نیز نامشخص است. در مطبوعات مسئولیت مطالب منتشر شده با مدیر مسئول است[63] و در حوزه کتاب، فیلم و دیگر کالاهای صوتی و تصویری نیز با دولت است که مجوز انتشار آن‌ها را صادر می‌کند. اما به وضعیت حقوق و حدود اختیارات صداوسیما نه در قانون اساسی و نه در اساسنامه سازمان اشاره نشده‌است. شاید به همین دلیل این سازمان هیچگاه به دادگاه کشیده نشده‌است.[64]

مجلس ششم در همین زمینه برای تغییر اساسنامه صداوسیما تلاش ناموفقی داشت. مصوبه این مجلس صداوسیما را ملزم می‌کرد که در صورت توهین، افتراء و پخش مطالب غیرواقع، پاسخ شخص ذی‌نفع را پخش کند (مشابه قاعده‌ای که در مطبوعات رعایت می‌شود).[65] اما این قانون با مخالفت شورای نگهبان روبرو شد.[66] مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲۳ خرداد ۱۳۸۸ یک روز پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم این تغییر را در اساسنامه صداوسیما ایجاد کرد و مراحلی را نیز برای شکایت از سازمان در صورت استنکاف از پخش جوابیه پیش‌بینی کرد.[67]

جستارهای وابسته

• نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران
• حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران
• معاونت برون مرزی صداوسیما
• سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران
• سانسور در ایران
• مجادلات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
• اعتراف اجباری در جمهوری اسلامی ایران

توضیحات

1. سید محمد موسوی خوئینی‌ها، غلامعلی حداد عادل، احمد عزیزی، بهزاد نبوی و ابراهیم پیراینده.
2. غلامعلی حداد عادل، محمدعلی هادی نجف‌آبادی و احمد غضنفرپور.
3. او قائم‌مقام مدیرعامل سازمان صدا و سیما بود که پس از استعفای مدیرعامل، سرپرستی سازمان را برعهده داشت.

پانویس

1. Structure of Iran's State-Run TV IRIB.
2. «Magiran | روزنامه شرق (1396/10/13): صدا و سیما بیشتر بودجه می‌گیرد یا بی‌بی‌سی». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۳.
3. Kamalipour, “Historical Evolution of Broadcasting”, Iran Today: Life in the Islamic Republic.
4. «استقبال کاربران برای تحریم صدا و سیما از سوی آمریکا با هشتگ BanIRIB». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۱۷.
5. «مرکز پژوهش‌ها - اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران». rc.majlis.ir. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۴.
6. «چرا «صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» در نظر بسیاری از مردم این کشور «دستگاه تولید دروغ» نام گرفته‌است؟». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۸-۰۱-۰۵. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۱۷.
7. گزارش حقوق‌بشری: صدا و سیمای ایران طی یک دهه، دست‌کم ۳۵۵ مورد اعترافات مشکوک اجباری پخش کرده‌است
8. Kamalipour, “Historical Evolution of Broadcasting”, Iran Today: Life in the Islamic Republic.
9. Kamalipour, “Historical Evolution of Broadcasting”, Iran Today: Life in the Islamic Republic.
10. «بودجه ۹۸؛ سهم نهادهای مذهبی و تبلیغاتی ۱۳ برابر محیط زیست است» (به انگلیسی). ۲۰۱۸-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
11. khamenei. «بیانات رهبری در دیدار هنرمندان و دست‌اندرکاران صداوسیما».
12. Sreberny-Mohammadi, Encyclopædia Iranica.
13. Sreberny-Mohammadi, Encyclopædia Iranica.
14. Sreberny-Mohammadi, Encyclopædia Iranica.
15. Sreberny-Mohammadi, Encyclopædia Iranica.
16. Sreberny-Mohammadi, Encyclopædia Iranica.
17. تورج و ایرج؛ فرازمند از نگاه پزشک‌زاد، بی‌بی‌سی فارسی
18. «آشنایی با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۰-۰۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
19. کمپین بین‌المللی حقوق بشر برای ایران" خواستار ادامه تحریم صداوسیما شد دویچه‌وله فارسی
20. http://www.asriran.com/fa/news/526221/رییس-صدا-و-سیما-بودجه-صدا-و-سیما-۴-هزار-میلیاد-تومان-و-بودجه-بی-بی-سی-فارسی-۶-هزار-میلیارد-تومان-۱۸۵-میلیارد-تومان-حقوق-کارکنان-صدا-و-سیما-نامه-به-رهبری-برای-افزایش-بودجه
21. «نماینده مجلس: در هیچ جای دنیا به اندازه ایران از پارازیت‌ها استفاده نمی‌شود». رادیو فردا. ۴ دی ۱۳۹۳.
22. کلانتری، محبوبه؛ قدسی‌زاده، پروین (۱۳۹۳). «رادیو و تلویزیون: ۱٫ ایران». در حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. ۱۹. تهران: بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۴۴۷۰۲۰-۹.
23. «تقی فراحی مدیرعامل صدا و سیما شد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۹.
24. «استعفای مدیر عامل صدا و سیما پذیرفته نشد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات. ۲۹ خرداد ۱۳۵۹.
25. «معرفی سرپرستان جدید صداوسیما». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات. ۱۷ آبان ۱۳۵۹.
26. «علی لاریجانی مدیرعامل صدا و سیما شد». روزنامه کیهان. تهران: مؤسسه کیهان. ۲۶ بهمن ۱۳۵۹.
27. «با استعفای لاریجانی، محمد هاشمی جایگزین وی شد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات. ۱۵ مرداد ۱۳۶۰.
28. «علت استعفای اجباری روحانی چه بود؟». مشرق‌نیوز. ۱ مرداد ۱۳۹۶. ۷۵۲۸۷۲.
29. «محمد هاشمی سرپرست صدا و سیما شد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات. ۱ مرداد ۱۳۶۲.
30. «محمد هاشمی مدیرعامل سازمان صدا و سیما شد». روزنامه جمهوری اسلامی. ۱۸ دی ۱۳۶۲.
31. «حکومت اورولی: صدا و سیمای جمهوری اسالمی به مثابه سالح سرکوب جمعی» (PDF).
32. «دو نهاد حقوق بشری: صدا و سیما اعترافات اجباری ۳۵۵ نفر را پخش کرده‌است».
33. «گزارش دو سازمان حقوق بشری: صدا و سیما در یک دهه اعتراف اجباری دست‌کم ۳۵۵ نفر را پخش کرده».
34. پخش «اعترافات اجباری» نوید افکاری از تلویزیون دولتی ایران
35. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «رادیو تلویزیون حکومتی ایران و "کارشناسان" آن | DW | 14.01.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
36. «زینب ابوطالبی؛ واکنش‌ها به اظهارات جنجال‌برانگیز مجری تلویزیون ایران» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
37. باستانی، حسین (۲۰۲۰-۰۱-۱۴). «'ادبیات تجاوز جنسی' در تریبون‌های حکومتی ایران» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
38. «این بار توهین به کودکان و خبازان در قالب دیالوگ‌های رکیک جنسی». دانا. ۱۵ اسفند ۱۳۹۷.
39. مصاحبه‌ها, archived from the original on 18 January 2020, retrieved 2020-01-18
40. یوتیوب. «ناهنرپیشه‌های صداوسیمای میلی رژیم ضدبشری حاکم بر ایران (تا آخر ببینید طرف شوگر ددیه)».
41. «آقای رئیس‌جمهور، راه دیگر اینست». روزنامه جمهوری اسلامی. ۱۸ شهریور ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۹-۱۰.
42. کیانپور, مسعود; اصلانی, شهناز (2015-06-22). "الگوی نمایش کلیشه‌های جنسیّتی در تبلیغات تلویزیونی سیما". مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان. 13 (2): 171–202. doi:10.22051/jwsps.2015.2054. ISSN 2538-2926. Archived from the original on 18 January 2020. Retrieved 18 January 2020.
43. زهدی، مریم (۲۰۱۹-۰۳-۲۵). «صداوسیما در سالی که گذشت، 'برنده باش' در دقیقه 'نود'» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
44. «سانسور عجیب دست یک زن در صدا و سیما (فیلم)». www.asriran.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
45. «سانسور سرود ملی آمریکا در صدا و سیما».
46. «تبلیغ در بازی رئال‌مادرید به کمک فتوشاپ!».
47. «شعبده بازی صداوسیما: پخش تبلیغات ایرانی در لیگ فوتبال اسپانیا + توضیحات صداوسیما».
48. «سانسور نشان باشگاه «آ.اس. رم» در صدا و سیمای ایران خبرساز شد». euronews. ۲۰۱۸-۰۴-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۱۷.
49. «بازتاب ″پستان گیت صداوسیما″ در شبکه‌های اجتماعی | همه مطالب مدیا سنتر | DW | 06.04.2018». ۲۰۱۸-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۱۷.
50. «از گرگ با حجاب تا خانواده فوتبالی؛ واکنش کاربران به سانسور لوگوی آ.اس. رم | Euronews». ۲۰۱۸-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۱۷.
51. «جدیدترین سانسور بحث‌برانگیز در تلویزیون». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۴-۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
52. محمدی، ۲۸–۸.
53. «فیلم | یک استاد دانشگاه روی آنتن زنده: صدا و سیما به‌طور سیستماتیک مدام دروغ می‌گوید». ۲۰۱۹-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
54. «دیدگاه رهبری پیرامون سازمان». farsi.khamenei.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
55. ماهرویان، پوریا (۲۰۱۹-۰۳-۱۲). «رئیس پیشین صدا و سیما: در سازمان 'فساد و زد و بند' بود» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۸.
56. Semati, “Broadcasting”, Iran Today: Life in the Islamic Republic.
57. «وبگاه شرکت صوتی و تصویری سروش». سروش. دریافت‌شده در ۱۵ مهر ۱۳۸۸.
58. «مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما». www.iribresearch.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۱.
59. «آیا بودجه صداوسیما واقعاً اندازه چند استان ایران است؟». www.alef.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۹.
60. «انتقاد وزیر ارتباطات به بودجه ۱۵۰۰ میلیاردی فعالان فضای مجازی صداوسیما». روزنامه دنیای اقتصاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۶.
61. «اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران». مجله الکترونیکی پیک مدیران.
62. محمدی، ۳۳.
63. قانون مطبوعات ایران، مصوب ۱۳۶۴
64. محمدی، ۳۹–۲۹.
65. ماده ۲۳ قانون مطبوعات، مصوب ۱۳۶۴
66. «اصلاح قانون اساسنامه صدا و سیما به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع شد». خانه ملت، وبگاه مرکز تحقیقات مجلس. ۷ بهمن ۱۳۸۱.
67. مجمع تشخیص مصلحت نظام تشکیل جلسه داد: پیگیری مطالبی مشتمل برخلاف واقع نسبت به هر شخص در صدا و سیما قابل پیگیری است ایلنا

منابع

فارسی

• محمدی، مجید (۱۳۷۹)، سیمای اقتدارگرایی، تلویزیون دولتی ایران، تهران: جامعه ایرانیان، شابک ۹۶۴-۵۹۲۵-۳۲-۰

انگلیسی

• Structure of Iran's State-Run TV IRIB (PDF), به کوشش Open Source Center, Media Aid., Federation of American Scientists, December 16, 2009, retrieved February 27, 2014
• Sreberny-Mohammadi, Annabelle; Mohammadi, ʿAlī (December 15, 1992), "COMMUNICATIONS in Persia", Vol. VI, Fasc. 1 (online ed.), Encyclopædia Iranica, p. 89-95
• Mehdi Semati (2008), "Broadcasting", Iran Today: Life in the Islamic Republic, Mehran Kamrava & Manochehr Dorraj, Westport, CT: Greenwood, p. ۷۸–۸۳
• Yahya Kamalipour (2008), "Historical Evolution of Broadcasting", Iran Today: Life in the Islamic Republic, Mehran Kamrava & Manochehr Dorraj, Westport, CT: Greenwood, p. ۸۳–۸۶

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موجود است.

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• وبگاه رسمی
• صدا و سیما با شرکت‌های کامبوجی و قبرسی تحریم آمریکا را «دور می‌زند»