علی لاریجانی

علی اردشیر لاریجانی (زادهٔ ۱۳ خرداد ۱۳۳۶) سیاستمدار اصول‌گرای ایرانی[23] که از خرداد ۱۳۸۷ تا خرداد ۱۳۹۹ پنجمین رئیس مجلس شورای اسلامی بود.[24] وی خود را عضو هیچ حزب سیاسی از جمله اصولگرایان و اصلاح‌طلبان نمی‌داند.[25][26] او دانش‌آموخته کارشناسی علوم رایانه از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد و دکتری فلسفه از دانشگاه تهران است.[27] وی در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۹۹ با حکم سید علی خامنه‌ای به سمت مشاور رهبر ایران و عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد.[28]

علی لاریجانی
پنجمین رئیس مجلس شورای اسلامی
مشغول به کار ۱۰ خرداد ۱۳۹۵ – ۶ خرداد ۱۳۹۹ سرپرست: ۹–۱۰ خرداد ۱۳۹۵[1]
نایب اول	مسعود پزشکیان
نایب دوم	علی مطهری عبدالرضا مصری
پیش از	محمدباقر قالیباف
مشغول به کار ۱۶ خرداد ۱۳۹۱[2] – ۶ خرداد ۱۳۹۵ سرپرست: ۸–۱۶ خرداد ۱۳۹۱[3]
نایب اول	سید محمدحسن ابوترابی‌فرد
نایب دوم	محمدرضا باهنر
مشغول به کار ۱۲ خرداد ۱۳۸۷[4] – ۶ خرداد ۱۳۹۱ سرپرست: ۸–۱۲ خرداد ۱۳۸۷[5]
نایب اول	سید محمدحسن ابوترابی‌فرد محمدرضا باهنر
نایب دوم	محمدرضا باهنر سید شهاب‌الدین صدر
پس از	غلامعلی حداد عادل
نماینده مجلس شورای اسلامی دوره‌های هشتم، نهم و دهم
مشغول به کار ۸ خرداد ۱۳۹۵ – ۶ خرداد ۱۳۹۹ همکار امیرآبادی فراهانی و ذوالنوری
حوزه انتخاباتی	قم
اکثریت	۱۹۱٬۳۲۹ (۴۳٫۱۱٪)
مشغول به کار ۷ خرداد ۱۳۹۱ – ۶ خرداد ۱۳۹۵ همکار آشتیانی عراقی و امیرآبادی فراهانی
حوزه انتخاباتی	قم
اکثریت	۲۷۰٬۳۸۲ (۶۵٫۱۷٪)
مشغول به کار ۷ خرداد ۱۳۸۷ – ۶ خرداد ۱۳۹۱ همکار آشتیانی عراقی و بنایی
حوزه انتخاباتی	قم
اکثریت	۲۳۹٬۴۳۶ (۷۳٫۰۱٪)
دومین دبیر شورای عالی امنیت ملی
مشغول به کار ۲۴ مرداد ۱۳۸۴ – ۲۸ مهر ۱۳۸۶
رئیس‌جمهور	محمود احمدی‌نژاد
قائم‌مقام	عبدالرضا رحمانی فضلی
پس از	حسن روحانی
پیش از	سعید جلیلی
عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام
متصدی
آغاز به کار ۸ خرداد ۱۳۹۹
گمارنده	سید علی خامنه‌ای
رئیس	صادق لاریجانی
مشغول به کار ۲۷ اسفند ۱۳۷۵[6] – ۸ خرداد ۱۳۸۷
گمارنده	سید علی خامنه‌ای
رئیس	اکبر هاشمی رفسنجانی
سومین رئیس سازمان صدا و سیما
مشغول به کار ۲۴ بهمن ۱۳۷۲[7] – ۳ خرداد ۱۳۸۳
گمارنده	سید علی خامنه‌ای
پس از	محمد هاشمی رفسنجانی
پیش از	سید عزت‌الله ضرغامی
مشغول به کار ۲۵ بهمن ۱۳۵۹[8] – تیر ۱۳۶۰[9]
گمارنده	شورای سرپرستی
پس از	سید علی‌اکبر محتشمی‌پور و عبدالله نوری (سرپرستان مشترک)
پیش از	محمد هاشمی رفسنجانی
پنجمین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
مشغول به کار ۲۰ مرداد ۱۳۷۱[10] – ۲۶ بهمن ۱۳۷۲[11] سرپرست: ۲۵ تیر–۲۰ مرداد ۱۳۷۱[12]
رئیس‌جمهور	اکبر هاشمی رفسنجانی
پس از	سید محمد خاتمی
پیش از	سید مصطفی میرسلیم
اطلاعات شخصی
زاده	علی اردشیر لاریجانی ۱۳ خرداد ۱۳۳۶ (۶۴ ساله) نجف، عراق
حزب سیاسی	بدون عضویت حزبی[13][14]
دیگر عضویت‌های سیاسی	جناح اصلاح‌طلبان جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰)[15][16][17][18][19] جبهه متحد اصول‌گرایان (۱۳۹۰) ائتلاف فراگیر اصول‌گرایان (۱۳۸۶) شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی (۱۳۸۴) جمعیت مؤتلفه اسلامی (دههٔ ۷۰)[20]
همسر(ان)	فریده مطهری
فرزندان	۴
پدر	میرزا هاشم آملی
هیئت دولت	دولت پنجم دولت ششم
دین	اسلام (شیعه)
امضا
وبگاه	وبگاه رسمی
خدمات نظامی
وفاداری	ایران
خدمت/شاخه	سپاه پاسداران
سال‌های خدمت	۱۳۶۱–۱۳۷۱
درجه	سرتیپ پاسدار[21]
پس‌زمینه‌های علمی
دانشگاه	دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه تهران
عنوان پایان‌نامه	فلسفه ریاضی کانت (۱۳۷۴)
استاد راهنما	غلامعلی حداد عادل
تأثیرات	ایمانوئل کانت[22]
کار علمی
رشتهٔ تحصیلی	فلسفه
نهاد	دانشگاه تهران

لاریجانی از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ رئیس واحد مرکزی خبر بود[29] و از ۱۳۶۱ به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد. او از ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۲ معاون امور مجلس وزیر کار و امور اجتماعی و در سال ۱۳۶۲ نیز برای مدتی معاون حقوقی و امور مجلس وزیر پست، تلگراف و تلفن بود.[30] وی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت سپاه پاسداران را برعهده داشت[31] و از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ به عنوان جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران فعالیت می‌کرد. در دولت پنجم، از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۲ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و برای مدت بیش از یک دهه، در فاصله سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۳ ریاست سازمان صدا و سیما را برعهده داشت. لاریجانی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی فعالیت می‌کرد.[32] لاریجانی که از ۱۲ خرداد ۱۳۸۷ در دوره هشتم ریاست و نمایندگی قم در مجلس شورای اسلامی را برعهده داشت در انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۸ نامزد نشد.

زندگی‌نامه

علی لاریجانی در هفت‌سالگی

علی اردشیر لاریجانی در تاریخ ۱۳ خرداد ۱۳۳۶ در شهر نجف، عراق زاده شد. وی فرزند روحانی شیعه میرزا هاشم آملی و داماد مرتضی مطهری می‌باشد. خانواده وی اهل منطقه لاریجان، آمل[33][34] می‌باشند و پیش از تولد وی، پدرش مدتی برای تحصیل در حوزه علمیه نجف، به کشور عراق نقل مکان کرده بود و وی نیز در آن جا به دنیا آمد. او چهار برادر به نام‌های محمد جواد، صادق، باقر و فاضل دارد و خواهرش نیز همسر مصطفی محقق داماد می‌باشد. احمد توکلی نماینده ادوار پیشین مجلس؛ پسرِ دخترخالهٔ او است.[35]

تحصیلات

علی لاریجانی تحصیلات ابتدایی و متوسطه تا دریافت مدرک دیپلم متوسطه را در شهر قم سپری کرد و پس از قبولی در آزمون کنکور سراسری، در سال ۱۳۵۴ تحصیل در مقطع کارشناسی رشتهٔ علوم رایانه را در دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرد و در سال ۱۳۵۸ موفق به دریافت کارشناسی رایانه از این دانشگاه گردید. وی به توصیهٔ مرتضی مطهری برای ادامه تحصیل رشته فلسفه را انتخاب کرد و کارشناسی ارشد و دکتری خود را در رشتهٔ فلسفه از دانشگاه تهران اخذ نمود. لاریجانی دارای تألیفاتی در چند حوزه مختلف است که از جمله آن ۳ کتاب در زمینه فلسفه کانت و ۱۵ مقاله پژوهشی در موضوعات مختلف علمی می‌باشد. او اکنون استادیار رشته فلسفه در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است.[36][37]

سِمَت‌های اجرایی

وی پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ فعالیت در سازمان صدا و سیما را آغاز کرد و بلافاصله پس از ورود، به‌عنوان مدیرکل برون مرزی و دفتر مرکزی خبر سازمان صداوسیما مشغول به کار شد.[38] او در فاصله سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ به عنوان رئیس واحد مرکزی خبر سازمان صدا و سیما فعالیت می‌کرد.[39]

زندگی شخصی

علی لاریجانی در سن ۲۰ سالگی، با فریده مطهری، دختر مرتضی مطهری ازدواج کرد. وی دارای ۴ فرزند است.[40]

به نوشته واشینگتن تایمز در سال ۲۰۱۸، فاطمه لاریجانی در حال تحصیل در دوره رزیدنسی پزشکی داخلی، در بیمارستان‌های دانشگاهی کلیولند در آمریکاست.[41]

در ۱۴ فروردین ۱۳۹۹، علی لاریجانی به بیماری کروناویروس مبتلا شد و تحت قرنطینه قرار گرفت.[42][43]

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

در سال ۱۳۷۱ و در زمان ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی، در پی استعفای سید محمد خاتمی از وزارت ارشاد، لاریجانی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شد و تا ۱۳۷۲ برای مدت بیش از یک سال، در این جایگاه فعالیت کرد. او در سال ۱۳۷۲ با حکم سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به عنوان رئیس سازمان صدا و سیما منصوب گردید و تا سال ۱۳۸۳ برای مدت ۱۱ سال مدیریت این سازمان را برعهده داشت.

وی از مخالفان ممنوعیت خرید و فروش و نگهداری دستگاه ویدیو بود[44] و در دوران کوتاه وزراتش، این ممنوعیت را با تأسیس مؤسسه‌ای برای توزیع فیلم‌های مجاز شکست.[45]

ریاست صداوسیما

وی برای مدت بیش از ۱۰ سال، ریاست سازمان صدا و سیما را برعهده داشت و در این مدت تغییرات زیادی را در این سازمان به‌وجود آورد. در طی این دوران تعداد شبکه‌های تلویزیونی، از ۳ شبکه، به ۷ شبکه رسید. در پایان دوران ریاست او بر این سازمان، ۷ شبکهٔ تلویزیونی، ۸ شبکهٔ رادیویی ملی و سراسری، ۳۰ شبکهٔ رادیویی استانی، ۴ شبکهٔ تلویزیونی استانی و ۷ شبکهٔ تلویزیونی جهانی، توسط صدا و سیما اداره می‌شد. علاوه بر این شبکه‌ها، روزنامهٔ جام جم و شرکت تولید فیلم سیما فیلم نیز در دوران مدیریت وی توسط سازمان صدا و سیما تأسیس گردید. با وجود آنکه رئیس سازمان صدا و سیما به عنوان یکی از اعضای هیئت دولت فعالیت می‌کرد، اما سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، در دولت‌های هفتم و هشتم، از ورود لاریجانی به جلسات هیئت دولت، ممانعت به عمل آورد.[46]

ایجاد شبکه و سریال

در زمان فعالیت لاریجانی در صدا و سیما شبکه‌های استانی از جمله شبکه رادیوئی و تلویزیونی استانی قم، رادیو معارف، شبکه قرآن، العالم، الکوثر، شبکه خبر، شبکه‌های جهانی جام جم ساخته شد و سریال‌هایی نظیر ولایت عشق، تنهاترین سردار، مردان آنجلس، مریم مقدس، روشنتر از خاموشی، شیخ بهائی، کیف انگلیسی، شب دهم، در چشم باد و سریال به یاد ماندنی خانه سبز ساخته شد و همچنین همایش چهره‌های ماندگار، تأسیس روزنامه جام جم، توسعه فعالیت‌های چند رسانه‌ای شخصیت بخشی و گسترش مراکز صدا وسیما در استانها در زمان وی ایجاد شد و رخ داد.

منتقدان

منتقدان عملکرد لاریجانی در صدا و سیما معتقدند که دولت خاتمی و مجلس ششم در تمام دوران خود نه تنها از رسانه ملی محروم بودند بلکه آن را در مقابل خود می‌دیدند.[47]

عبدالله رمضان زاده سخنگوی دولت خاتمی می‌گوید: «روزی آقای محمود احمدی‌نژاد که شهردار تهران بودند پل عابر پیاده برقی میدان هفت تیر را افتتاح کردند که حدود ۴۰ میلیون تومان در یک مدت زمان طولانی صورت گرفت که البته همین هم نیازمند انجام تحقیق و تفحص است و همان روز آقای دکتر عارف کارخانه توربین سازی نیروگاه‌های ما را در کرج با هزینه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان افتتاح کردند و ایران به جمع ۱۰ کشور صاحب این فناوری پیوست؛ ولی صدا و سیما از پل عابر پیاده ۴۰ میلیون تومانی شهردار احمدی‌نژاد ۱۵ دقیقه در ۵ بخش خبری پخش کرد و پروژه ۲۰۰ میلیارد تومانی را که معاون اول رئیس‌جمهوری افتتاح کرد در ۴۵ ثانیه و در ۴ بخش خبری پوشش داد… از این مصادیق بسیار است و به‌طور مثال در عسلویه ۲۰۰ میلیارد دلار هزینه شد که تمام آن در دولت آقای خاتمی اتفاق افتاد ولی چه کسی از آن اطلاع دارد.»[48]

برنامه هویت

در سال ۱۳۷۵ برنامه هویت از شبکه ۱ سیما پخش شد و در آن بسیاری از اندیشمندان، مورد افتراء قرار گرفتند و اعترافات تلویزیونی بسیاری از آنان در این برنامه، پخش گردید. علی لاریجانی در پاسخ به انتقادات مطرح شده از این برنامه در دوران ریاستش بر صداوسیما گفت:

اولاً بحثی که ما در این مجموعه مطرح کردیم، بر اساس توهین و تهدید نیست. ثانیاً بسیاری از شخصیت‌های مطرح شده، افراد مذهبی و اندیشمند نیستند، هر چند ممکن است به آن تظاهر کنند. ثالثاً در مورد اینکه می‌گویند چرا به این افراد مجال صحبت داده نمی‌شود، باید گفت؛ مگر اینها تاکنون مجال صحبت نداشتند؟ یعنی این حضرات فکر می‌کنند ما اطلاع نداریم که از کدام سفارتخانه پول می‌گیرند، که این مطالب را بنویسند.[49]

تحقیق و تفحص مجلس ششم

نمایندگان مجلس ششم که اکثریت آن را اصلاح طلبان تشکیل می‌دادند، خواستار تحقیق و تفحص از سازمان صدا و سیما شدند، اما شورای نگهبان با این تفسیر که رهبر فوق همه قواست، مانع از تحقیق و تفحص مجلس ششم گردید. با اصرار نمایندگان، سیدعلی خامنه‌ای نهایتاً تحقیق و تفحص را پذیرفت و مجلس توانست تنها در ۳ موضوع شامل: میزان و نحوه هزینه کردن درآمدهای آگهی‌ها، خریدهای خارج از کشور و اهدای هدایا، تحقیق کند. گرچه به گفته نمایندگان، طرح تحقیق با کارشکنی‌های متعدد سازمان صداوسیما مواجه گردید و بیش از یکسال بطول انجامید، صداوسیما و قوه قضائیه نمایندگان را تهدید به محاکمه کرده و سرانجام پرونده تخلفات صداوسیما در مجلس هفتم، بدون پیگیری، بسته شد.

گزارش تحقیق و تفحص مجلس تنها از ۵ حساب بانکی صدا و سیما (از مجموع بیش از ۲۰۰ حساب بانکی) حاکی از تخلفات مالی به ارزش ۵٫۲۵۰ میلیارد ریال در این سازمان بود. لاریجانی تحقیق و تفحص نمایندگان را به تمسخر گرفت و آن را «کَشکی» خواند.[50][51] سیدمحمد خاتمی؛ رئیس‌جمهور وقت و اکبر اعلمی؛ رئیس هیئت نظارت بر صداوسیما، در بیانیه‌های جداگانه‌ای، به این اقدام لاریجانی اعتراض کردند.[52][53][54]

نمایندگان در بیانیه‌ای که در آخرین روزهای عمر مجلس ششم منتشر گردید، خواستار پیگیری و رسیدگی به گزارش تحقیق و تفحص، توسط یک قاضی «خداترس، عادل و بی‌طرف» شدند. قوه قضائیه هیچگاه به این گزارش رسیدگی نکرد و مجلس اصولگرای هفتم نیز علاقه‌ای به پیگیری آن نداشت.[55]

انتخابات ریاست‌جمهوری نهم

علی لاریجانی در انتخابات نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران که در سال ۱۳۸۴ برگزار گردید، بعنوان نامزد ریاست جمهوری شرکت کرد. او در این انتخابات شکست خورد و در بین ۷ کاندیدا، در رتبه ششم قرار گرفت.

ولادیمیر پوتین و علی لاریجانی

شورای عالی امنیت ملی

لاریجانی که پس از پایان دوران ریاستش بر صداوسیما، همچنان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی بود، در خردادماه ۱۳۸۳ با حکم سید علی خامنه‌ای به‌عنوان نمایندهٔ رهبر در شورای عالی امنیت ملی منصوب گردید. وی کمتر از ۲ ماه بعد، در مردادماه ۱۳۸۴ به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی انتخاب شد. در سال ۱۳۸۶ پس از چندین بار درخواست او برای استعفاء از دبیری شورای عالی امنیت ملی، در مهرماه ۱۳۸۶ این درخواست پذیرفته شد و مسئولیت ۲۶ ماههٔ او در این جایگاه، پایان یافت.[56] در آن زمان که محمود احمدی‌نژاد پرونده هسته‌ای ایران را در شورای امنیت سازمان ملل پایان یافته دانسته بود، علی لاریجانی در میان راه مذاکرات خود با خاویر سولانا قرار داشت. ماجرای استعفای او پس از دیدار ولادمیر پوتین از ایران و دیدار او با سیدعلی خامنه‌ای رخ داد. برخی رسانه‌ها، فشار احمدی‌نژاد به برکناری لاریجانی را علت استعفای وی می‌دانند. فشاری که به دلیل ارتباط بدون هماهنگی لاریجانی با سولانا، بدون اطلاع احمدی‌نژاد، ایجاد شده بود.[57]

لاریجانی بعدها دربارهٔ استعفای خود گفت:

من حس می‌کردم یک نوع اختلاف جدی مدیریتی با آقای احمدی‌نژاد دارم. مسائل استراتژیک کشور با تانی و حساب شده پیش برود و احتیاج دارد همه بخش‌های مختلف همگرایی داشته باشد. کارهای لحظه‌ای نمی‌تواند صدق کند و برای کشور مشکلاتی ایجاد می‌کند. تا یک مدتی تحمل بود و بحث می‌کردیم اما از یک زمانی به بعد، من دیدم به هر حال ایشان رئیس‌جمهور است و حق دارد و لزومی ندارد که بنده مزاحم ایشان باشم.[58]

استعفای وی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت.[59]

ریاست مجلس

لاریجانی در جایگاه ریاست مجلس

مجلس هشتم

علی لاریجانی در انتخابات مجلس هشتم، بعنوان نماینده قم به مجلس شورای اسلامی راه یافت و در چهارمین جلسه علنی مجلس هشتم، با کسب اکثریت آرا برای یک سال، به عنوان رئیس هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد. او که تنها نامزد ریاست مجلس بود، موفق به کسب ۲۳۷ رأی، از مجموع ۲۶۰ رأی مأخوذه شد. در این انتخابات، از مجموع آرای ریخته شده به گلدان‌ها، شمار ۲۲ رأی، سفید بود.[60] او پیش از این از سوی اصولگرایان، جناح اکثریت مجلس، برای نامزدی ریاست مجلس برگزیده شده بود. لاریجانی توانسته بود رقیبش؛ غلامعلی حداد عادل؛ رئیس مجلس هفتم را، در انتخابات داخلی فراکسیون اصول‌گرایان مجلس، با اخذ ۱۶۱ رأی، در مقابل ۵۰ رأی، شکست دهد.[61]

لاریجانی در دوره ریاست خود بر مجلس هشتم، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی را در شهر قم تأسیس کرد. این مرکز، نهادی پژوهشی، وابسته به مجلس شورای اسلامی است، که با هدف تطبیق قوانین مصوب مجلس، با دستورها و احکام شرعی، فعالیت می‌کند. علی لاریجانی طولانی‌ترین دوره ریاست مجلس شورای اسلامی ایران را داراست.

مجلس نهم

علی لاریجانی به عنوان نماینده اول قم، وارد مجلس نهم شد و توانست با کسب ۱۷۳ رای، از مجموع ۲۷۵ به ریاست مجلس نهم برسد. در این دوران، تنش میان او و دولت محمود احمدی‌نژاد بالا گرفت.

مجلس دهم

لاریجانی در انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی، به‌عنوان نامزد مستقل، اما با حمایت اصول‌گرایان میانه‌رو و گروهی از اصلاح‌طلبان، از حوزه انتخابیه قم شرکت کرد و با ریزش آراء نسبت به دوره نهم، پس از احمد امیرآبادی فراهانی، به عنوان نفر دوم از قم، به مجلس راه یافت. برخی معتقدند حمایت‌های ویژه او از دولت تدبیر و امید به‌ویژه در تصویب برجام و قرار گرفتن نام او در صدر لیست امید سبب اصلی کاهش آرای او در این دوره از انتخابات مجلس بوده‌است.[62][63]

لاریجانی پس از آغاز بکار مجلس دهم، در رقابت با محمدرضا عارف و با کسب ۱۷۳ رای، از مجموع ۲۸۱ رای، به عنوان رئیس موقت مجلس دهم تعیین شد. در این رقابت، عارف نیز ۱۰۳ رای به دست آورد.[64] او همچنین در انتخابات هیئت رئیسه دائمی مجلس دهم، با کسب ۲۳۷ رای، رئیس مجلس ماند.[65] لاریجانی در دوره ریاست مجلس دهم، تصویب طرح‌ها و لوایح برای حمایت از کشاورزان، دامداران، قالی‌بافان، بیمه بیکاری، طرح هدفمند کردن یارانه‌ها و برنامه پنجم توسعه را در دستور کار قرار داد.

لاریجانی در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی ثبت نام نکرد.[66]

دیدار علی لاریجانی با کریستین دوفرین

علی لاریجانی طی حکمی در ۸ خرداد ۱۳۹۹ به عنوان مشاور رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد.

دیدگاه‌ها

ایران پیش از اسلام

به نوشتهٔ روزنامهٔ دانشگاه صنعتی شریف، وی که ریاست سازمان صدا و سیما را برعهده داشت، در سال ۱۳۸۲ طی سخنانی در دانشگاه صنعتی شریف گفت: «ایرانیان قبل از اسلام مردمانی کم سواد بودند و خود نیز علاقه داشتند بی‌سواد بمانند.» به نوشتهٔ این روزنامه، وی همچنین تمامی پیشرفت‌های فرهنگی و علمی ایرانیان قبل از اسلام را دروغ خوانده و اندک فعالیت‌هایی نظیر تأسیس دانشگاه جندی شاپور را حاصل تلاش عده‌ای از مسیحیان دانست.[67] با این حال، او در مراسم اختتامیهٔ نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ۱۳۸۸ در شرایطی که ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت، با اشاره به فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی، گفت: «کشور ما قبل و بعد از دوران اسلام دارای تمدنی فرهنگی و ارزشمند است. از سنگ‌نوشته‌های قبل از اسلام برمی‌آید که ساختار سیاسی و اجتماعی ایران در آن زمان نیز مبتنی بر فرهنگ بود، در ساختار قدرت نیز از فرهنگ به عنوان یک رکن نام می‌بردند.»[68]

انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸

علی لاریجانی در دفترش، در مجلس شورای اسلامی

پس از حمله به دانشگاه و خوابگاه دانشجویان دانشگاه تهران، که در اعتراض به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸ رخ داد، علی لاریجانی کمیته ویژه‌ای برای تحقیق پیرامون این حوادث تشکیل داد. پارلمان نیوز، به نقل از کوچک‌زاده که از نمایندگان فراکسیون طرفدار محمود احمدی‌نژاد در مجلس بود، نوشت:

مسیر قانونی برای شکل‌گیری کمیته تحقیق طی نشده و البته نتایج تحقیق این کمیته هم به درد خود لاریجانی می‌خورد.

دویچه‌وله در خصوص عملکرد لاریجانی در زمان اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات سال ۱۳۸۸ نوشت:

علی لاریجانی در ماه‌های گذشته یکی از منتقدان سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد بوده‌است. وی ابتدا به لایحه بودجه دولت انتقاد کرد و طرح هدفمند کردن یارانه‌ها را از آن زدود، سپس نامه‌هایی در اعتراض به قانون‌شکنی‌های دولت، به احمدی‌نژاد نوشت و سرانجام در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، حاضر به پشتیبانی از وی نشد. لاریجانی پس از برگزاری انتخابات نیز، هنگامی که سرکوب معترضان آغاز شد، خواستار رسیدگی به شکایات نامزدها گردید.[69]

دیدار علی لاریجانی با فرانک والتر اشتاین‌مایر

برجام

علی لاریجانی با تلاش خود در جایگاه ریاست مجلس نهم، توانست طرح اجرایی برنامه جامع اقدام مشترک را در زمانی کوتاه، در مجلس تصویب نماید. تصویب برجام به عنوان یکی از مهمترین سندهای بین‌المللی ایران تنها در مدت ۲۰ دقیقه در مجلس با فشار وی، انتقادات بسیار گسترده‌ای را در پی داشت و منتقدان معتقد بودند که نمایندگان مجلس به نمایندگی از مردم باید موارد ضعف در برجام را اصلاح و سپس تصویب می‌کردند. وی در مصاحبه‌ای با روزنامه هفت صبح، دربارهٔ برجام گفت:

برجام در کل به نفع ملت و کشور است.[70]

شورای نگهبان

لاریجانی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرارو، در مورد رد صلاحیت‌های شورای نگهبان، پیش از انتخابات مجلس دهم گفت:

مردم نباید احساس کنند دستگاهی به صورت سازمان‌یافته در انتخابات دخالت می‌کند، چون کاندیداها یک حقوقی دارند که باید رعایت شود. کاندیداها نباید تهدید شوند که اگر چنین حرفی بزنید ردصلاحیت می‌شوید.[71]

لاریجانی در این دوره از انتخابات مجلس، در فهرستی تحت عنوان؛ جامعتین و نیز در لیست امید حضور داشت. وی در انتخابات مجلس دهم نیز در جایگاه دوم قرار گرفت و بعنوان نماینده قم، راهی مجلس شد.

گرایش سیاسی

لاریجانی در دولت پنجم به عنوان عضو جمعیت مؤتلفه اسلامی حضور داشت.[20] مهدی مسلم در کتاب جناح‌بندی‌های سیاسی ایرانِ پساخمینی که در سال ۲۰۰۲ منتشر کرد، لاریجانی را عضو مؤتلفه اسلامی و متعلق به جناح راست سنتی دانسته‌است.[72] پیام محسنی پژوهشگر اندیشکده بلفر، لاریجانی را در کنار سید محمود هاشمی شاهرودی و محمدرضا مهدوی کنی از چهره‌های شاخص جناح راست مذهبی برشمرده است.[73]

او یکی از رهبران ائتلاف فراگیر اصول‌گرایان در انتخابات مجلس هشتم[74] و نیز جبهه متحد اصول‌گرایان در انتخابات مجلس نهم بوده[75] و در مجلس نهم، هدایت فراکسیون رهروان ولایت را برعهده داشت.[76] در جریان انتخابات مجلس دهم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از وی حمایت کرد اما نام او در فهرست انتخاباتی ائتلاف بزرگ اصول‌گرایان قرار نگرفت.[77] همچنین از سوی فهرست امید مورد حمایت قرار گرفت اما خود را مستقل یاد کرد.[78] مرتضی حاجی معتقد است حمایت لاریجانی از دولت حسن روحانی و برنامه جامع اقدام مشترک باعث تضعیف جایگاه وی نزد اصول‌گرایان شده‌است.[77] با این حال لاریجانی همچنان خود را یک اصول‌گرا می‌داند.[23]

برخی افراد از وی با تعابیری نظیر «اصول‌گرای اعتدالی»[79][80] و «یک سیاستمدار راست میانه که به آرامی در حال فاصله گرفتن از اردوگاه اصول‌گرایان می‌باشد»[81] نیز یاد شده‌است. لاریجانی برای انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم با حمایت جبهه اصلاحات ایران[82] برای انتخابات کاندیدا شد.[83][84]

انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم

لاریجانی در حال ثبت‌نام در وزارت کشور

لاریجانی ساعت ۸ صبح ۲۵ اردیبهشت با حضور در وزارت کشور برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ نامزد شد.[82] او در صحبت‌های بعد از ثبت نام بیان کرد: «حوزه اقتصاد، نه پادگان است و نه دادگاه که با تشر و دستور اداره شود.»[85]

رد صلاحیت

لاریجانی در نهایت توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد. و طبق بیانیه ای خبر داد بر حسب وظیفه کاندید شده بود و همچنین در ادامه گفت: «راضی به رضای الهی هستم.»[86]

به گفته علی مطهری دلیل رد صلاحیت او حضور دخترش در آمریکا بوده.[87] علی مطهری در توییتی گفته:"از رد صلاحیت خودم با وجود آنکه می‌دانم دلیل قانع کننده‌ای ندارد می‌گذرم، اما از رد صلاحیت آقای لاریجانی که همیشه‌گوش به فرمان نظام بوده در حیرتم. استناد به مصوبه شورای‌عالی امنیت ملی دربارهٔ اقامت یا تحصیل اقوام درجه یک مقامات عالی در کشورهای دیگر، پذیرفته نیست زیرا این شورا حق قانونگذاری ندارد. قانونگذار فقط مجلس است."

حسین مطهری درمورد حضور دختر علی لاریجانی در آمریکا گفته: دختر عمه بنده خانم دکتر فاطمه لاریجانی فارغ‌التحصیل پزشکی دانشگاه تهران برای دورهٔ تخصص همراه با همسرش به آمریکا رفته؛ و نه تابعیت دارد نه اقامت. برای یک انتخابات، دین و شرافت خودمون و نفروشیم.[88]

انتقاد خامنه‌ای به ردصلاحیت

در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۴۰۰ و پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، علی خامنه‌ای در انتقاد به رد صلاحیت ها بیان کرد که شورا نگهبان و مردم در شبکه‌های اجتماعی به بعضی نامزد ها ظلم و جفا کرده‌اند و همچنین به آنها یا خانواده‌اشان که خانواده‌ های محترم، عفیف و عزیز بودند، نسبت‌های خلاف واقع داده شده‌است.[89][90] خامنه‌ای در ادامه بیان کرد:

هنگام احراز صلاحیت، نسبت‌هایی به برخی داده‌شد یا به خودشان یا خانواده‌شان که واقعیت نداشت. گزارش‌های خلافی بود که بعد هم مشخص شد که خلاف است. حفظ آبروی افراد جزء بالاترین وظایف است.[89][91]

تشکر علی لاریجانی از انتقاد خامنه‌ای

پس از انتقاد علی خامنه‌ای و بیان کردن ظلم و جفا شورا نگهبان و مردم در شبکه‌های اجتماعی به علی لاریجانی و همچنین محترم و عفیف بودن خانواده لاریجانی،[92] علی لاریجانی ضمن تقدیر و تشکر از حمایت خامنه‌ای، در نامه به ایشان نوشت:[93][94][95]

تذکر و مطالبه جنابعالی نیز در رفع ظلم و جفایی که در بررسی صلاحیت کاندیدهای ریاست‌جمهوری رخ داد؛[93] بزرگی و بزرگواری و روحیه حق‌طلبی را بیش از پیش عیان نمود. سپاسگزارم. بنده خدا، علی لاریجانی.[93]

این درحالی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی، شورا نگهبان را دارای استقلال از هر مجموعه می‌داند.[96][97]

بیانیه شورا نگهبان دربارهٔ ردصلاحیت

مدت کوتاهی پس از انتقاد علی خامنه‌ای به رد صلاحیت ها و محترم شمردن خانواده های نامزدان،[92] شورا نگهبان در بیانیه ای نوشت که گزارش‌های نادرست در نظریه نهایی شورای نگهبان مؤثر نبوده‌است[98] و از گمانه‌زنی و استناد به امور غیرواقعی و نادرست اجتناب نمایند.[98][99]

کتاب‌شناسی

لاریجانی ۲ کتاب علمی با عناوین متافیزیک و علوم دقیقه در فلسفهٔ کانت و روش ریاضی در فلسفهٔ کانت[100] و کتابی دیگر با عنوان دولت مدرن؛ پیمانی با مردم،[101] همچنین ۱۵ مقالهٔ پژوهشی در موضوعات مختلف علمی نگاشته‌است.[39]

• روش ریاضی در فلسفه کانت، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۸۳
• متافیزیک و علوم دقیقه در فلسفه کانت، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۸۳
• شهود و قضایای تألیفی ماتقدم در فلسفه کانت، تهران: انتشارات هرمس، ۱۳۸۳
• هوای تازه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۴[102]
• دولت مدرن؛ پیمانی با مردم.

منابع

1. «علی لاریجانی رئیس موقت مجلس دهم شد». عصر ایران. ۹ خرداد ۱۳۹۵.
2. «علی لاریجانی با ۱۷۷ رای رئیس مجلس نهم شد». خبر آنلاین. ۱۶ خرداد ۱۳۹۱.
3. «علی لاریجانی رئیس موقت مجلس نهم ایران شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۸ خرداد ۱۳۹۱.
4. «علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم شورای اسلامی شد». همشهری‌آنلاین. ۱۲ خرداد ۱۳۸۷.
5. «دکتر علی لاریجانی رئیس موقت مجلس هشتم شد». خبرگزاری مهر. ۸ خرداد ۱۳۸۷.
6. «اعضای تازه مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شدند». همشهری. سال چهارم (۱۲۲۱): ۲. ۲۸ اسفند ۱۳۷۵.
7. «انتصاب علی لاریجانی به ریاست سازمان صدا و سیما». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی. ۲۴ بهمن ۱۳۷۲. دریافت‌شده در ۱۲ مهر ۱۳۹۶.
8. «علی لاریجانی مدیرعامل صدا و سیما شد». کیهان: ص ۱۲. ۲۶ بهمن ۱۳۵۹. دریافت‌شده در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۷.
9. کلانتری، محبوبه؛ قدسی‌زاده، پروین (۱۳۹۳). «رادیو و تلویزیون: ۱–ایران». در حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. ۱۹: ذوالکفل – رشید. تهران: بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۴۴۷۰۲۰-۹.
10. «مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ۴ جلسه ۱۷». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵.
11. «خاطرات دکتر علی لاریجانی - قسمت ۲۳». جام جم آنلاین. ۱۳ مهر ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۳ خرداد ۱۳۹۸.
12. «همه وزیران این ۳۰ سال». خبر آنلاین. ۲۴ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۴ بهمن ۱۳۹۶.
13. «لاریجانی در تله افتاده؛ نه اصلاح‌طلبان نه اصولگرایان بر او اجماع نمی‌کنند». مشرق نیوز. ۲۰۲۱-۰۱-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
14. «علی لاریجانی مدل ۱۴۰۰ اصلاح‌طلب است یا اصولگرا؟». همشهری آنلاین. ۲۰۲۱-۰۲-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
15. «رقابت جهانگیری و لاریجانی؛ آیا اصلاح‌طلبان با نفر پانزدهم می‌آیند؟». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۵-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
16. ««لاریجانی» با حمایت اصلاح‌طلبان کاندیدای ریاست‌جمهوری می‌شود». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۴-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
17. «نامزد نهایی اصلاح طلبان را شورای نگهبان معرفی می‌کند». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
18. 2046 (۲۰۲۱-۰۵-۱۴). «فعال اصولگرا: لاریجانی نامزد نهایی جریان اصلاحات است». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
19. «شرط اصلاح طلبان برای حمایت از لاریجانی در انتخابات 1400». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۵-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
20. Sinkaya, Bayram (2015). The Revolutionary Guards in Iranian Politics: Elites and Shifting Relations. Routledge. p. 149. ISBN 1-317-52564-7.
21. M. Mahtab Alam Rizvi (2012). "Evaluating the Political and Economic Role of the IRGC". Strategic Analysis. Routledge. 36 (4): 589. doi:10.1080/09700161.2012.689528 – via Taylor and Francis Online (نیازمند آبونمان). The Majlis speaker, Ali Larijani, was an IRGC brigadier general.
22. «فلسفه‌خوانده‌های سیاست‌پیشه». اعتماد. سال سیزدهم (۳۵۱۷): ۸. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۵.
23. «اگر اصلاح‌طلبان ضدانقلابند، چرا می‌گذاریم فعالیت کنند؟». ایسنا. ۴ اسفند ۱۳۹۴. من از بدنهٔ اصول‌گرایی جدا نشدم، بلکه متفاوت از برخی آقایان فکر می‌کنم. نمی‌توان گفت که چون عملکرد لاریجانی در بحث توافق هسته‌ای و برجام آن گونه بود، پس اصول‌گرا نیست یا ضد اصول‌گرایی است. آخر چرا اصول‌گرایان را این‌طور در هر مسئله‌ای خرد و جزئی می‌کنید که به ازای هر مسألهٔ جدید، انشقاق در ماهیت اصول‌گرایی ایجاد شود و به قول آقایان افراد به دلیل هر مسألهٔ حادث شده‌ای از قطار بیرون رانده شوند. باید روی مبانی وحدت داشت نه راه حل مسائل، زیرا در مسائل و راه حل‌ها همیشه اختلاف نظر وجود دارد.
24. «نامزدی لاریجانی از قم قطعی شد». وبگاه مردمک. ۲۰ بهمن ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۰۸.
25. «علی لاریجانی مدل ۱۴۰۰ اصلاح‌طلب است یا اصولگرا؟». همشهری آنلاین. ۲۰۲۱-۰۲-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
26. «لاریجانی در تله افتاده؛ نه اصلاح‌طلبان نه اصولگرایان بر او اجماع نمی‌کنند». مشرق نیوز. ۲۰۲۱-۰۱-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
27. «زندگی‌نامه علی لاریجانی». جماران.
28. «با حکم رهبر معظم انقلاب، لاریجانی مشاور رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام شد». انتخاب. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۰۸.
29. «همه چیز دربارهٔ لاریجانی‌ها». تابناک.
30. «زندگینامه: علی لاریجانی (۱۳۳۶-)». همشهری آنلاین.
31. «همه مدیران برخاسته از سپاه». ایسنا.
32. «لاریجانی‌ها، حکایت پنج برادر». رادیو فردا. ۱۷ بهمن ۱۳۹۱.
33. کوهنوردی علی لاریجانی در لاریجان
34. Profile: Ali Larijani Tabnak
35. توکلی: مادر آقای لاریجانی خالهٔ مادر من است و خالهٔ همسرم
36. «رزومه - علی اردشیر لاریجانی». rtis2.ut.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۱۴.
37. «لاریجانی چگونه دکتری گرفت؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۳.
38. حجت موجّه
39. «زندگی‌نامهٔ دکتر علی لاریجانی و خط فکری هوای تازه». وبگاه رسمی دکتر علی لاریجانی. ۱۶ فروردین ۱۳۸۴. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۶.
40. «مسئولان عالی رتبه کشور چگونه با همسرانشان آشنا شدند؟». خبرگزاری تسنیم. ۱ خرداد ۱۳۹۶.
41. Kahn, Tzvi (1970-01-01). "While Iran's leaders demonize America, their children study here". Washington Times. Retrieved 2018-10-16.
42. «تست کرونای علی لاریجانی رئیس مجلس مثبت شد». تسنیم. ۲۰۲۰-۰۴-۰۲.
43. «علی لاریجانی کرونا گرفت و قرنطینه شد». رادیو فردا. ۲۰۲۰-۰۴-۰۲.
44. «خاطرات ۱۰ ساله علی لاریجانی». جام‌جم آنلاین (به IR). ۲۰۰۴-۰۹-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۰.
45. جم، Jamejam, جام (۲۰۰۴-۰۹-۲۲). «خاطرات ۱۰ ساله علی لاریجانی». Jamejam Online (به IR). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۰.
46. محمد سرافراز جانشین احتمالی عزت‌الله ضرغامی در صداوسیما دویچه‌وله فارسی
47. معنا و اثرات اعتراض خاتمی به صدا و سیما(... رادیو و تلویزیون بیش از دیگر نهادهای تحت نظر رهبر جمهوری اسلامی در مقابل اصلاح طلبان صف آرایی کرده بود اما در سال‌های اخیر، با جذب عده‌ای از مخالفان فعال اصلاحات به آن مؤسسه، امکان ظاهر سازی و بی‌طرفی نمایی هم از میان رفته. - بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ ژانویه ۲۰۰۴)
48. سخنان رمضان زاده پیرامون اطلاع‌رسانی دو دولت خاتمی بایگانی‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine (آفتاب نیوز، ۲۴ آبان ۱۳۸۵)
49. «هفته نامه صبح شماره ۶۳». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۱.
50. نامه ۱۷۲ تن از نمایندگان مجلس درباره تحقیق و تفحص از صدا و سیما (روزنامه همشهری، ۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۲)
51. درخواست ۱۷۲ تن از نمایندگان مجلس برای پیگیری گزارش تحقیق و تفحص از صداوسیما بایگانی‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine (روزنامه ایران، ۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۲)
52. معنا و اثرات اعتراض خاتمی به صدا و سیما (بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ ژانویه ۲۰۰۴)
53. انتخابات مجلس هفتم و صدا و سیما (بی‌بی‌سی فارسی)
54. دولت؛ محروم از صدا و سیما، امیدوار به رسانه‌های مستقل (بی‌بی‌سی فارسی)
55. درخواست جلسه غیرعلنی درباره تحقیق و تفحص از صدا و سیما (۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۲)
56. «استعفای علی لاریجانی». خبرگزاری فردا. ۲۸ مهر ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۲۰۰۷.
57. روایت شش 'خرابکاری تاریخی' در مذاکرات ایران و آمریکا بی‌بی‌سی فارسی
58. فرزین منصوری (۱۳ مه ۲۰۱۶). «استعفاهای تاریخی در جمهوری اسلامی». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۶.
59. «بازتاب گستردهٔ تغییر دبیر شورای عالی امنیت ملی در رسانه‌های جهان». وبگاه نواندیش. ۲۸ مهر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۶.
60. «لاریجانی رئیس دائمی مجلس هشتم شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئن ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئیه ۲۰۰۸.
61. جناح اکثریت، لاریجانی را برای ریاست مجلس برگزید
62. «گزارش تسنیم| حذف لاریجانی از «لیست قم»؛ ادامه حیات سیاسی لاریجانی چه می‌شود؟». خبرگزاری تسنیم. ۱۸ آبان ۱۳۹۸.
63. «مطهری: ظریف مرد برخی میدان‌ها نیست/ روحانی فقط بلد است متَلک بگوید». خبرگزاری مهر. ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰.
64. «لاریجانی رئیس موقت مجلس شد». رادیوزمانه. ۹ خرداد ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۹ مه ۲۰۱۶.
65. http://www.entekhab.ir/fa/news/272345
66. «کدام نمایندگان شاخص مجلس دهم در انتخابات ثبت‌نام نکردند؟». فارس.
67. اظهارات لاریجانی پیرامون ایران قبل از اسلام بایگانی‌شده در ۲۶ ژانویه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine (روزنامه ایران، ۶ خرداد ۱۳۸۲)
68. «آمادگی مجلس برای حل مشکلات معیشتی اهل قلم»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۸، دریافت‌شده در ۷ خرداد ۱۳۸۸
69. دویچه‌وله. «راهی برای اعمال فشار». دویچه‌وله، انتشار ۵ تیر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۵ تیر ۱۳۸۸.
70. علی لاریجانی: متفاوت از اصولگرایان فکر می‌کنم
71. گفتگوی علی لاریجانی با حقوقدانان شورای نگهبان
72. Gareth Smyth (11 December 2015). "A realignment of Iran's political factions underway as elections loom". The Guardian. Retrieved 25 May 2018.
73. Mohseni, Payam (2016). "Factionalism, Privatization, and the Political economy of regime transformation". In Brumberg, Daniel; Farhi, Farideh. Power and Change in Iran: Politics of Contention and Conciliation. Indiana Series in Middle East Studies. Indiana University Press. p. 43. ISBN 978-0-253-02079-6.
74. Kaveh-Cyrus Sanandaji (2009). "The Eighth Majles Elections in the Islamic Republic of Iran: A Division in Conservative Ranks and the Politics of Moderation". Iranian Studies. Routledge. 42 (4): 621–648. doi:10.1080/00210860903106345.
75. "Iran: Implications of Ahmadinejad's Parliamentary Defeat". Stratfor (Assessment). 5 May 2012. Retrieved 2 July 2017.
76. Monavar Khalaj (23 February 2016). "Iran elections explained: What are Iranians voting for?". Financial Times. Retrieved 10 March 2016.
77. Denise Hassanzade Ajiri (25 February 2016). "An introduction to Iran's parliamentary candidates". The Guardian. Retrieved 25 May 2018.
78. Katayoun Kishi (24 February 2016). "Iran's Election Coalitions". United States Institute of Peace. Retrieved 25 May 2018.
79. Saeid Jafari (22 March 2018). "Iranian Reformists anxious as Rouhani takes turn to the right". Al-Monitor. Retrieved 25 May 2018.
80. "Larijani Reelected As Speaker of Iran's Parliament". Radio Free Europe/Radio Liberty. 29 May 2016. Retrieved 25 May 2018.
81. Ehsan Bodaghi (4 May 2017). "'National dialogue' initiative indicates shifting political sands in Iran". Al-Monitor. Retrieved 10 July 2017.
82. «رقابت جهانگیری و لاریجانی؛ آیا اصلاح‌طلبان با نفر پانزدهم می‌آیند؟». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۵-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
83. 2520 (۲۰۲۱-۰۴-۱۸). «تردید اصلاح‌طلبان به لاریجانی و انتظار اصولگرایان برای رئیسی». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
84. «علی لاریجانی، فصل مشترک اصلاح‌طلبان و حاکمیت». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۱۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
85. «کنایه علی لاریجانی به رئیسی و قالیباف: حوزه اقتصاد نه پادگان است نه دادگاه». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
86. «بیانیه علی لاریجانی خطاب به مردم ایران». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
87. «مطهری: از رد صلاحیت علی لاریجانی در حیرتم!». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۶.
88. «توییت حسین مطهری دربارهٔ دختر علی لاریجانی: نه تابعیت آمریکا دارد نه اقامت /دین و شرافت خود را نفروشیم». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۶.
89. «به بعضی از افرادی که صلاحیتشان احراز نشد، ظلم وجفا شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۶-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۴.
90. «آیت‌الله خامنه‌ای: به بعضی از داوطلبان ریاست جمهوری ظلم و جفا شد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۴.
91. «نامزدها وعده بی‌پشتوانه ندهند/به برخی احراز صلاحیت‌نشده‌ها ظلم شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۶-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۴.
92. «امام خامنه‌ای: راه‌حل مشکلات، انتخاب درست است نه کناره‌گیری از صندوق رأی/ در جریان عدم احراز صلاحیت‌ها به برخی جفا شد- اخبار حوزه امام و رهبری - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
93. «نامه لاریجانی به رهبر انقلاب: روحیه حق طلبی حضرتعالی بیش از پیش عیان شد». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۶-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
94. «لاریجانی: بیانات حکیمانه رهبر انقلاب بار دیگر پایه‌های استوار و عقلانی نظام را ظهور بخشید | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
95. «نامه لاریجانی به رهبر انقلاب| تذکر در رفع ظلمی که در بررسی صلاحیت کاندیداهای ریاست‌جمهوری رخ داد نشانه روحیه حق‌طلبی شماست- اخبار سیاست ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
96. «استقلال نظر شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
97. «استقلال در عملکرد شورای نگهبان | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
98. «بیانیه شورای نگهبان بعد از تذکر رهبر انقلاب: گزارش‌های نادرست در نظریه نهایی شورا مؤثر نبوده‌است». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۶-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
99. «اطلاعیه شورای نگهبان دربارهٔ فرمایشات رهبر انقلاب| گزارش‌های نادرست در نظر نهایی شورای نگهبان مؤثر نبوده‌است- اخبار سیاست ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
100. «روش ریاضی در فلسفهٔ کانت». وبگاه رسمی علی لاریجانی. ۱ فروردین ۱۳۸۴. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۶.
101. «علی لاریجانی و «پیمان با مردم»». وبگاه رسمی علی لاریجانی. ۱۱ خرداد ۱۳۸۴. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۶.
102. جم، Jamejam, جام (۲۰۰۴-۰۹-۱۳). «خاطرات 10 ساله دکتر علی لاریجانی -1». Jamejam Online (به IR). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۰.

پیوند به بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به علی لاریجانی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ علی لاریجانی موجود است.

• وبگاه رسمی
• نمایه در دانشگاه تهران
• تصویر جامع فعالیت‌های علمی در رخ‌نمای دانشگاه تهران
• نظرات خبرنگاری آمریکایی دربارهٔ لاریجانی، وبگاه آفتاب‌نیوز.
• بخش‌هایی از گزارش تحقیق و تفحص مجلس ششم از صداوسیما در دوران مدیریت لاریجانی (۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۲ در آخرین روزهای مجلس ششم در صحن مجلس قرائت شد)
• پاسخ صداو سیما