محمدرضا مهدوی کنی
محمدرضا مهدوی کنی (زاده ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ در کن – درگذشته ۲۹ مهر ۱۳۹۳ تهران) روحانی شیعه، سیاستمدار ایرانی و سومین رئیس مجلس خبرگان رهبری بود. او دبیر کلی جامعه روحانیت مبارز را بر عهده داشت. وی همچنین رئیس دانشگاه امام صادق و استاد درس اخلاق اسلامی، فقه، اصول فقه و تفسیر این دانشگاه نیز بود.
محمدرضا مهدوی کنی | |
|---|---|
 رخ نگاره‌ای از مهدوی کنی | |
| سومین رئیس مجلس خبرگان رهبری | |
| مشغول به کار ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ – ۲۹ مهر ۱۳۹۳ | |
| نایب اول | |
| نایب دوم | |
| پس از | اکبر هاشمی رفسنجانی |
| پیش از | محمد یزدی |
| نماینده مجلس خبرگان رهبریدوره چهارم | |
| مشغول به کار ۵ شهریور ۱۳۸۷[1] – ۲۹ مهر ۱۳۹۳ | |
| حوزه انتخاباتی | استان تهران |
| اکثریت | ۱٬۴۴۵٬۵۴۴ (۵۰٫۲۲٪)[2] |
| عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظامدورههای دوم و سوم | |
| مشغول به کار ۱۲ مهر ۱۳۶۸ – ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ | |
| گمارنده | سید علی خامنه‌ای |
| رئیس | اکبر هاشمی رفسنجانی |
| نخست‌وزیر ایرانسرپرست | |
| مشغول به کار ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ – ۷ آبان ۱۳۶۰ | |
| پس از | محمدجواد باهنر |
| پیش از | میرحسین موسوی |
| دبیر شورای نگهبانسرپرست | |
| مشغول به کار ۳۱ تیر ۱۳۵۹ – آبان ۱۳۵۹ | |
| قائم مقام | حسین مهرپور |
| پس از | بنیان‌گذاری جایگاه |
| پیش از | لطف‌الله صافی گلپایگانی |
| عضو شورای نگهباندوره اول | |
| مشغول به کار ۲۱ اسفند ۱۳۶۰ – ۲۶ تیر ۱۳۶۲ | |
| گمارنده | سید روح‌الله خمینی |
| دبیر | لطف‌الله صافی گلپایگانی |
| پس از | ابوالقاسم خزعلی |
| پیش از | محمد امامی کاشانی |
| مشغول به کار ۲۶ تیر ۱۳۵۹ – ۱۲ بهمن ۱۳۵۹ | |
| گمارنده | سید روح‌الله خمینی |
| دبیر | خودش (سرپرست)لطف‌الله صافی گلپایگانی |
| پیش از | عبدالرحیم ربانی شیرازی |
| وزیر کشور | |
| مشغول به کار ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ – ۱۲ شهریور ۱۳۶۰سرپرست: ۸ اسفند ۱۳۵۸[3] – ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ | |
| رئیس‌جمهور | ابوالحسن بنیصدرمحمدعلی رجایی |
| نخست‌وزیر | محمدعلی رجاییمحمدجواد باهنر |
| پس از | اکبر هاشمی رفسنجانی (سرپرست) |
| پیش از | سید کمال‌الدین نیک‌روش |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ کن، شهرستان تهران، ایران |
| درگذشته | ۲۹ مهر ۱۳۹۳ (۸۳ سال) تهران، ایران |
| علت مرگ | اختلال در ریتم طبیعی قلب[4] |
| آرامگاه | حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری |
| حزب سیاسی | جامعه روحانیت مبارز |
| همسر(ان) | قدسیه سرخه‌ای |
| فرزندان | مریم، محمدسعید، مهدیه |
| خویشاوندان | محمدباقر باقری کنی (برادر)علی باقری کنی (برادرزاده) |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قممدرسه علمیه مروی |
| پیشه | فقیه • سیاستمدار |
| تخصص | اجتهاد |
| هیئت دولت | دولت موقت شورای انقلابدولت نخستدولت دومدولت موقت مهدوی کنی |
| دین | اسلام (شیعه) |
| جایزه‌ها | کتاب سال (دورهٔ ۱۱: حوزهٔ اخلاق)[5] |
| مرتبه حوزوی | آیت‌الله |
| وبگاه | وبگاه رسمی |
| خدمات نظامی | |
| وفاداری | ایران |
| سال‌های خدمت | ۱۳۵۷–۱۳۶۱ |
| فرمانده | کمیته‌های انقلاب اسلامی |
| جنگ‌ها/عملیات‌ها | شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردهاجنگ ایران و عراق |
زندگی
وی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ از روحانیون مخالف حکومت پهلوی بود و پس از انقلاب یکی از ۵ روحانی بود که هستهٔ اصلی شورای انقلاب را تشکیل می‌دادند. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی با حکم سید روح‌الله خمینی به عنوان سرپرست کمیته‌های انقلاب اسلامی تعیین شد. پس از آن به عنوان وزیر کشور (در دولت‌های شورای انقلاب، رجایی و باهنر) و کفیل نخست‌وزیر (پس از ترور رجایی و باهنر) بوده‌است
استادان
وی تا سال ۱۳۴۰ نزد استادانی چون علی اکبر برهان[6] عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)، صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید روح‌الله خمینی و گلپایگانی و لطفعلی لطفیان تحصیل کرد.
در دانشگاه امام صادق
مهدوی کنی، عضو هیئت امناء دانشگاه امام صادق بود که به انتخاب همین هیئت به عنوان اولین رئیس این دانشگاه انتخاب شد و تا پایان عمر این سمت را برعهده داشت.
سمت‌ها
مهدوی کنی پس از پیروزی انقلاب سمت‌های مختلفی را عهده‌دار بوده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- عضویت در حلقه اولیه شورای انقلاب از طرف سید روح‌الله خمینی
- عضویت در کمیته استقبال از سید روح‌الله خمینی
- سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی (به عنوان اولین نهاد انقلابی مسلح برای حفظ انقلاب به پیشنهاد مرتضی مطهری و دستور سید روح‌الله خمینی)
- عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی (دو مرتبه)
- نمایندگی سید روح‌الله خمینی در هیئت حل اختلاف مسؤولان نظام و چندین مأموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقلاب
- وزارت کشور در کابینه‌های رجایی و باهنر
- نخست‌وزیری پس از ترور محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر
- عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم سید روح‌الله خمینی
- عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حکم سید روح‌الله خمینی و سید علی خامنه‌ای
- مسؤولیت ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده
- عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی
- ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد
- عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
- عضو مجلس خبرگان رهبری
- مؤسس، بنیان‌گذار و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز
- رئیس دانشگاه امام صادق
- تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته، به حکم سید روح‌الله خمینی
- رئیس مجلس خبرگان رهبری.[7]
درگذشت
وی روز چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ پس از شرکت در مراسم سالروز درگذشت سید روح‌الله خمینی، بر اثر عارضه قلبی به کما رفته و مدتی در بیمارستان بهمن تهران و سپس بیمارستان تخصصی قلب رجایی بستری بود.[8][9] و ساعت ۹ صبح روز سه‌شنبه، ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در بیمارستان رجایی، در سن ۸۳ سالگی درگذشت.[10][11] مراسم خاکسپاری وی در روز پنج‌شنبه، ۱ آبان همان سال، انجام شد و پس از نماز میت توسط سید علی خامنه‌ای بر پیکر وی که در دانشگاه تهران انجام گرفت، جسد او، طبق وصیتش در صحن آیت‌الله کاشانی حرم شاه عبدالعظیم (که پیش از این مقبره ناصرالدین شاه نامیده می‌شد) دفن شد. در مراسم خاکسپاری وی، تعدادی از مردم و مقامات سیاسی و نظامی ایران حضور داشتند.[12]
دیدگاه‌ها
وی دربارهٔ نظارت بر رهبری گفته‌است که:[13]
نظارت به این معنا نیست که ما بخواهیم از رهبری اشکال بگیریم. نظارت ما همان نظارت حراستی است که در دعای عهد آمده‌است، البته ما نمی‌گوییم اشتباه وجود ندارد اما معتقدیم که نظارت بر رهبری همان حراست از رهبری است.
وی «حراست از رهبری» را این گونه توضیح می‌دهد:[14]
البته گاهی ممکن است حفظ به معنی تذکر باشد، اما این به مفهوم از بین بردن همه حرمت‌ها و چارچوب‌ها نیست.
زندگی شخصی
مهدوی کنی در سال ۱۳۳۸ ازدواج کرد. او دو دختر و یک پسر داشت. دختر بزرگ او مریم، دکترای فقه دارد و عضو هیئت علمی دانشگاه است و با ابراهیم انصاریان ازدواج کرده‌است که در دوره ریاست مهدوی کنی بر مجلس خبرگان رئیس دفتر او را بر عهده داشت. دختر دیگر او مهدیه دارای دکترای تاریخ اسلام و همسر سید مصطفی میرلوحی است که او نیز مدتی ریاست دفتر مهدوی کنی را بر عهده داشت. پسر مهدوی کنی، محمد سعید، روحانی و دارای دکترای ارتباطات است و با دختر سید محمد علی شهیدی محلاتی وصلت کرده‌است.[15]
آثار
- نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی (کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که تاکنون بیش از سی بار تجدید چاپ شده‌است)
- اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن
- بیست گفتار
- شرح دعای افتتاح
- تقریرات درس‌های خارج فقه بروجردی و روح‌الله خمینی
- خاطرات (مرکز اسناد انقلاب اسلامی)
تدریس
- تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دوره‌های عالی
- تدریس آیات‌الاحکام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق
- تدریس دوره‌های اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق و حوزه علمیه مروی
جستارهای وابسته
پانویس
- زندگی‌نامه لطفعلی لطفیان مدفون در صحن اتابکی حرم مطهر معصومه سلام الله قم -- مؤسسه آموزش عالی حوزوی و پژوهشکده صحیفه سجادیه و رساله حقوقی -- کانون فرهنگی بانوی مجتهده معصومه لطفی سرگزی
- «آغاز به کار دوره چهارم اجلاس رسمی مجلس خبرگان». ایسنا. ۵ شهریور ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۹۷.
- «آیت‌الله مهدوی کنی به مجلس خبرگان رهبری راه یافت». ایسنا. ۲۷ اسفند ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۹۷.
- «آیت‌الله مهدوی کنی سرپرست وزارت کشور شد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات: ص ۱۲. ۸ اسفند ۱۳۵۸. دریافت‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷.
- «روایت ولایتی از جزئیات و علت فوت آیت‌الله مهدوی کنی». خبرگزاری تسنیم. ۳۰ مهر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۹۷.
- «کتاب سال». خانه کتاب ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۹۷.
- خاطرات حسین انصاریان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تابستان۱۳۸۲، صفحهٔ ۲۲
- مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان شد
- «مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان ایران، درگذشت». رادیوفردا. ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴.
- ترابی (۲۰۱۴-۱۰-۲۴). «آیت‌الله مهدوی‌کنی دار فانی را وداع گفت». JamejamOnline. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۲۴.
- سایت خبری فرارو
- تابناک 29 مهر 1393
- پیکر آیت‌الله مهدوی‌کنی به خاک سپرده شد خبرگزاری الف
- آیت‌الله مهدوی‌کنی در نشست خبری: فارس نیوز؛ ۴ خرداد ۱۳۹۰
- مفهوم «حراست از رهبری» از نظر رئیس مجلس خبرگان؛ دنیای اقتصاد؛ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱
- «دعایی که زندگی آیت‌الله مهدوی‌کنی را برگرداند». Mehr News Agency. ۲۰۱۴-۱۰-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۳-۱۷.
برای مطالعهٔ بیشتر
- کتاب خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی تدوین غلامرضا خواجه سروی، انتشارات: مرکز اسناد انقلاب اسلامی ۲۰۰۷، شابک ۹۶۴-۴۱۹-۱۷۶-۵
| مناصب نظامی | ||
|---|---|---|
| عنوان جدید | سرپرست کمیته‌های انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ – ۱۳۶۱ |
پسین: علی‌اکبر ناطق نوری |
| مناصب سیاسی | ||
| پیشین: اکبر هاشمی رفسنجانیسرپرست |
وزیر کشور ۱۳۵۸ – ۱۳۶۰ |
پسین: سید کمال‌الدین نیک‌روش |
| عنوان جدید | دبیر شورای نگهبانسرپرست ۱۳۵۹ |
پسین: لطف‌الله صافی گلپایگانی |
| پیشین: محمدجواد باهنر |
نخست‌وزیر ایرانسرپرست ۱۳۶۰ |
پسین: میرحسین موسوی |
| مناصب احزاب سیاسی | ||
| پیشین: فضل‌الله محلاتی |
دبیرکل جامعه روحانیت مبارز ۱۳۶۰ – ۱۳۹۳ |
پسین: محمدعلی موحدی کرمانی |
| سِمَت‌های علمی | ||
| عنوان جدید | رئیس دانشگاه امام صادق ۱۳۶۱ – ۱۳۹۳ |
پسین: محمدباقر باقری کنیسرپرست |
| پیشین: حسینعلی منتظری به عنوان رئیس عالی دانشگاه |
رئیس هیئت امنای دانشگاه امام صادق ۱۳۶۸ – ۱۳۹۳ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: صادق لاریجانی |
| کرسی پارلمانی | ||
| پیشین: اکبر هاشمی رفسنجانی |
رئیس مجلس خبرگان رهبری ۱۳۸۹ – ۱۳۹۳ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: محمد یزدی |
علی مشکینی (۱۳۶۲–۱۳۸۶) • اکبر هاشمی رفسنجانی (۱۳۸۶–۱۳۸۹) • محمدرضا مهدوی کنی (۱۳۸۹–۱۳۹۳) • محمد یزدی (۱۳۹۳–۱۳۹۵) • احمد جنتی (۱۳۹۵–تاکنون) |  | |
هیئت دولت محمدعلی رجایی نخست‌وزیر ایران (۱۳۵۹–۱۳۶۰) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست
۱ پس از تأسیس سازمان بهزیستی، نام «وزارت بهداری و بهزیستی» در ۱۰ اسفند ۱۳۵۹ به «وزارت بهداری» تغییر یافت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
هیئت دولت محمدجواد باهنر نخست‌وزیر ایران (۱۳۶۰) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| انقلاب ۱۳۵۷ ایران | |
 | |
|
|