محمود علامیر
محمود علامیر معروف به احتشام‌السلطنه از خانوادهٔ قاجار دولّو در سال ۱۲۷۹ه.ق (۱۲۴۰ه.ش) در تهران به دنیا آمد. پدرش محمدرحیم خان علاءالدوله در زمان ناصرالدین‌شاه وزیر دربار اعظم و سپس حاکم آذربایجان شد و مادرش سلطان‌خانم دختر ملک ایرج میرزا پسر فتحعلی‌شاه قاجار بود.[1] پس از تشکیل اولین دورهٔ مجلس ملی، وی دومین رئیس مجلس بود.[2]
وی در سال ۱۳۱۴ ه.خ در سن ۷۵ سالگی درگذشت. حاصل سه بار ازدواج او پنج پسر و چهار دختر بود.یکی از دختران وی آسیه ملقب به رفعت السلطنه بود که همه عمر در تهران ساکن بود و با خانواده آل طعمه که از مهاجران عراقی بودن وصلت کرد و حاصل این وصلت دو دختر و دو پسر به نامهای محمد مهدی حسین زهرامنیر و ثریا بود و تنها بازمانده آنها ثریا هست که اکنون ٩٣ سال دارد
مشاغل دولتی
پس از اتمام تحصیل در مدرسهٔ دارالفنون، در سال ۱۲۹۷ ه.ق به استخدام دولت و به سمت یوزباشی کشیکخانهٔ همایونی انتخاب شد. یک سال بعد به مأموریت تبریز نزد پدرش فرستاده شد پس از فوت پدرش در سال ۱۲۹۹ ه.ق به تهران مراجعت نمود و به سمت قوللرآقاسی‌باشی (معاون کشیکخانه) گماشته شد.[3]
در زمانی که (بین ۱۲۶۷ تا ۱۲۷۲ هجری خورشیدی) به عنوان حاکم خمسه (زنجان) خدمت می‌کرد، امین‌السلطان با پیشکش هفتصد سکهٔ اشرفی به ناصرالدین‌شاه لقب احتشام‌السلطنه را برای وی گرفت.[4]
در ۱۲۷۴ خورشیدی به سمت سرکنسول ایران در عراق تعیین شد و تا دو سال در آن جا باقی ماند. احتشام‌السلطنه در ۵ خرداد ۱۲۷۴ به عنوان فرستادهٔ ویژهٔ ایران در مراسم تاجگذاری تزار نیکلای دوم شرکت کرد.
از ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۵ هجری خورشیدی به عنوان وزیر مختار ایران در آلمان خدمت نمود. همچنین معاونت وزارت خارجه را عهده‌دار بود. سپس حکمران کردستان گردید. بازگشت وی به تهران همزمان با خیزش مردم در جنبش مشروطه بود که علاقه و شرکت وی در جلسات مخالفان دربار، باعث تبعید او به نقاط مرزی گردید.[5] پس از استعفای صنیع‌الدوله، در ۱۸ شهریور ۱۲۸۶ به ریاست مجلس انتخاب شد. در ۲۶ صفر ۱۳۲۶ (نهم فروردین ۱۲۸۷) از ریاست و نمایندگی مجلس استعفا داد.[6] در انتخابات دور سوم مجلس از تهران انتخاب شد اما از خارج از کشور تلگراف زد که نمی‌تواند نمایندگی را بپذیرد و استعفا داد.
از مشاغل دیگر وی می‌توان از سفیر کبیری در استانبول و وزارت کشور در دورهٔ رضاشاه پهلوی نام برد.
تالیفات
احتشام‌السلطنه تالیفات متعددی از خود باقی گذاشته است. یادداشت‌های او شامل پنج مجلد است که از آن میان کتاب «خاطرات احتشام‌السلطنه» به کوشش سید محمدمهدی موسوی به چاپ رسیده است. سایر آثار از جمله کتابی درباره‌ی تاریخچه خاندان خود و زندگی‌نامه برادرانش، یادداشت‌های روزانه‌ی او، «تاریخ گافارل» و ... در تملک محمدمهدی موسوی بود که هنوز به چاپ نرسیده است.[7]
جستارهای وابسته
منابع
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۹ نوامبر ۲۰۱۲.
- مهری، فرشید. زندگی‌نامهٔ سیاسی واجتماعی احتشام‌السلطنه مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر ایران۱۳۸۶
- بامداد، مهدی. شرح حال رجال ایران انتشارات زوار ۱۳۴۷ ج۴ ص ۳۳
- احتشام‌السلطنهٔ قاجار، محمود. خاطرات احتشام‌السلطنه به کوشش محمدمهدی موسوی، تهران، انتشارات زوار، چاپ دوم، ۱۳۶۷
- همان
- «جلسه ۲۵۳ دارالشورای ملی ۲۶ صفر ۱۳۲۶».
- خاطرات احتشام‌السلطنه، به کوشش سید محمدمهدی موسوی، انتشارات زوار، ۱۳۹۲، ص۱۸۱
- چرچیل، جورج پ. (۱۳۶۹). فرهنگ رجال قاجار. ترجمهٔ غلامحسین میرزا صالح. تهران: انتشارات زرین. ص. ص٫ ۱۸.
