میرزاحسن تبریزی
میرزاحسن تبریزی (۱۲۶۸ هـ. ق-۱۳۳۷ هـ. ق، تبریز) مشهور به « میرزاحسن آقا مجتهد » از روحانیون متمول و پرنفوذ تبریز در عصر مشروطه بود. میرزاحسن از اعضای یکی از خاندان‌های برجسته روحانی شیعه به‌شمار می‌آمد که در قرون ۱۲ و ۱۳ هجری قمری در تبریز نفوذ و شهرت داشتند. پدرش میرزا محمدباقر امام جمعه تبریز و عمویش میرزا جوادآقا مجتهد هردو از علمای برجسته زمان خود بودند. میرزا حسن نزد میرزای شیرازی، سید حسین کوه کمری، ملاعلی نهاوندی و شیخ حسن ممقانی تحصیل کرده بود و دارای مقام اجتهاد بود.
میرزاحسن تبریزی | |
|---|---|
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۶۸ قمری تبریز، ایران |
| فرزندان | میرزا لطف اله امام جمعه - میرزااحمد |
| پیشه | مجتهد |
| دین | اسلام |
در جریان مشروطه
در زمان آغار جنبش مشروطه وی مجتهد طراز اول در تبریز بود و احکام شرعی و قضائی که صادر میکرد از طرف حکومت و مردم واجب تلقی میگردید. او همانند سایر علما در ابتدا موافق مشروطه و کمک‌رسان آن بود ولی به‌تدریج با وقایعی که پیش آمد به صف مخالفین پیوست.
شروع مخالفت
بعد از تبعید برادرزاده وی از طرف انجمن تبریز، هنوز وی مقاومتی از خود نشان نداد ولی در جریان واقعه قراچمن که به دنبال اجرای حکم وی که بدرفتاری و قتل و خانه سوزی عمال حکومت را در پی داشت، شورش مردم به تحریک عواملی از اعضاء انجمن باعث ایجاد دو تیرگی بین او و مشروطه خواهان گردید و عاقبت به تبعید وی از تبریز منجر شد. پس از چندی با حمایت سیدعبدالله بهبهانی و سایر علما درخواست مراجعت وی به تبریز مطرح و از طرف انجمن موافقت شد و استقبال کم نظیری در برگشت وی به عمل آمد.
با تشدید اختلاف محمد علی شاه و مشروطه طلبان تبریز، بار دیگر وی با تشکیل انجمن اسلامیه وبا درخواست مشروعه به جای مشروطه به همراه علمای دیگر به مخالفت‌های خود با مشروطه طلبان ادامه داد.
پس از ترک قوای روس و نیز در زمان قیام شیخ محمد خیابانی، مجتهد به دعاوی حقوقی و شرعی مشغول بود و طی بیاننامه‌ای که در روزنامه تجدد ارگان حزب دمکرات انتشار داد همه مردم آذربایجان را به برادری و همکاری و حفظ اسلامیت و حفظ مشروطیت خواند و روزنامه نوشت « مجتهد ما با مشروطیت آشتی کرد ».
منابع
- مجتهدی، مهدی. رجال آذربایجان انتشارات زرین چاپ تهران چاپ اول صفحه۱۱۸
- رهدار، احمد (۳۱ تیر ۱۳۸۵). «آیت‌الله میرزا حسن مجتهد تبریزی مشروعه خواهی غریب در میان در مشروطه خواهان سکولار تبریز». پایگاه حوزه. دریافت‌شده در ۱ دی ۱۳۹۰.
