حسن حبیبی
حسن‌ابراهیم حبیبی (زادهٔ ۱۵ اسفند ۱۳۱۵ - درگذشتهٔ ۱۲ بهمن ۱۳۹۱) سیاستمدار، از اعضای برجسته نهضت آزادی و حزب جمهوری اسلامی و حقوقدان مشهور و دولتمرد ایرانی بود. وزیر ارشاد دولت بازرگان، وزیر علوم و آموزش عالی و پس از آن وزیر دادگستری دولت میرحسین موسوی، اولین معاون اول رئیس‌جمهور ایران در هر دو دولت اکبر هاشمی رفسنجانی و دولت اولِ سید محمد خاتمی بود. حبیبی دارای مدرک دکترای جامعه‌شناسی و حقوق از دانشگاه سوربون بود. وی همچنین رئیس بنیاد ایران‌شناسی و از جمله حقوق‌دانانی بود که پس از انقلاب ایران، پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی را با استفاده از قوانین اساسی سایر کشورها تهیه کرد. او تا پایان عمر عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.[7] وی عضو دیوان داوری بین‌المللی، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز بود.[7]
حسن حبیبی در نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۵۸ کاندیدا شد و مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی هم قرار گرفت اما با ۶۷۶ هزار رأی معادل ۴٫۸٪ آراء پس از ابوالحسن بنی‌صدر و احمد مدنی در رده سوم قرار گرفت. وی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶ هم قرار بود به دعوت حزب کارگزاران سازندگی نامزد ریاست‌جمهوری شود اما با کاندیداتوری سیدمحمد خاتمی از سوی جناح چپ، از کاندیداتوری خودداری کرد تا آرای این جریان در برابر ناطق نوری و محمدی ری شهری نشکند.[8] او هم چنین در زمان اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ وزیر دادگستری بود[9] و عفو بین‌الملل معتقد است که حبیبی از اعدام‌ها با خبر بود.[10] دو سال پس از فوت وی، در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر برای سال‌ها فعالیت فرهنگی به خانواده اش اهدا شد.
سوابق اجرایی
- وزیر فرهنگ و آموزش عالی،
- نخستین رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی،
- وزیر دادگستری
- عضو حقوقدان شورای نگهبان
- معاون اول رئیس‌جمهوری،
- عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی،
- عضو هیئت‌امنای فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران،
- عضو هیئت‌امنای کتابخانه مجلس شورای اسلامی،
- عضو کمیسیون ملّی یونسکو (ایران)،
- عضو دیوان داوری (لاهه).
- دریافت‌کنندهٔ نشان استقلال ۲/۴/۱۳۷۶،
- رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مدیر گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی.
- عضو شورای بازنگری قانون اساسی[11]
برخی‌از آثار
- دیالکتیک یا سیر جدالی و جامعه‌شناسی، ۱۳۵۱؛
- افضل‌الجهاد، ۱۳۵۱؛
- دیالکتیک و روش‌شناسی، ۱۳۵۲؛
- مبادی جامعه‌شناسی حقوقی، ۱۳۵۲؛
- جبرهای اجتماعی و آزادی یا اختیار انسانی، ۱۳۵۳؛
- یادی از یار و دیار، ۱۳۵۵؛
- عهدین، قرآن و علم، ۱۳۵۷؛
- اسلام و مسلمانان در روسیه، ۱۳۵۷؛
- دو سرچشمهٔ اخلاق و دین، ۱۳۵۸؛
- اخلاق نظری و علم آداب، ۱۳۵۹؛
- تقسیم کار اجتماعی، ۱۳۵۹؛
- هنر جنگ، ۱۳۵۹؛
- خدا، ۱۳۶۰؛
- جامعه، فرهنگ، سیاست، ۱۳۶۳؛
- اسلام و بحران عصر ما، ۱۳۶۳؛
- در آیینهٔ حقوق: مناظری از حقوق بین‌الملل، حقوق تطبیقی و جامعه‌شناسی (تألیف و ترجمه)، ۱۳۶۷؛
- در جستجوی ریشه‌ها (تألیف و ترجمه)، ۱۳۷۳؛
- حسب حال یک دانشجوی کهن‌سال، ۱۳۷۶؛
- یک حرف از هزاران (۲جلد)، ۱۳۷۷–۱۳۸۰؛
- حقوق بین‌المللی عمومی (۲ جلد)، ۱۳۸۲.
درگذشت
حبیبی به دلیل نارسایی قلبی و جراحی معده در بخش CCU بیمارستان فرهنگیان تهران بستری بود و در ساعت ۱ بامداد روز پنجشنبه مورخهٔ دوازدهم بهمن ماه ۱۳۹۱ در پی یک دوره کسالت طولانی و بستری در بیمارستان فرهنگیان تهران درگذشت.[12] برای درگذشت وی مسوولین ارشد جمهوری اسلامی ایران از جمله سید علی خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، پیام تسلیت صادر نمود. پیکر وی در روز جمعه ۱۳ بهمن ۱۳۹۱ پس از تشییع از مقابل بنیاد ایران‌شناسی در آرامگاه روح‌الله خمینی دفن شد.[13][14] بر روی سنگ قبر وی نوشته شده‌است: فرزند باقر و فاطمه، در واقع هم نام پدر و هم نام مادرش بر روی سنگ حک شده‌است.[15]
منابع
- «دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شد». ایرنا. ۲۳ فروردین ۱۳۷۶.
- «انتصاب سرپرست و قائم‌مقام نهاد ریاست‌جمهوری». ایرنا. ۱۴ شهریور ۱۳۶۸.
- «انتصاب در ریاست‌جمهوری». ایرنا. ۲۹ تیر ۱۳۷۰.
- «رئیس‌جمهوری، نشان عالی استقلال را به دکتر حبیبی اهدا کرد». همشهری. سال پنجم (۱۲۸۷). ۳ تیر ۱۳۷۶.
- «۱۵ نفر از برجستگان کشور از دست رئیس‌جمهور نشان‌های دولتی دریافت کردند». ایسنا. ۲۴ تیر ۱۳۸۴. ۰۹۵۸۸-۸۴۰۴.
- «دانشگاه تهران از خدمات علمی و فرهنگی دکتر حسن حبیبی تجلیل کرد». همشهری. سال پنجم (۱۲۸۷). ۷ مرداد ۱۳۷۶.
- http://www.jamaran.ir/fa/NewsContent-id_24799.aspx
- کرباسچی: خاتمی به من گفت "ما که رأی نمی‌آوریم" گفتگوی غلامحسین کرباسچی با نشریه مهرنامه، عصر ایران، ۱۸ تیر ۱۳۹۲
- «ناگفته‌هایی درباره سکوت حسن حبیبی نسبت به اعدام‌های ۶۷». ار.اف.ای - RFI. ۲۰۱۳-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۲.
- محجوب، نیکی (۲۰۱۸-۱۲-۱۷). «آیا میرحسین موسوی از اعدام‌های تابستان ۶۷ با خبر بود؟» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۲.
- «حکم به رئیس‌جمهور (تدوین متمم قانون اساسی)». سایت جامع امام خمینی. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۷.
- دکتر حسن حبیبی درگذشت
- مراسم تشییع پیکر مرحوم حسن حبیبی برگزار شد
- دکتر حسن حبیبی در جوار مرقد امام خمینی به خاک سپرده خواهد شد
- سنگ قبر جالب معاون اول هاشمی و خاتمی خبرگزاری انتخاب
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به حسن حبیبی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- همهٔ کاریکاتورهای مرحوم دکتر حسن حبیبی «مرد روی جلد گل آقا» در سالهای ۶۹ تا ۷۲ شفقنا
- خبرگزاری تسنیم مراسم تجلیل از جهادگران عرصه فرهنگ . هنر و رسانه برگزار شد
| مناصب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: علی شریعتمداری |
وزیر فرهنگ و آموزش عالی ۱۳۵۸ – ۱۳۵۹ |
پسین: حسن عارفی |
| پیشین: صادق طباطبایی |
سخنگوی دولت ۱۳۵۸ – ۱۳۵۹ |
پسین: بهزاد نبوی |
| پیشین: سید محمد اصغری |
وزیر دادگستری ۱۳۶۳ – ۱۳۶۸ |
پسین: اسماعیل شوشتری |
| عنوان جدید | معاون اول رئیس‌جمهور ایران ۱۳۶۸ – ۱۳۸۰ |
پسین: محمدرضا عارف |
| پیشین: سید مصطفی میرسلیم |
سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری ۱۳۶۸ – ۱۳۷۶ |
پسین: محمد هاشمی رفسنجانی |
| عنوان جدید | دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ۱۳۷۶ |
پسین: محسن رضایی |
| مناصب احزاب سیاسی | ||
| پیشین: جلال‌الدین فارسی |
نامزد حزب جمهوری اسلامی برای ریاست‌جمهوری ۱۳۵۸ |
پسین: محمدعلی رجایی |
| پیشین: ؟ |
رئیس ستاد انتخاباتی اکبر هاشمی رفسنجانی ۱۳۸۴ |
پسین: اسحاق جهانگیری |
| سِمَت‌های علمی | ||
| عنوان جدید | رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۱۳۶۸ – ۱۳۷۴۱۳۸۳ – ۱۳۸۷ |
پسین: غلامعلی حداد عادل |
| پیشین: غلامعلی حداد عادل | ||
| عنوان جدید | رئیس بنیاد ایران‌شناسی ۱۳۷۶ – ۱۳۹۱ |
بدون متصدی تصدی بعدی توسط: سید محمد خامنه‌ای |
|  | |
۱سرپرست | | |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست ۱ در سال ۱۳۵۷، وزارت اطلاعات و جهانگردی و تا ۷ خرداد ۱۳۵۸ وزارت اطلاعات، تبلیغات و خیرات نام داشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست ۱ وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۳ بنیانگذاری شد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۱ وزارت تعاون پس از انقلاب تعطیل شده بود که از سال ۱۳۷۰ دوباره شروع به کار کرد ۲ سال ۱۳۷۳ وزارت صنایع سنگین در درون وزارت صنایع ادغام شده و وزیر صنایع دوباره رأی اعتماد گرفت | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست ۱ وزارت کشاورزی و وزارت جهاد سازندگی ادغام، و وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
