محمدعلی نظام مافی
محمدعلی خان مافی ملقب به سالارمعظم و نظام‌السلطنه (۱۳۰۰ق - نامعلوم) قانونگذار و دولتمرد دوران پهلوی و قاجار و از ملاکین ثروتمند ایران بود.
محمدعلی نظام مافی | |
|---|---|
| وزیر دادگستری ایران | |
| مشغول به کار ۱ تیر – شهریور ۱۳۲۷ | |
| پادشاه | محمدرضا شاه پهلوی |
| نخست‌وزیر | عبدالحسین هژیر |
| پس از | محمد سروری |
| پیش از | عباسقلی گلشائیان |
| سناتور | |
| مشغول به کار ۱۳۲۸ – ۱۳۳۱ | |
| حوزه انتخاباتی | استان خوزستان (دوره نخست) |
| نماینده مجلس شورای ملی | |
| مشغول به کار ۱۳۰۵ – ۱۳۰۷ | |
| حوزه انتخاباتی | بوشهر (دوره پنجم) |
| مشغول به کار ۱۳۰۱ – ۱۳۰۲ | |
| حوزه انتخاباتی | فردوس، طبس و گناباد(دوره چهارم) |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | قمری ۱۳۰۰ |
| ملیت | .svg.png.webp){kind=small} ایرانی |
| دین | اسلام شیعه دوازده امامی |
در ۱۳۰۰ قمری (۱۲۶۱ یا ۱۲۶۲ خورشیدی) به دنیا آمد. تحصیلاتش را در ایران آغاز کرد و در سن پطرزبورگ روسیه در رشته حقوق ادامه داد و پس از بازگشت به ایران به تدریس در مدرسه سیاسی مشغول شد، مدتی نیز حاکم بوشهر و بنادر جنوب بود.
پس از آنکه با مرگ عموی پدرش حسینقلی خان نظام‌السلطنه مافی لقب او به پدرش رسید، لقب پدرش را که سالارمعظم بود گرفت. در انتخابات دوره سوم مجلس شورای ملی از خرم‌آباد به نمایندگی انتخاب شد اما پیش از آنکه به مجلس برسد، با پیشروی ارتش روسیه بسوی تهران در جریان جنگ جهانی اول، مجلس تعطیل شد. شماری از نمایندگان به کرمانشاه مهاجرت کردند و پدر او، رضاقلی خان نظام‌السلطنه مافی با حمایت آلمان و عثمانی «حکومت ملی» در این کشور برپا کرد و سالارمعظم را وزیر خارجه‌اش کرد.
در سال ۱۳۰۰ خورشیدی پدرش والی خراسان شد و او نیز در انتخابات دوره چهارم مجلس شورای ملی به نمایندگی از تون (فردوس) و طبس و گناباد انتخاب شد اما هنگام طرح اعتبارنامه اش در مجلس (شانزدهم خرداد ۱۳۰۱) به او اعتراض شد که در حوزه انتخابیه اش معروفیتی ندارد و با اعمال نفوذ پدرش انتخاب شده‌است. با این حال اعتبارنامه‌اش به تصویب رسید.[1]
محمدعلی خان در پی مرگ پدرش در سال ۱۳۰۲ لقب نظام‌السلطنه گرفت. پس از روی کارآمدن رضاشاه در دوره ششم مجلس به نمایندگی بوشهر رسید اما با پایان این دوره از سیاست کناره گرفت و به رسیدگی به املاک خود مشغول بود [2] تا اینکه در اول تیر ۱۳۲۷ عبدالحسین هژیر او را به عنوان وزیر دادگستری کابینه خود به مجلس معرفی کرد.
نظام‌مافی تنها حدود سه ماه وزیر دادگستری بود و سال بعد با تشکیل نخستین دوره مجلس سنا، سناتور انتخابی خوزستان شد. در سال ۱۳۳۱ که دکتر مصدق در صدد انحلال مجلس سنا برآمد و از ورود سناتورها به مجلس جلوگیری کرد، این مجلس در خانه او تشکیل می‌شد. [3]
بیمارستان نظام‌مافی شوش
نظام‌مافی از ملاکین تراز اول ایران و مالک بخش اعظم زمینهای غرب تهران بود. [2] او آثار خیریه زیادی نیز برجای گذاشت، از جمله بیمارستانی برای شهر شوش در سال ۱۳۵۲ بود که تا آن زمان بیمارستان نداشت. این بیمارستان در زمینهایی به وسعت حدود چهار هکتار در مجاورت روستای عمله تیمور با زیربنای اولیه ۲۵۰۰ مترمربع ساخته شد که علاوه بر بخشهای درمانی و زایشگاه، دارای خانه‌های سازمانی برای سکونت کارکنانش نیز بود. این بیمارستان به نام خود او نامگذاری و اداره اش به جمعیت شیر و خورشید سرخ سپرده شد.
بیمارستان نظام مافی در دوران جنگ ایران و عراق به دلیل نزدیکی به خطوط مقدم نبرد، نقش مهمی بویژه در عملیات فتح‌المبین ایفا کرد. اولین بانوی پرستار که در جنگ ایران و عراق کشته شد (مرضیه شیروانی) از پرسنل همین بیمارستان بود.[4]
پانویس
- «مذاکرات یکصدمین جلسه دوره چهارم مجلس شورای ملی شانزدهم جوزا ۱۳۰۱».
- عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. تهران: نگاه. ص. ۱۶۸۳.
- میری، رزیتا. «مجلس سنا در آینه تصاویر». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
- «سرگذشت بیمارستان نظام مافی شوش». دانشگاه علوم پزشکی دزفول.