محمد علوی مقدم
محمد علوی مقدم (۱۳۱۱ – ۵ مهر ۱۳۹۷) استاد دانشگاه، پژوهش‌گر ادبیات فارسی و مترجم ایرانی بود. او در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان چهرهٔ ماندگار در علوم انسانی شناخته شد.[1]
| محمد علوی مقدم | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۳۱۱ سبزوار |
| محل زندگی | سبزوار |
| ملیت |  ایرانی |
| کارهای برجسته | استاد دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه حکیم سبزواری استاد دانشگاه آزاد اسلامی مترجم |
| مذهب | شیعهٔ دوازده‌امامی |
| فرزندان | ۵ |
زندگی‌نامه
دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم، از استادان برجستهٔ دانشکده ی ادبیات فارسی دانشگاه مشهد و دارای درجهٔ دکتر ی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است. وی در ۲۹ آبان سال ۱۳۱۱ شمسی در خانواده سید محمدعلی بن حاج میرزامحمد علوی، در سبزوار دیده به جهان گشود. جدش حاج میرزا محمد، از ثقات و سادات باتقوای سبزوار بود دکتر علوی‌مقدمتحصیلات ابتدایی خویش را در این شهر در نزد معلم فرزانه مرحوم حاج شیخحسن داورزنی، در دبستان ملی دانش و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهرستان به پایان برد. از دیگر معلمان وی در آن زمان حاج عباسعلی آقابابایی و حاجغلامحسین صدقی و حسین صدقی بودند. همزمان با تحصیلات علوم جدید، در حوزه علمیه سبزوار به تحصیل علوم اسلامی مشغول شد و علوم عربی و ادبیات و معارف اسلامی را فرا گرفت. دکتر علوی مقدم پس از پایان دوره تحصیلات علوم قدیم و جدید، در سال ۱۳۳۱ به شغل شریف معلمی روی آورد و اولین سال تدریس خود را در روستای نامن، در ۳۵ کیلومتری غرب سبزوار، آغاز کرد و سپس به سبزوار منتقل شد و به تدریس در مدارس این شهر پرداخت. در سال ۱۳۳۶ در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشسرای عالی تربیت معلم تهران قبول شد و در سال ۱۳۳۹ با فارغ‌التحصیل شدن از این دانشسرا، سال‌ها در دبیرستان اسرار به تدریس ادبیات فارسی پرداخت. در سال ۱۳۴۰ش، یکی از پنج نفری بود که در رشته دکتر ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد. دکتر علوی¬مقدم پس از کسب درجه دکتری در سال ۱۳۴۹ از دانشگاه تهران، به تحقیق و تدریس پرداخت و برای تدریس ادبیات فارسی، به دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد رفت و بیش از سی و پنج سال است که با سمت دانشیاری و سپس استادی، در آن دانشگاه و همچنین دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم سبزوار به تدریس و تحقیق و پژوهش اشتغال دارد. در دورهٔ سوم (سال ۱۳۸۲)از ایشان به عنوان چهره ماندگار رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی تجلیل به عمل آمد. وی در تاریخ ۵مهر ماه ۱۳۹۷دیده از جهان فروبست.
تدریس در دانشگاه‌های خارج
دکتر علوی مقدم در سال‌های ۱۳۵۵ش. در دانشگاه‌های مصر و در سال ۱۳۶۶ش. در دانشگاه‌های اسلام‌آباد پاکستان و همچنین از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ش. به مدت دو سال در دانشگاه‌های سوریه و حلب، زبان و ادبیات فارسی تدریس کرده‌است.
استادان و مربیّان
از جمله استادان ایشان در آن زمان، حاج شیخ محمدحسن شریعتمداری، آیت‌الله حاج شیخمحمدتقی عندلیبی خواستار که در مسجد جامع سبزوار تدریس داشت، حاج شیخ ولی‌الله اسراری که در مدرسه فصیحیه درس می‌داد، آیت‌الله حاج سیدفخرالدین افقهی که در مسجد پامنار جلسه درس برپا کرده بود، و حاج شیخ قربانعلی شریعتی مزینانی در حوزه و مرحوم حاج میرزا اسدالله فاضلی بود که در مدرسه فخریه تدریس می‌کردند.
شرکت در کنگره‌ها
محمد علوی مقدم، تاکنون در بیش از ۵۰ کنگره و همایش علمی داخلی و خارجی شرکت جُسته و و بالغ بر ۴۰ سخنرانی در محافل علمی و ادبی ارائه کرده و استاد راهنمای بالغ بر ۶۰ رساله دکتری و کارشناسی ارشد بوده‌است. مدتی نیز سرپرست دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد و نیز عضو شورا و هیئت ممیزه آن دانشگاه بوده‌است. دکتر علوی مقدم عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد بود که در مهرماه سال ۱۳۸۲ بازنشسته شد. از ایشان به عنوان چهره ماندگار رشته ادبیات فارسی تجلیل به عمل آمد. او هم‌اکنون با توجه به علاقه‌مندی خویش به زادگاهش، در سبزوار به دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه تربیت معلم درس می‌دهد.
مشاغل و سمتهای مورد تصدی
- مربی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد[2]
- استادیار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد[3]
- دانشیار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد[4]
- استاد دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد[5]
- استاد دانشکده ادبیات دانشگاه حکیم سبزواری
- رئیس بزرگترین دبیرستان سبزوار به نام دبیرستان اسرار[6]
نکوداشت
در سال ۱۳۸۰ همایش نکوداشتی برای این استاد فرزانه، در دانشگاه تربیت معلم سبزوار برگزار شد و به همین مناسبت، کتابی با عنوان «کیمیای سخن» (شامل مجموعه مقالات همایش) در ۵۱۳ صفحه منتشر شد. همچنین استاد به پاس بیش از ۴۵ سال خدمات علمی و فرهنگی و تدریس در مراکز آموزش عالی و ترجمه و تألیف و تصحیح آثار متعدد، در سال ۱۳۸۳ به عنوان یکی از «چهره‌های ماندگار» جمهوری اسلامی انتخاب شد و مورد تقدیر قرار گرفت. دکتر مهیار علوی‌مقدم فرزند این استاد گرانقدر است که هم‌اینک به عنوان استادیار و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت‌معلم سبزوار به تدریس و تحقیق و تألیف مشغول است.
کتاب‌شناسی
تألیفات
ترجمه و تصحیح
مقاله‌ها
- بیش از ۱۱۰ مقاله تحقیقی به فارسی دربارهٔ زبان و ادبیات فارسی و اعجاز و بلاغت قرآن و… در نشریات ایرانی، مانند: مجله دانشکده ادبیات مشهد، کیهان فرهنگی، کیهان اندیشه، مشکوهٔ، حوزه، اندیشه حوزه، میقات، مجله وحدت اسلامی و نشریات پاکستان و تاجیکستان و چند مقاله به عربی نیز در نشریات کشورهای عربی، از جمله سوریه، اردن، مغرب، و قاهره به چاپ رسیده‌است.
پانویس
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱ اوت ۲۰۱۴.
- از سال 1349-1350
- از سال 1350-1363
- از سال 1363-1369
- از سال 1369 تاکنون
- که 1100 دانش آموز داشت، به مدت 7 سال.
- ین اثر در زمینه علم بلاغت، بویژه بلاغت قرآن و معرفی و نقد آثار مهم این علم است که در حقیقت، مجموعه مقالات منتشر شدهٔ دکتر علوی‌مقدم تا سال 1372 در نشریات مختلف است. این کتاب در دو جلد، در انتشارات آستان قدس رضوی در سال 1373 چاپ و منتشر شده‌است.
- چاپ انتشارات بنیاد قرآن، 1364ش
- چاپ انتشارات مشعر
- با همکاری دکتر رضا اشرف‌زاده، چاپ انتشارات سمت، چاپ دوم، 1376
- شامل مقالات تفسیری، علوم بلاغی، و ادبیات و فرهنگ و اندیشه، چاپ انتشارات «ابن‌یمین» سبزوار، چاپ اول، 1385
- (شامل مقدمه المطول با ویرایش و تکمله)، نشر نو، زیر چاپ
- با همکاری دکتر رضا اشرف‌زاده
- ابوفاتح بلخی، با همکاری سیدمحمد روحانی
- تألیف آیت‌الله مدرسی، انتشارات طهوری تهران
- با همکاری دکتر رضا اشرف‌زاده، چاپ انتشارات توس تهران؛ این کتاب سپس با عنوان گزیده اخلاق ناصری در انتشارات پیام نور در سال 1371 تجدید چاپ شد
- با مقدمه‌ای در250صفحه در تطور علم بلاغت؛ زیر چاپ
- مقاتل¬بن سلیمان بلخی (متوفی150هـ.. ق) با همکاری سیدمحمد روحانی و بر مبنای نسخه تصحیح دکتر عبدالله شحّاته، که به همت انتشارات «علمی و فرهنگی» تهران، در سال 1380ش. برای نخستین بار و سپس در سال 1381ش. برای دومین بار به چاپ رسید
- تألیف ابوهلال عسکری، با مقدمه‌ای در 142صفحه، با همکاری دکتر ابراهیم الدسوقی‌شقا که در سال 1363شمسی در انتشارات آستان قدس رضوی و چاپخانه دانشگاه فردوسی مشهد به چاپ رسیده‌است
- با همکاری دکتر رضا اشرف‌زاده، چاپ مرکز نشر فرهنگی رجاء تهران
منابع
- [:http://www.negahmedia.ir/media/show_video/45618 سید محمد علوی مقدم]
- چهره‌های ماندگار
- دکتر سید محمد علوی مقدم بایگانی‌شده در ۸ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- سیدمحمد علوی مقدم
- همایش نکوداشت استاد دکتر سید محمد علوی مقدم
- دکتر سید محمد علوی مقدم
- وبگاه رسمی چهره‌های ماندگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
