وزارت رفاه و تأمین اجتماعی ایران
وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در سال ۱۳۸۳ و پس از تصویب قانون نظام جامع تأمین اجتماعی در مجلس ششم تشکیل شد. این وزارتخانه در تیرماه ۱۳۹۰ با دو وزارتخانه تعاون و کار و امور اجتماعی ادغام شده و حاصل آن، تشکیل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود.
قانون نظام جامعه تأمین اجتماعی در آذر ۱۳۸۲ در مجلس ششم تصویب شد و معرفی وزیر و تشکیل وزارتخانه به مجلس هفتم (که کنترل آن در اختیار محافظه کاران قرار داشت) موکول شد. در ابتدای آغاز به کار مجلس هفتم برخی از نمایندگان در لزوم تشکیل این وزارتخانه تشکیک کردند تا جاییکه عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوی دولت خاتمی، لزوم قانونی تشکیل این وزارتخانه بر اساس مصوبات مجلس قبل را یادآور شد.[1] سرانجام محمدحسین شریف‌زادگان به عنوان اولین وزیر رفاه و تأمین اجتماعی از مجلس رای اعتماد گرفت.[2][3]
اهداف و برنامه‌ها
هدف اولیه از تأسیس این وزارتخانه تجمیع همه نهادهای خدماتی حمایتی و بیمه گر همچون سازمان تأمین اجتماعی، سازمان بهزیستی، سازمان خدمات درمانی، هلال احمر، سازمان حوادث غیر مترقبه، سازمان اورژانس کشور، کمیته امداد امام خمینی، بنیاد جانبازان و مستضعفان، بنیاد شهید، سازمان بازنشستگی، صندوق بیمه روستاییان و ... و پایان دادن به تشتت گسترده در ارائه خدمات حمایتی و بیمه‌ای در کشور بود اما از آنجا که اصولگرایان با هر گونه کاهش اختیارات علی خامنه‌ای مخالفت می‌کنند، نهادهای زیر نظر وی همچون کمیته امداد و بنیادها به فعالیت خود خارج از حیطه این قانون ادامه دادند.[4][5] مسئولان اعلام کردند که نظام جامع اطلاعات ایرانیان را فراهم خواهند آورد تا بر اساس آن کد تأمین اجتماعی (در آمریکا: Social Securty Number) برقرار شود.(اقدامی که تاکنون صورت نگرفته).[6]
محمد ستاری‌فر از معاونان خاتمی و یکی از طراحان این سازمان می‌گوید:"اگر اغراق نباشد باید بگویم من شخصاً درجه اعتبار این قانون را بعد از قانون اساسی می‌دانم."
یکی از معاونان سازمان تأمین اجتماعی نیز گفت که وزارت رفاه باید همه افراد را تا دو سال پس از تأسیس تحت پوشش قرار دهد.[7]
مخالفان
تشکیل این وزارتخانه با مخالف وزیر بهداشت و رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی مواجه گردید.[8] مسعود پزشکیان وزیر وقت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معتقد است که:" وقتی دولت در الفبای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به مردم مشکل دارد و قدرت پرداخت منابع مالی را ندارد چگونه می‌خواهد وزارت رفاه برای مردم درست کند؟" سازمان تأمین اجتماعی که بر اساس این قانون به وزارتخانه تبدیل گردید) پیشتر زیر مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار داشت. هم چنین برخی از نهادهای کارگری پیرامون استفاده از منابع صندوق تأمین اجتماعی (که از محل پرداخت حق بیمه کارگران در نیم قرن گذشته جمع‌آوری شده‌است) در سایر مصارف ابراز نگرانی کردند.[9]
موافقان
به گفته نمایندگان مدافع طرح بیش از ۲۵٪ از بودجه کل کشور صرف مسایل امور خدماتی، حمایتی و درمانی می‌شود، اما هیچ وزارتخانه‌ای پاسخگوی این هزینه‌ها و همچنین وضعیت خدمات حمایتی و رفاهی در کشور نیست. به گفته نمایندگان سازمان‌های مختلفی در این امور مشغول هستند که تعدد آنان منجر به موازی کاری و تلف شدن بخش عمده‌ای از بودجه کشور می‌گردد. همچنین با گذشت بیش از دو دهه از انقلاب ۵۷ هنوز اهداف اصل ۴۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی محقق نشده‌است.
وزرا
شریف زادگان
اولین وزیر معرفی شده برای این پست در دولت محمد خاتمی، محمدحسین شریف‌زادگان رئیس وقت سازمان تأمین اجتماعی بود که موفق به کسب رای اعتماد از مجلس هفتم گردید. تصویب قانون نظام جامع تأمین اجتماعی از فعالیت‌های مهم شریف زادگان بود.[10] دکتر شریف زادگان که مسئول کمیته اقشار میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) بود در بهمن ۱۳۸۹ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.[11]
کاظمی
محمود احمدی نژاد ابتدا سید مهدی هاشمی را برای پست وزارت به مجلس هفتم معرفی کرد اما موفق به احراز رای اعتماد مجلس نشد. وی سپس پرویز کاظمی را معرفی کرد که از مجلس رای اعتماد گرفت.[12]
احمدی نژاد یکسال بعد در مهر ۱۳۸۵ وی را نیز برکنار کرده و عبدالرضا مصری را به مجلس معرفی گرد. مصری نماینده کرمانشاه در مجلس هفتم و پیش از آن سابقه فعالیت در سازمان زندانها و کمیته امداد را داشته‌است. هم‌زمان با معرفی وی برخی از نمایندگان طرح انحلال وزارت رفاه و انتقال سازمان تأمین اجتماعی به وزارت بهداشت و درمان (همچون گذشته) را تصویب کردند که به فرجام نرسید.
وی به‌عنوان دومین وزیر کار در مجلس گفت:حوزه فعالیت وزارت رفاه براساس قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی حوزه بیمه‌ای، حمایتی و توانبخشی از طریق اعطای یارانه و کمک مالی به افراد و خانواده‌های نیازمند و حوزه امدادی شامل، امداد و نجات در حوادث غیرمترقبه است.
پیش‌بینی می‌شود بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی در سال ۸۸ بالغ بر ۸ میلیون و ۵۰۸ هزار و ۵۴۳ نفر و سازمان بازنشستگی کشوری یک میلیون و ۴۳۴ هزار نفر خواهند شد که مجموعاً ۹/۹ میلیون نفر را (حدود ۵۶ درصد جمعیت ۷۰ میلیونی کشور را) شامل می‌شوند که با توجه به منابع و مصارف کنونی آینده‌ای خطرناک برای بیمه شدگان پیش‌بینی می‌شود.[13]
وی پس از برکناری از پست وزارت در مصاحبه‌ای گفت که پس از دو-سه جلسه ۴۵ دقیقه‌ای گفتگو با ثمره هاشمی (از نزدیکان احمدی نژاد و خود او) به‌عنوان وزیر معرفی شده‌است.[14]
عبدالرضا مصری
عبدالرضا مصری که دارای مدرک کارشناسی علوم اجتماعی است آبان ۱۳۸۵ با ۱۹۱ رای موافق از مجموع ۲۵۹ نماینده حاضر به‌عنوان سومین وزیر رفاه و تأمین اجتماعی آغاز بکار کرد.[15]
صادق محصولی
صادق محصولی (۱۳۳۸ در ارومیه) وزیر کشور دولت نهم و وزیر رفاه در دولت دهم جمهوری اسلامی است. محصولی با اینکه پس از انتخابات بحث‌برانگیز دهم در سمت خود به‌عنوان وزیر کشور ابقا نشد اما سرانجام در روز ۲۵ آبان ۱۳۸۸ با رای ضعیف نمایندگان مجلس شورای اسلامی (۱۴۹ رای موافق از مجموع ۲۶۵ رای ماخوذه) به عنوان وزیر رفاه و تأمین اجتماعی انتخاب شد. پیشتر احمدی نژاد فاطمه آجرلو را برای این سمت معرفی کرده بود که با رای عدم اعتماد نمایندگان از این سمت باز ماند.
پانویس
- از نظر دولت تشکیل وزارت رفاه و تأمین اجتماعی ضروری است بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۱۸ تیر ۱۳۸۴)
- نگرانی ما از جهت‌گیری وزارت رفاه به سمت قوی‌تر کردن سازمان تأمین اجتماعی است بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۲۲ تیر ۱۳۸۳)
- وزارتخانه رفاه و تأمین اجتماعی بدون تعامل با مجلس کاری از پیش نمی‌برد بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۲۴ تیر ۱۳۸۴)
- عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: با ایجاد وزارت رفاه و تأمین اجتماعی امکان نظارت مجلس بر سازمان‌های بیمه‌ای و حمایتی بیشتر می‌شود بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۲۵ آذر ۱۳۸۰)
- وزارت رفاه و تأمین اجتماعی تشکیل می‌شود بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۱۱ آذر ۱۳۸۲)
- وزارتخانه‌ای برای رفاه (بی‌بی‌سی فارسی ،13 ژوئیه 2004)
- معاون سازمان تأمین اجتماعی: وزارت رفاه و تأمین اجتماعی باید کلیه آحاد جامعه را دو سال پس از تشکیل تحت پوشش قرار دهد بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۲آبان ۱۳۸۲)
- جمعی از رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی:تشکیل وزارت رفاه و تأمین اجتماعی اصلاحات در نظام سلامت را مختل می‌کند بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۴ مهر ۱۳۸۲)
- بیانیه هیئت مدیره کانون‌عالی شوراها اسلامی کار درباره لایحه وزارت رفاه و تأمین اجتماعی بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۲۴ اسفند ۳۸۲)
- خبرآنلاین - از زاوش تا مرتضوی؛ 15 مدیرعامل تأمین اجتماعی چه کسانی بودند؟
- دکتر محمد حسین شریف زادگان بازداشت شد بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
- وزارتخانه پر دردسر؛ معرفی وزیر جدید و طرح انحلال وزارت رفا (بی‌بی‌سی فارسی ،۸ مهر ۱۳۸۵)
- برنامه‌های وزیر پیشنهادی وزارت رفاه و تأمین اجتماعی بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (ایسنا،۱۵ آبان ۱۳۸۴)
- نخستین وزیر برکنار شده دولت نهم از چگونگی پیوستنش به کابینه می‌گوید بایگانی‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزنامه اعتماد ،۲ اسفند ۱۳۸۶)
- وزیر جدید رفاه رای اعتماد گرفت (بی‌بی‌سی فارسی،۸ آبان ۱۳۸۵)
پیوند به بیرون
* سرپرست ۱ سال ۱۳۹۰ دو وزارت راه و مسکن در هم ادغام، و وزارت راه و شهرسازی تشکیل شد |
