معاون اول رئیس‌جمهور ایران

معاون اول رئیس‌جمهور ایران دومین مقام عالی‌رتبه در هیئت دولت است. او وظیفه اداره هیئت وزیران در غیاب رئیس جمهور و مسئولیت هماهنگی سایر معاونان رئیس جمهور را بر عهده دارد. رئیس جمهور می تواند برای انجام‏ وظايف‏ قانوني‏ خود معاونانی داشته‏ باشد. معاون‏ اول‏ رئیس‏ جمهور با موافقت‏ وی‏ اداره‏ هيات‏ وزيران‏ و مسئولیت‏ هماهنگی‏ ساير معاونتها را به‏ عهده‏ خواهد داشت‏. [1]

معاون اول رئیس‌جمهوری اسلامی ایران
نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
متصدی کنونی اسحاق جهانگیری از ۱۷ مرداد ۱۳۹۲
اقامت‌گاه	تهران، خیابان پاستور، نهاد ریاست‌جمهوری
نامزدکننده	رئیس‌جمهور ایران
مدت دوره	چهار سال
بنیادگذاری	۶ مرداد ۱۳۶۸ (قانونی‌شدن سمت)
نخستین دارنده	حسن حبیبی
وبگاه	fvpresident.ir

معاون اول رئیس‌جمهور مانند دیگر معاونان وی از سوی رئیس‌جمهور انتخاب شده و احتیاج به رأی اعتماد مجلس ندارد. همچنین در صورت «فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس جمهور بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل» مسئولیت‌ها و اختیارات او برعهده معاون اول قرار می‌گیرد و او به همراه رؤسای مجلس و قوه قضائیه بایستی در مدت کمتر از ۵۰ روز انتخابات ریاست جمهوری را برگزار کند.[2]

این مقام در اصلاح قانون اساسی ۱۳۶۸ به قوه مجریه افزوده شد و حسن حبیبی اولین شخصی بود که معاونت رئیس‌جمهور را در دولت هاشمی رفسنجانی و بعد از آن محمد خاتمی به مدت ۱۲ سال در اختیار داشت. محمدرضا عارف در دوره دوم ریاست جمهوری خاتمی (از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴) به این مقام منصوب شد و پرویز داوودی هم معاون اول دولت اول احمدی‌نژاد (۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸) و محمدرضا رحیمی معاون اول دولت دوم او بوده‌اند. همچنین حسن روحانی طی حکمی در ۱۷ مرداد ماه ۱۳۹۲ اسحاق جهانگیری را به معاونت اول خود منصوب کرد.[3]

همچنین در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی، با تغییراتی که در پروتکل‌های تشریفاتی ایران به وجود آمد، معاون اول رئیس‌جمهوری ایران هم‌رتبه نخست وزیر قرار گرفت و در پی آن مراسم استقبال از نخست وزیر کشورهای مختلف که به ایران سفر می‌کنند توسط معاون اول رئیس‌جمهوری برگزار می‌شود.[4]

فهرست

ر.	نام		نگاره	آغاز تصدی	پایان تصدی	حزب	هیئت دولت	رئیس‌جمهور
۱		حسن حبیبی		۳۰ مرداد ۱۳۶۸[5]	۴ شهریور ۱۳۸۰	ن/م	دولت پنجم	اکبر هاشمی رفسنجانی
							دولت ششم
						کارگزاران
							دولت هفتم	سید محمد خاتمی
۲		محمدرضا عارف		۴ شهریور ۱۳۸۰[6]	۱۹ شهریور ۱۳۸۴	جبهه مشارکت	دولت هشتم
۳		پرویز داوودی		۱۹ شهریور ۱۳۸۴[7]	۱ مرداد ۱۳۸۸	ن/م	دولت نهم	محمود احمدی‌نژاد
۴		اسفندیار رحیم مشایی		۱ مرداد ۱۳۸۸[8]	۳ مرداد ۱۳۸۸[9]	ن/م
۵		محمدرضا رحیمی		۲۲ شهریور ۱۳۸۸	۱۷ مرداد ۱۳۹۲	ن/م	دولت دهم
۶		اسحاق جهانگیری		۱۷ مرداد ۱۳۹۲	در حال تصدی	کارگزاران	دولت یازدهم	حسن روحانی
							دولت دوازدهم

پانویس

1. اصل یکصد و بیست و چهارم قانون اساسی
2. اصل یکصد و سی و یکم قانون اساسی
3. http://www.yjc.ir/fa/news/6195390
4. «محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس جمهوری ایران شد». وب‌گاه بی‌بی‌سی. ۲۴ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۵ شهریور ۱۳۸۸.
5. «‌دو تن از معاونین رئیس‌جمهور منصوب شدند». ایرنا. ۳۰ مرداد ۱۳۶۸.
6. «معاون اول رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی منصوب شدند‏». همشهری. سال دهم (۲۴۸۶). ۵ شهریور ۱۳۸۰.
7. «انتصاب معاون اول و معاون رئیس‌جمهور در امور اجرایی». ایسنا. ۱۹ شهریور ۱۳۸۴.
8. «‌متن احکام جداگانه رئیس‌جمهور به معاونان جدید خود منتشر شد». ایرنا. ۱ مرداد ۱۳۸۸.
9. «‌موافقت رئیس‌جمهوری با کناره‌گیری مشایی». ایرنا. ۳ مرداد ۱۳۸۸.