زویا زاکاریان

زویا زاکاریان (به ارمنی: Զոյա Զաքարյան) (زاده ۲۵ خرداد ۱۳۲۹ تهران) ترانه‌سرا و نمایشنامه‌نویس ایرانی ارمنی‌تبار است.

زویا زاکاریان
زویا زاکاریان
زادهٔ۲۵ خرداد ۱۳۲۹ ‏(۷۰ سال)
تهران
محل زندگیایالات متحده آمریکا
ملیتایرانی ارمنی‌تبار
پیشهترانه‌سرا و نمایش‌نامه‌نویس
سال‌های فعالیتاز سال ۱۳۵۴ تا کنون
مذهبمسیحی
همسر(ها)رضا ژیان (همسر سابق)

زندگی

زویا در ۲۵ خرداد ۱۳۲۹ در محلهٔ پل چوبی تهران در خانواده‌ای از ارامنهٔ آذربایجان به دنیا آمد. پدر و برادرش هر دو نوازنده بودند و مادرش خواننده گروه کر بود. پس از اخذ دیپلم، به دانشگاه پهلوی شیراز رفت تا پزشکی بخواند، اما پس از یک سال برای تحصیل در رشته‌های هنری به تهران بازگشت.[1]

پس از بازگشت از شیراز در دانشگاه هنرهای دراماتیک شروع به تحصیل کرد. نخستین ترانهٔ اجراشده‌اش قُمری نام داشت که با آهنگ‌سازی فرید زلاند، تنظیم Eric Arconte و اجرای لیلا فروهر در سال ۱۳۵۴ منتشر شد. از زویا در پیش از انقلاب ۱۵ ترانه توسط گوگوش، مارتیک، ابی، شماعی‌زاده و لیلا فروهر اجرا و منتشر شده‌است.

وی در سال ۱۳۶۳ ایران را ترک کرد و به آلمان رفت و پس از دو سال، در سال ۱۳۶۵ به آمریکا مهاجرت کرد. در تمام این سال‌ها چند نمایش‌نامه نوشته و برای آوازخوانان بسیاری ترانه سروده‌است. ترانه‌های شب‌زده، گهواره، فصل تازه، نامه، دست من نیست، کیوکیو! بنگ‌بنگ! و …، در زمرهٔ شاخص‌ترین آثار او هستند.[2] وی همسر رضا ژیان بود.

فعالیت‌های هنری

او در دوران ترانه‌سرایی با خوانندگانی مثل عارف، داریوش، ابی، مهرداد آسمانی، لیلا فروهر، سیاوش قمیشی، مارتیک، حسن شماعی‌زاده، معین، نوش‌آفرین، گوگوش، داوود بهبودی، شهرزاد سپانلو، شهرام صولتی، گروه سیلوئت (شهرزاد، مهرانا، شراره، گروه «شی باهی»، سپیده و هنرمندان بی‌شمار دیگری همکاری داشته‌است.
زویا زاکاریان زمانی که در ایران زندگی می‌کرد، نویسندهٔ مجموعهٔ تلویزیونی «مثل‌آباد» بود که از موفق‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی آن زمان به‌شمار می‌آمد. این مجموعه بسیاری از ضرب‌المثل‌های ایرانی را به شکل داستانی بازتاب می‌داد. لازم است ذکر شود که این مجموعهٔ تلویزیونی در سال‌های بعد نیز برای بار دوم و سوم بازپخش شد.

زاکاریان به‌جز ترانه‌سرایی، در زمینه نمایشنامه‌نویسی نیز دارای آثاری متعددی است. خود او دربارهٔ نمایشنامه‌هایش می‌گوید: «در آمریکا ۶ نمایشنامه نوشته‌ام که یکی از آن‌ها به نام قصه‌های آقا جمال، محبوبیت بسیاری پیدا کرد و ۹ ماه روی صحنه بود.»[3] در سال ۱۳۸۱، ماندانا زندیان، که خود اکنون در آمریکا اقامت دارد، به جمع‌آوری و تنظیم ترانه‌های زویا زاکاریان پرداخت و گزیده‌ای از آن آثار را با نظارت شاعر در مجموعه‌ای به نام «طلوع از مغرب» در ایران منتشر کرد.[4]

ترانه‌شناسی

اطلاعات مندرج در این جدول بر اساس کتاب «پاکت بی‌تمبروتاریخ» (گفت‌وگو و مجموعه‌ترانه‌های زویا زاکاریان) تنظیم شده‌است.[5]

نام ترانه خواننده آهنگساز تنظیم‌کننده سال انتشار
قُمری لیلا فروهر فرید زلاند Eric Arconte ۱۹۷۵
چلچله حسن شماعی‌زاده مارتیک Redy Bobbio ۱۹۷۵
حریر مارتیک مارتیک Eric Arconte ۱۹۷۶
جادهٔ سبز مارتیک مارتیک Eric Arconte ۱۹۷۶
حرف عاشقونه مارتیک مارتیک کامران خاشع ۱۹۷۶
کشتی زرورقی مارتیک مارتیک کامران خاشع ۱۹۷۶
شاعر گوگوش و مارتیک مارتیک مارتیک - مصطفی کفایی - Eric Arconte ۱۹۷۶
فصل تازه گوگوش واروژان واروژان ۱۹۷۶
گهواره گوگوش واروژان واروژان ۱۹۷۶
معشوق گوگوش مارتیک Eric Arconte ۱۹۷۶
طلوع از مغرب مارتیک مارتیک آندرانیک ۱۹۷۷
منو بشناس گوگوش حسن شماعی‌زاده منوچهر چشم‌آذر ۱۹۷۷
شب‌زده ابی واروژان واروژان ۱۹۷۷
خالی ابی سیاوش قمیشی Eric Arconte ۱۹۷۸
آینه مارتیک مارتیک آندره آرزومانیان ۱۹۷۸
روز خوب گوگوش مارتیک سیمون آوانسیان -
صحنه حسن شماعی‌زاده حسن شماعی‌زاده حسن شماعی‌زاده ۱۹۸۲
پارهٔ نور مارتیک مارتیک مارتیک ۱۹۸۹
فقط یک‌بار مارتیک مارتیک منوچهر چشم‌آذر ۱۹۸۹
نگو عاشق نیستی مارتیک مارتیک مارتیک ۱۹۸۹
وقت آمده عارف احمد پژمان احمد پژمان ۱۹۸۹
خواجه بهار داوود اردلان داوود اردلان ۱۹۹۲
چکامهٔ سفرهٔ سین داریوش داوود اردلان داوود اردلان ۱۹۹۳
وفادار وطن داوود بهبودی داوود بهبودی منوچهر چشم‌آذر ۱۹۹۳
امروز گروه سیلوئت فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۱۹۹۶
پنجم تیر گروه سیلوئت فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۱۹۹۶
نه نباید عارف مارتیک عبدی یمینی ۱۹۹۶
نامه سیاوش قمیشی سیاوش قمیشی استیو مک‌کرام ۱۹۹۶
نامهٔ ۲ احمدرضا نبی‌زاده احمدرضا نبی‌زاده احمدرضا نبی‌زاده ۱۹۹۷
گُل حسن شماعی‌زاده حسن شماعی‌زاده منوچهر چشم‌آذر ۱۹۹۷
چه خبر مارتیک حسن شماعی‌زاده تیگران ساهاکیان ۱۹۹۷
چهل سال مارتیک مارتیک تیگران ساهاکیان ۱۹۹۷
خوش به حالتون مارتیک حسن شماعی‌زاده منوچهر چشم‌آذر ۱۹۹۷
دلغرقه مارتیک امیر خانیان تیگران ساهاکیان ۱۹۹۷
دوست و دشمن مارتیک حسن شماعی‌زاده تیگران ساهاکیان ۱۹۹۷
سرشار از عشق مارتیک داوود اردلان تیگران ساهاکیان ۱۹۹۷
شراب‌خانه مارتیک لقمان ادهمی منوچهر چشم‌آذر ۱۹۹۷
مهتاب‌خانم مارتیک مارتیک منوچهر چشم‌آذر ۱۹۹۷
بسه رازمیک واهان اسکندریان واهان اسکندریان ۱۹۹۹
رقیب رازمیک واهان اسکندریان واهان اسکندریان ۱۹۹۹
صدام کن رازمیک واهان اسکندریان واهان اسکندریان ۱۹۹۹
عشق سوم رازمیک واهان اسکندریان واهان اسکندریان ۱۹۹۹
بگو بگو نوش‌آفرین فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۱۹۹۹
گله نکن نوش‌آفرین و Brian Wayy Brian Wayy Brian Wayy ۱۹۹۹
پرستو پیروز پیروز فرزین فرهادی ۲۰۰۰
اعتراض شهرزاد سپانلو فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۲۰۰۰
بی‌تو شهرزاد سپانلو فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۲۰۰۰
قصهٔ ما شهرزاد سپانلو فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۲۰۰۰
شب ستار حسن شماعی‌زاده منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۱
قدیما لیلا فروهر سیاوش قمیشی شوبرت آواکیان ۲۰۰۱
موندگار نوش‌آفرین فرزین فرهادی فرزین فرهادی ۲۰۰۱
بی‌بی جون شهرام صولتی صادق نوجوکی صادق نوجوکی ۲۰۰۲
بزی جون گروه شی با هی رامین زمانی رامین زمانی ۲۰۰۲
با شما مارتیک مارتیک مارتیک - آلبرت بلبلیان ۲۰۰۲
دست‌های من مارتیک مارتیک آرتاشز کارتالیان ۲۰۰۲
گریه هم چیز بدی نیست مارتیک مارتیک مارتیک ۲۰۰۲
منو ببخش مارتیک آرمن آهارونیان منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۲
نوش مارتیک مارتیک مارتیک - آلبرت بلبلیان ۲۰۰۲
آذرآبادگان من داریوش رحمان وطن‌دوست آرمن آهارونیان ۲۰۰۳
کیوکیو! بنگ‌بنگ! گوگوش مهرداد آسمانی منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۳
نگاه تو مارتیک و هلن زویا زاکاریان محمد ستاری ۲۰۰۳
جادوی عشق مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی محمد ستاری ۲۰۰۳
دست من نیست مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۳
شطرنج مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۳
فاصله مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۳
گهوارهٔ سیاوش مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی امیر بدخش ۲۰۰۳
ماهک مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۳
ننه‌بارون مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی امیر بدخش ۲۰۰۳
یار گلم مهرداد آسمانی مهرداد آسمانی محمد ستاری ۲۰۰۳
خلیج فارس عارف محمد شمس محمد شمس ۲۰۰۴
آهوی عشق گوگوش مهرداد آسمانی منوچهر چشم‌آذر ۲۰۰۴
با هم گوگوش مهرداد آسمانی اندی جی ۲۰۰۴
پیر مشرق گوگوش بابک امینی بابک امینی ۲۰۰۴
عید عاشق گوگوش مهرداد آسمانی اندی جی ۲۰۰۴
بانوی آبی‌پوش مجید رکنی آندرانیک آندرانیک ۲۰۰۴
دو عاشق لیلا فروهر ملودیِ عربی Brian Wayy ۲۰۰۵
نزدیک‌تر از عشق لیلا فروهر زویا زاکاریان بیژن مرتضوی ۲۰۰۵
یک بوسه لیلا فروهر ملودیِ عربی بیژن مرتضوی ۲۰۰۵
وقتی به تو می‌رسم لیلا فروهر رامین زمانی محمد ستاری ۲۰۰۵
بانوی خاوری ابی شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۶
حریق سبز ابی شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۶
حنا خانم ابی شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۶
من اگه خدا بودم ابی شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۶
از ساعت یک تا ساعتِ هشت بیژن آریا شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۶
چه عجب بیژن آریا شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۶
تو کی هستی؟ سپیده شوبرت آواکیان شوبرت آواکیان ۲۰۰۷
به تو گفتم، نگفتم؟ معین صادق نوجوکی صادق نوجوکی ۲۰۰۷
گریه کنم یا نکنم؟ گوگوش بابک امینی بابک امینی ۲۰۰۸
با تو بد نیستم مارتیک زویا زاکاریان اروین خاچیکیان ۲۰۰۸
چه‌ها شد! راستین فرید زلاند فرید زلاند ۲۰۱۱
خبری نیست مارتیک فرید زلاند منوچهر چشم‌آذر ۲۰۱۵
دُردانه مارتیک سُلی آرتور گریگوریان ۲۰۱۵
سایه‌نشین مارتیک مارتیک مارتیک - Arturo Solar - Jual Portillo ۲۰۱۵
لحظهٔ دیدار مارتیک فرید زلاند تیگران ساهاکیان ۲۰۱۵
هم‌آغوش مارتیک مارتیک تیگران ساهاکیان ۲۰۱۵
واروژان گوگوش واروژان تیگران ساهاکیان ۲۰۱۵
بهشت - - -
تصویر - زویا زاکاریان -
غفلت - مهرداد آسمانی -
یه نگاه عارف زویا زاکاریان اندی جی
فرار - - -
دموکراسی - - -

جستارهای وابسته

منابع
  1. «رادیو زمانه | آهنگ زمانه | ترانه‌سرایان | ترانه‌هایی به رنگ زنانگی». zamaaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۰۸.
  2. «مارتیک: وقتی این اتفاقات در ایران افتاد، شش ماه مریض شدم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۰۸.
  3. طلوع از مغرب، زویا زاکاریان، به همت ماندانا زندیان، نشر پژوهه، تهران، ۱۳۸۱، ۱۲۸ صفحه، شابک: ۹۶۴–۹۲۴۴۷–۶-ایکس
  4. گفتگو با ماندانا زندیان، حامد رحمتی، وبگاه مانیها، ۱۶ تیر ۱۳۸۶
  5. پاکت بی‌تمبروتاریخ، گفت‌وگو و گردآوری: احسان سلطانی، نشر نگاه، چاپ دوم، ۱۳۹۷، صص ۴۰۵–۴۰۸
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.