سد شهید کاظمی

سد شهید کاظمی بوکان[2][3] که با نام سد بوکان نیز شناخته می‌شود، یکی از سدهای بزرگ ایران با هسته رسی بوده که در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی و شمال استان کردستان قرار دارد.

سد شهید کاظمی
موقعیت سد شهید کاظمی در ایران
نام رسمیسد شهید کاظمی، سد بوکان
کشورایران
محل۲۵ کیلومتری بوکان و ۲۷ کیلومتری سقز
آغاز ساختمرداد ۱۳۴۶
گشایشفروردین ۱۳۵۰
سد و سرریزها
گونه سدمخزنی
بر روی رودزرینه رود
ارتفاع از پی۵۰
طول تاج۷۲۰
مخزن
حجم کل مخزن۸۰۰ میلیون متر مکعب
سد پایین‌دست و سرریزها
گونه سدمخزنی
[1]

تاج این سد در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بوکان تابع استان آذربایجان غربی نزدیک مرز استان کردستان قرار گرفته‌است و مخزن و دریاچه سد در محدوده استان کردستان شهر سقز قرار گرفته و حوضه آبریز آن از کوهستان‌های چهل چشمه و کیله شین از رشته کوه‌های زاگرس در کردستان بین سقز و بانه و دیواندره سرچشمه می‌گیرد. سد بوکان برای تنظیم و استفاده از آب و سیلاب‌های رودخانه زرینه ایجاد شد و جهت آبیاری اراضی پایین دست سدی در محل جنوب‌شرقی بوکان بر روی این رودخانه بسته شده‌است.[4] کار احداث این سد در مرداد ماه سال ۱۳۴۶ با هدف تأمین آب کشاورزی، شرب و برق منطقه توسط یک شرکت اتریشی (پور اتریش) آغاز شد.

در مهرماه ۱۳۵۰ در یک مراسم رسمی با حضور محمدرضا شاه پهلوی در بوکان، این سد افتتاح شد.[5] سد بوکان در مسیر رودخانه زرینه‌رود قرار دارد.[6] نام پیشین این سد کوروش کبیر بود اما در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، هیئت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ ششم مرداد آن سال بنا به پیشنهاد وزارت نیرو تغییراتی در نام سدهای ایران اجرا و تصویب شد و سد کوروش کبیر به سد شهید کاظمی نیز تغییرنام یافت.

طول تاج سد بوکان ۵۳۰ متر و ارتفاع آن از پی ۵۰ متر است. با افزایش حجم مخزن سد در سال ۱۳۸۴، حجم کل مخزن سد به ۷۶۲ میلیون مترمکعب رسید. این سد علاوه بر تأمین آب شهرهای بوکان، میاندوآب و عمده آب شهر تبریز، سالیانه بیش از یکصد میلیون متر مکعب آب شرب و صنعت و در حدود ۵۵ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی منطقه‌های عجب شیر و آذرشهر را نیز آبیاری می‌کند. همچنین این سد هرساله پذیرای هزاران نفر از سرتاسر ایران می‌باشد.[7][8] دریاچه سد بوکان با ۷۱۸ میلیون مترمکعب بیشترین آب پشت سد را به خود اختصاص داده‌است.[9]

خط انتقال آب به شهرستان تبریز دقیقاً از سد بوکان و محدوده این شهرستان شروع می‌شود، اما برای حذف نام مبدأ (سد بوکان)، در خبرگزاری‌های داخل ایران از عنوان خط «انتقال زرینه رود» استفاده می‌کنند.[10]

از نظر نظامی و راهبری این سد در حوزه استحفاظی شهرستان بوکان در منابع رسمی ایران عنوان می‌شود.

نگارخانه
  • در حال احداث سد بوکان/ ۱۳۴۶
  • حضور محمدرضاشاه پهلوی در بوکان، جهت افتتاح سد کوروش کبیر در سال ۱۳۵۰

منابع
  1. مشخصات سد ،پرتال فرمانداری
  2. «سد شهید کاظمی بوکان». شرکت مدیریت منابع آب ایران. ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۰ اسفند ۱۳۹۹.
  3. «سد شهید کاظمی بوکان». پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی ایران. ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۰ اسفند ۱۳۹۹.
  4. «سد بوکان، تیشینه».
  5. «فهرست سدهای ایران». کتابخانه مشروطه - پهلوی. دریافت‌شده در ۱۹ آذر ۱۳۹۵.
  6. «سد شهید کاظمی بوکان (زرینه رود)». شرکت مدیریت منابع آب ایران.
  7. «سد شهید کاظمی بوکان در پی بارندگی‌های اخیرسرریز شد». پورتال استانداری آذربایجان غربی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۱۳.
  8. «در مراسمی با حضور وزیر نیرو، طرح افزایش ارتفاع سد شهید کاظمی بوکان به بهره‌برداری رسید». شبکه خبری آب ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۱.
  9. «راه‌اندازی مجدد مراکز علمی تعطیل شده از برنامه‌های مهم وزارت نیروست». ایرنا. ۲۳ خرداد ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۹۳.
  10. «خط انتقال آب زرینه رود به تبریز امسال به پایان می‌رسد». ایرنا. ۲۵ شهریور ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۹ آبان ۱۳۹۷.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.