سید حسین علوی سبزواری

سید حسین علوی سبزواری معروف به حاجی بزرگ و حاج میرزا حسین (۱۲۶۸ قمری – ۱۳۱۲ شمسی)، فقیه، فیلسوف، عارف، محدث، شاعر و مدرس برجسته حوزه علمیه در تهران و سبزوار است.

سید حسین علوی سبزواری
اطلاعات فردی
نام کاملحاج سید حسین علوی مجتهد سبزواری
لقبحاجی بزرگ، مجتهد سبزواری، حاج میرزا حسین بزرگ، آيت الله سبزواری، میرزا حسین سبزواری
نسبسادات علوی
تاریخ تولد۱۲۳۰ شمسی مطابق با ۱۲۶۸ قمری
زادگاهروستای آزادمنجیر سبزوار
محل تحصیلسبزوار، سامراء، کربلا
محل زندگیسبزوار
تاریخ وفات۱۳۱۲ شمسی مطابق با ۱۳۵۲ قمری
محل دفنآرامگاه حاج ملا هادی سبزواری
شهر وفاتسبزوار
اطلاعات علمی
استادانحاج ملا هادی سبزواری، میرزای شیرازی، فاضل اردکانی
شاگردانمیرزا حسین فقیه سبزواری، محمد هیدجی، سید حسن سیادتی سبزواری، محمدابراهیم مدرس اسراری سبزواری، سید عبدالله برهان سبزواری، امین الشریعه سبزواری و فاضل هاشمی و عده ای از علمای سبزوار
اجازه اجتهاد ازمیرزای شیرازی
اجازه اجتهاد بهسید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید حسن سیادتی سبزواری، میرزا حسین فقیه سبزواری و...
تالیفاتارجوزه فی علم الفلسفه، حاشیه بر رساله حجیت ظن و اصالت البرائه شیخ انصاری، تفسیر آیه الخلافه
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیعهده دار مرجعیت و ریاست تامه شهرستان سبزوار در زمان خویش بود.

پدرش میرزا حسن آزاد منجیری از سادات علوی و از حکماء و فقهاء خراسان بود. میرزا حسین حکمت و فلسفه را نزد حاج ملا هادی سبزواری تلمذ کرد و سپس به عراق رفت و در درس میرزای شیرازی شرکت کرد.[1]

زندگی

او در سال ۱۲۳۰ قمری در روستای آزاد منجیر سبزوار به دنیا آمد. پدرش از سادات علوی و از حکما و فقها خراسان بود.

در هفده سالگی با اجازه حاجی سبزواری در مجلس درس آن حکیم، حاضر شد. کتاب اسفار اربعه را نزد ایشان به اتمام رساند.[2] سپس به عراق رفت و در درس فاضل اردکانی و میرزای شیرازی حاضر شد.[3] سپس بنا به درخواست سید ابراهیم شریعتمدار(عهده دار ریاست عامه سبزوار) و اهالی سبزوار به سبزوار برگشت و کرسی درس خویش را آغاز کرد. پس از سید ابراهیم شریعتمدار، وی عهده دار ریاست عامه سبزوار شد.[4][5][6][7][8]

او از مخالفان مشروطه بود و هم‌نوا با مستبدان بانگ می‌زد:[9]

هله، ای گروه مجاهدین! أنا مستبد! أنا مستبد!ز برای وطی نساءتان! أنا مستعد! أنا مستعد!

او در جریان انتخابات مجلس هفتم شورای ملی، فتوای قتل قاسم غنی، رقیب پسرش در انتخابات (که نمایندهٔ وقت سبزوار در مجلس ششم هم بود)، را به دلیل گرویدن پدربزرگ مادر‌ی غنی به بهائیت و سوءظنی که نسبت به خود قاسم غنی وجود داشت صادر کرد و همراه جماعتی متشرع و اوباش راهی خانهٔ غنی شد که آقا میرزا حسین عربشاهی معروف به «آقای شاه» جلوش را گرفت و بر او بانگ زد «سید، بنشین! دکتر قاسم خان زیر لباسش شال سبز می‌بندد».[10]

تدریس

پس از وفات میرزا ابوالحسن جلوه، در مدرسه سپهسالار به تدریس ریاضی و حکمت پرداخت.[3][11] در سبزوار نیز به تدریس حکمت و فلسفه و فقه و علوم دینی می پرداخت.[12]

متون تدریس

علوم عقلی:

علوم نقلی:

بازگشت به سبزوار

میرزا ابراهیم شریعتمدار سبزواری درخواست بازگشت میرزا حسین علوی سبزواری به سبزوار را از جانب اهالی سبزوار به اطلاع میرزای شیرازی رساند، و او در پاسخ در نامه‌ای نوشت:

«از فرستادن حضرت معظم له به ایران بنا به تقاضای جنابعالی و سایر مؤمنین چاره نیست، لذا با نهایت دشواری و سختی از مفارقت ایشان، وسائل حرکت جناب معظم له را فراهم نمودم و بحمدالله المتعال، جامع کمالات علمیه و عملیه در نهایت تقوا و ثقه عدل جلیل نبیل، ذو قوه قدسیه و سلیقه مستقیمه و ملکه را سخه، مجتهد مطلق جائز الحکم، نافذالامر ان شاء الله تعالی در آنچه می‌نویسند اگر جایی افاده تازه و تحقیقی داشته باشند، به جهت حقیر بفرستند تا من و رفقا مستفیض شویم.»[3][14][15]

فرزندان

استادان

شاگردان

به برخی از شاگردان مشهور وی اشاره می شود:

آثار

تفسیر:

  • تفسیر آیه الخلافه[3]

فقه:

  • رساله فی الطهاره
  • رساله فی الصوم
  • رساله فی اللباس المشکوک
  • رساله فی النذر[21]

حکمت:

اصول فقه:

منشات:

  • احکام و مکتوبات شرعی و عرفی و نامه های خصوصی و اخوانیات

دریافت و دادن اجازه اجتهاد

از میرزای شیرازی دارای اجازه اجتهاد است.

به میرزا حسین فقیه سبزواری و سید شهاب الدین مرعشی نجفی و سید حسن سیادتی سبزواری اجازه اجتهاد داده است.[22]

درگذشت

عاقبت در بیست و یک شوال ۱۳۵۲ قمری مطابق با ۱۳۱۲ شمسی، در سن ۸۴ بدرود زندگی گفت. محل دفنش در آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری است.[2][15]

گفتاوردها

ضیاءالحق حکیمی مشهور به ضیایی سبزواری، شاعر قرن سيزدهم:

آیت‌الله حاج میرزا حسینحجت وقت و افتخار زمان
زهد و تقوای او برد از یاد بشرحافی و بوذر و سلمان
لیله ی هفدهم ز بهمن ماهجان او وصل گشت با جانان
الغرض خواست چون ضیاء الحقسال تاریخ او بطبع روان
گفت او را سروش غیب بگوآیت اله رفته سوی جنان

میرزا آقا صبوری مشهور به ملک الشعرای صبوری، شاعر قرن سيزدهم:

پس از عشرین شوال آمد او راندای ارجعی از حی داور

شیخ مهدی منظری، از علماء و ائمه جماعت مسجد جامع سبزوار:

حرف بردار و کو رفت از جهانحجت‌الاسلام شهر سبزوار

شیخ ولی الله اسراری سبزواری، از علماء مشهور سبزوار:

«حضرت آیت‌الله حاج میرزا حسین علوی مجتهد سبزواری انار الله برهانه، که از نوابغ زمان و برجستگان دوران و فضائل و فواضل ایشان محتاج به تحریر و بیان نیست و از طراز اول شاگردان مرحوم آیت‌الله آقای حاج میرزا حسن شیرازی اعلی الله مقامه هم بوده اند و حقیقتاً می توان گفت که: در کلیه علوم ادبیه و عقلیه و نقلیه، مجتهد مسلم الاجتهاد بود.»[3]

منابع
  1. «حاج میرزا حسین علوی سبزواری».
  2. «سید میرزا حسین علوی سبزواری».
  3. «حاج میرزا حسین علوی سبزواری».
  4. «سید میرزا حسین علوی سبزواری».
  5. «نولد حاج میرزاحسین علوی سبزویاری».
  6. «حاج میرزا حسین علوی سبزواری».
  7. امین الشریعه، میر سیدحسن، کتاب اخلاق امینی، در بسیاری از صفحات
  8. صنیع الدوله، محمدحسن، کتاب المآثر و الآثار، نشر طهران
  9. سید حسن امین. «اعتراض به تقلّب در انتخابات عصر مشروطیت در سبزوار». Persian Heritage. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۷.
  10. سید حسن امین (۱۳۵۰). «دکتر قاسم غنی، چهرهٔ آشنای فرهنگ و سیاست» (PDF).
  11. معلم حبیب آبادی، محمدعلی، کتاب مکارم الآثار، جلد سوم، انتشارات نفائس مخطوطات اصفهان، چاپ ۱۳۶۴ شمسی
  12. محمود بیهقی، کتاب سبزوار شهر دانشوران بیدار، صحفه 156 و 157، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار (معاونت پژوهشی)
  13. سید علینقی امین. «زندگی و آثار حاج میرزا حسین سبزواری» (PDF). پرتال جامع علوم انسانی.
  14. «حاج میرزا حسین علوی سبزواری (نسخه متنی)».
  15. حسن مروجی، کتاب تذکره سخنوران بیهق، حاج میرزا حسین علوی، انتشارات امید مهر
  16. بیهقی، محمود، کتاب سبزوار شهر دانشوران بیدار، انتشارات دانشگاه آزاد سبزوار، صفحه 156 و 157
  17. بیهقی، محمود، کتاب سبزوار شهر دانشوران بیدار، انتشارات دانشگاه آزاد سبزوار
  18. امین، سیدعلینقی، کتاب تاریخ سبزوار، انتشارات دائره المعراف ایرانشناسی تهران، 1381
  19. سید علینقی امین. «زندگی و آثار حاج میرزا حسین سبزواری» (PDF). پرتال جامع علوم انسانی.
  20. سید علینقی امین. «زندگی و آثار حاج میرزا حسین سبزواری» (PDF). پرتال جامع علوم انسانی.
  21. سید علینقی امین. «زندگی و آثار حاج میرزا حسین سبزواری» (PDF). پرتال جامع علوم انسانی.
  22. «سید میرزا حسین علوی سبزواری».
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.