سید شهابالدین مرعشی نجفی
سیّد شهابالدّین مرعشی نجفی (زاده ۳۱ تیر ۱۲۷۶ در نجف – درگذشته ۷ شهریور ۱۳۶۹ در قم)[1] فقیه و مرجع تقلید شیعه اهل ایران بود. وی کتابخانهای را از خود در قم به جا گذاشتهاست. او شوهر خاله محمد فاضل لنکرانی از مراجع تقلید قم بود.[2][3]
سیّد شهابالدّین مرعشی نجفی | |
---|---|
![]() | |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۳۱ تیر ۱۲۷۶ |
درگذشته | ۷ شهریور ۱۳۶۹ (۹۳ سال) |
قومیت | ایرانی |
منطقه | قم |
مذهب | شیعه دوازدهامامی |
اشتغال | فقه و اصول |

زندگینامه
او در سال ۱۳۱۵ (قمری) در نجف به دنیا آمد. پدرش سید شمس الدین محمود مرعشی از فقهای دوران خود بود.[4] سید شهاب الدین پس از فراگیری مقدمات علوم اسلامی، در نجف، در درس خارج فقه و اصول آقا ضیاء عراقی، احمد کاشف الغطا شرکت نمود. او در طول زندگی با سید محمدتقی غضنفری خوانساری جلسات دینی داشت.
اجازات اجتهاد و روایی
او در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد نایل آمد. مرعشی نجفی در نجف، کاظمین، کربلا، سامرا، قم، تهران و کرمانشاه تحصیل کرد و در درس استادانی چون میرزا ابوالحسن طباطبائی بروجردی، میرزا حسین فقیه سبزواری، مرتضی طالقانی، عبدالکریم حائری یزدی، میرزا حسین علوی سبزواری، سید محمدعلی شهرستانی[5] و محمدعلی شاه آبادی حضور یافت. مراجع تقلید که به او اجازه اجتهاد دادند عبارتند از: آقا ضیاء عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ عبدالکریم حایری یزدی و حسن علامی کرمانشاهی (از شاگردان آخوند خراسانی).
مشایخ روایی


وی دارای حدود ۴۰۰ شیخ روایی است که محمد حسین کاشف الغطا؛ سید محسن حکیم؛ موسی بن جعفر کرمانشاهی، سید محمدعلی شهرستانی،[6]سید ابوالحسن اصفهانی؛ شیخ عباس قمی و یحیی حمیدالدین از آنها هستند.
برخی فعالیتها
تأسیس مدارس علمیه یکی از فعالیتهای وی بوده که مدرسه مهدیه، مدرسه شهابیه از جمله آنهاست. مرعشی نجفی هرگز نتوانست به زیارت کعبه برود زیرا به گفته خودش استطاعت و تمکن مالی سفر حج را نداشتهاست از آنجا که درآمد خود را صرف خرید کتاب میکرد.
کتابخانه
کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی از بزرگترین کتابخانههای کشور و در ردیف کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه آستان قدس رضوی است. این کتابخانه هماکنون بیش از ۲۵۰۰۰۰ جلد کتاب چاپی و ۲۵۰۰۰ جلد کتاب خطی دارد. او در طول عمرش بیش از یکصد و چهل و هشت کتاب، رساله و مقاله به رشته تحریر درآورد که شمار بسیاری از آنها هنوز به چاپ نرسیدهاند.[7]
کتابشناسی
کتاب «مشجرات آل رسولالله الاکرام» یا «مشجرات الهاشمیین» و «ملحقات الاحقاق» از مهمترین آثار چاپ شده مرعشی نجفی است. او بر ای نوشتن برخی کتب خود به کشورهای مختلفی سفر کرد و با دانشمندان و علمای ادیان مختلف به گفتگو نشست.
دیدگاههای سیاسی
مرعشی نجفی قبل از انقلاب بارها به اقدامات محمدرضا شاه مخالفت میورزید. بعد از انقلاب نیز در قضایای سیاسی از جمله کشته شدن شهدای محراب ، به روحالله خمینی تلگراف میزد. البته اکبر هاشمی رفسنجانی معتقد بود وی در انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۶۴ در کنار سید محمدکاظم شریعتمداری و سید صادق روحانی یکی از سه مرجع تقلیدی بود که از شرکت در انتخابات خودداری کرد. دلیل این اقدام در رسانههای بینالمللی آن زمان اعتراض به رد صلاحیت مهدی بازرگان برای شرکت در انتخابات اعلام شدهبود.[8] در حالی که سید محمود مرعشی (فرزند مرعشی) این ادعا را به دور از حقیقت میداند.[9]
فرزندان
سید شهاب الدین مرعشی نجفی دارای فرزندان بسیاری است. فرزندان ذکور وی:
- سید محمود مرعشی نجفی که ریاست کتابخانه پدر را در ۲۵ سال اخیر بر عهده داشته و دارای آثار نوشتاری متعددی است.
- سید جواد مرعشی نجفی از روحانیون حوزه علمیه قم که در 31 اردیبهشت سال 1400 درگذشت
- سید امیر مرعشی نجفی از روحانیون حوزه علمیه میباشد.
برخی شاگردان
در طول بیش از هفتاد سال تدریس در حوزه علمیه قم، شاگردان زیادی تربیت کرد از جمله:
- سید محمدمهدی غضنفری
- سید محمود طالقانی
- محمدعلی ابنالرضا
- سید عزالدین حسینی زنجانی
- محمد صدوقی
- مرتضی مطهری
- محمد مفتح
- علی اکبر هاشمی رفسنجانی
- سید صابر جباری
- محمدرضا مهدوی کنی
- محمد صالح کمیلی خراسانی
- سیف الله آذریان
پانویس
- مراسم بزرگداشت ارتحال آیت الله العظمی مرعشی نجفی باشگاه خبرنگاران جوان
- «سید شهابالدین مرعشی نجفی». ويکی شيعه. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۷.
- «زندگی نامه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره)». hawzah.net. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۷.
- یادداشتی در سدۀ ارتحال علامه سیدمحمود مرعشی نجفی پدر مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی شفقنا
- شهاب شریعت، صص۱۵۴و۱۶۵.
- احقاق الحق وازهاق الباطل، ج۱، ص۱۲۸.
- «امام خمینی (س) - نامه به آقای سید شهاب الدین مرعشی نجفی (توجه به کتابخانه)». www.imam-khomeini.ir. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۷.
- خاطرات هاشمی رفسنجانی، جمعه ۸ شهریور ۱۳۶۴
- خاطره هاشمی از تحریم انتخابات توسط آیتالله مرعشی درست نیست خبرگزاری فارس
منابع
- سنگربانان اسلام (تألیف سید هادی غضنفری سال نشر ۱۳۷۲ قم)
- «بنیانگذار کتابخانه». کتابخانه بزرگ آیتالله العظمی مرعشی نجفی. بایگانیشده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۷. دریافتشده در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۷.