شیخ یوسف بحرانی
زندگی‌نامه
شیخ یوسف زاده ۱۱۰۷ قمری در قریه ماخوز بحرین است. وی از علمای آل‌عصفور است. پدرش شیخ احمد در پی هجوم خوارج به شیعیان به قریه شاخور در قطیف بحرین کوچ کرد. شیخ یوسف در بحرین علوم دینی آموخت و برای ادامه آن در دهه چهارم عمر خود به شیراز کوچ کرد. سپس مادر و برادرانش را هم به شیراز آورد. او امام جمعه شیراز بود و ۱۴ سال را در آن شهر گذراند. با ناامن شدن شیراز مادر و برادرانش را به بحرین برگرداند به فسا رفت و هشت سال در فسا ماند، در آنجا ازدواج کرد و به تدریس و کشاورزی پرداخت. در محیط آرام آنجا کتاب «الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره» که یک دوره فقه شیعه‌است را نگاشت. در پی ناامن شدن فسا به اصطهبانات رفت و بلافاصله به مشهد، قم و بهبهان سفر کرد. حوزه علمیه کربلا کانون اخبارگری و در مقابل حوزه علمیه نجف، مهد «اصولیون» و اجتهادیون بود.
مشرب اخباری گری
صاحب حدائق که بینش اخبارگری ملایمی داشت، به کربلا رفت و در آنجا به تدریس پرداخت. وی با خویشتن داری با اصولی بزرگ وحید بهبهانی به بحث پرداخت. او نظریه علامه مجلسی را در اخباری گری می‌پذیرد و از جمود و تنگ نظری اخباری‌های متعصب انتقاد می‌کند. او از پرخاشهای تند برخی از اندیشمندان نسبت به یکدیگر، بسیار آزرده خاطر بود و توهین را شایسته بحثهای علمی نمی‌دانست و هتاکی به فقها را فروریختن استوانه‌های دین می‌دانست.
شاگردان
- میرزا ابوالقاسم گیلانی، معروف به میرزای قمی، مؤلف: قوانین الاصول
- سید مهدی طباطبایی، معروف به بحرالعلوم.
- میرزا محمدمهدی شهرستانی
- ملا مهدی نراقی، نویسنده: معراج السعاده
- سید حسن موسوی خوانساری (فرزند علامه سید حسین خوانساری استاد میرزای قمی)
- الشیخ محمد علی الشهیر بابن سلطان الحائری که ایشان متولی غسل شیخ یوسف بحرانی بوده‌است.
آثار
- الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، مشهور به «حدائق» در ۲۵ جلد
- چند رساله به نام: «اجوبه المسائل» از جمله: اجوبه المسائل البحرانیه
- کشکول بحرانی
- درر النجفیه
وی دارای طبع شعری هم بوده و از او اشعار و قصایدی باقی‌مانده‌است.
درگذشت
سرانجام صاحب حدایق در ۷۹ سالگی، در چهارم ربیع‌الاول ۱۱۸۶ ق. درگذشت. بنا به وصیت او، وحید بهبهانی بر جنازه او نماز گذارد آنگاه در حرم امام حسین به خاک سپرده شد.