محمدعلی شاه‌آبادی
محمدعلی بیدآبادی اصفهانی مشهور به شاه‌آبادی (زاده ۱۲۵۱ در اصفهان – درگذشته ۳ آذر ۱۳۲۸ در تهران)،[1] عارف و مجتهد شیعی بود. وی به فیلسوف فطرت نیز شهره بود. او فرزند محمدجواد حسین‌آبادی اصفهانی، (مشهور به بیدآبادی) بود و جواد، محمد، مهدی،[2] حسین، حسن، عبدالله، عباس، روح‌الله، نصرالله و نورالله فرزندان وی‌اند.
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | میرزا محمدعلی بیدآبادی اصفهانی، معروف به شاه‌آبادی |
| نسب | فرزند آیت‌الله محمد جواد حسین‌آبادی اصفهانی، مشهور به بیدآبادی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۲ق (۱۲۵۱ش) |
| زادگاه | محله حسین‌آباد اصفهان |
| محل تحصیل | نجف، قم |
| محل زندگی | تهران |
| تاریخ مرگ | سوم آذر ۱۳۲۸ |
| شهر مرگ | تهران |
| مدفن | حرم عبدالعظیم حسنی |
| اطلاعات آموزشی | |
| شاگردان | شهاب‌الدین مرعشی نجفی میرزا هاشم آملی محمد صادقی تهرانی محمدرضا طبسی نجفی محمد ثقفی تهرانی نورالدین اشنی سید روح‌الله خمینی |
| تالیفات | شذرات المعارف رشحات البحار مفتاح السعاده فی احکام العبادة حاشیه نجاة العباد منازل السالکین … |
تحصیل
محمدعلی بیدآبادی اصفهانی (شاه‌آبادی) در سال ۱۲۹۲ق (۱۲۵۱ش) در محلهٔ حسین‌آباد اصفهان به دنیا آمد. وی پس از تحصیلات مقدماتی و سطح و فراگیری عرفان نظری و فلسفه نزد میرزا هاشم اشکوری، به نجف رفت و مدت هفت سال شاگرد آخوند خراسانی و میرزا محمدتقی شیرازی بود و از این دو تن و سه تن از مراجع دیگر اجازهٔ اجتهاد گرفت.[3] از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۷ق در تهران اقامت گزید و در این مدت به تدریس و امامت جماعت اشتغال داشت. همچنین در این دوران با سید حسن مدرس رابطهٔ نزدیکی داشت. در ماه‌های آخر اقامت در تهران، در اعتراض به حرکت‌های رضاشاه در حرم عبدالعظیم حسنی متحصن شد و پس از آن به درخواست حائری یزدی به قم عزیمت کرد و در آنجا به تدریس فقه و اصول و عرفان پرداخت. از شاخص‌ترین شاگردان وی در این زمان سید روح‌الله خمینی بود که به مدت هفت سال متون عرفان نظری را نزد وی فراگرفت. در سال ۱۳۵۴ق دوباره راهی تهران شد و در آنجا به تدریس و اقامهٔ نماز جماعت پرداخت.
تلاش‌های وی در تهران، موجب زمینه‌سازی دیگر فعالیت‌ها و حرکت‌هایی شد که توسط روشنفکران مذهبی پس از شهریور ۱۳۲۰ ادامه یافت. وی علاوه بر علم فقه و اصول، بر ریاضیات و علوم غریبه و بنا به قولی زبان فرانسه نیز مسلط بود.
شاگردان
- سید روح‌الله خمینی[4]
- شهاب‌الدین مرعشی نجفی
- میرزا هاشم آملی
- سید کاظم شریعتمداری
- محمد صادقی تهرانی[5]
- ابوالقاسم گرجی
- عبدالکریم حق‌شناس
- عبدالجواد فلاطوری
- سید موسی مازندارنی
- نورالدین اشنی
- محمدرضا طبسی نجفی
- محمد ثقفی تهرانی
- شیخ حسن قهرمانی
- سید علی بهشتی
- روح‌الله خرم‌آبادی
- میرزا خلیل کمره‌ای
- سید حسن احمدی علون‌آبادی
- محمد علی رضايی منش
- حیدر آقا معجزه
- ملا علی همدانی
- سید رضا بهاءالدینی
آثار
درگذشت
محمدعلی بیدآبادی اصفهانی (شاه‌آبادی) در روز پنج‌شنبه سوم آذر ۱۳۲۸ ـ سوم صفر ۱۳۶۹ در سن ۷۷ سالگی درگذشت و در شهرری[4] حرم عبدالعظیم حسنی دفن شد.
پانویس
- چون منزلش در خیابان شاه‌آباد (جمهوری اسلامی کنونی) تهران بود، به شاه‌آبادی معروف شد.
- «زندگینامه در وبگاه رسمی شاه‌آبادی فرزند». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۳.
- مجله التوحید، ش ۶۶، ص ۳۶–۱۳۰؛ مصاحبه مؤلف با محمد شاه‌آبادی فرزند محمدعلی شاه‌آبادی.
- غلامرضا حیدری ابطحی (۱۳۹۵)، خداشناسی قرآنی کودکان، جمال، ص. ۳۱، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۸۶۵۴-۸۳-۷
- صادقی تهرانی، محمد، فقه گویا، زندگینامه مؤلف، ص ۱۱۳
- نام دیگر این کتاب حرام الاسلام است و در ایران چند بار به چاپ رسیده‌است. این کتاب در دو جلد جبیبی و دوباره مطالب اخلاقی و مبارزه با تهاجم فرهنگی است.
- به زبان عربی و شامل ۳ بخش است: الف: القرآن و العترة. ب: الایمان و الرجعه. ج: الانسان و الفطرة.
- توضیح المسائل.
- چنان‌که از نام آن بر می‌آید شامل حاشیه‌هایی است که ایشان بر کتاب نجاة العباد استاد بزرگ شیخ محمد حسن صاحب جواهر نوشته‌است.
- موضوع این کتاب اخلاق است که در هزار منزل تنظیم شده‌است.
- آیینه دانشوران، سید علیرضا ریحان یزدی، به کوشش باقری بیدهندی، ص ۱۸۵؛ مجله تاریخ و فرهنگ معاصر، ش ۵، ص ۱۹۱ و ۱۹۲؛ استادزاده، ص ۷۳ و ۷۴.
منابع
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۲، چ ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵.