نورالدین اشنی
نورالدین قودجانی اشنی (در بعضی متون نورالدین اشنی قودجانی) (زاده ۱۲۸۲ - درگذشته ۲۳ مهر ۱۳۵۷) از واعظین و سخنوران اصفهان بود. وی فقیه و حقوقدان و مشغول به تدریس در حوزه علمیه اصفهان، وکالت و امام جماعت معروف مسجد سید اصفهان بود.[2]
وی از زمره روحانیون تجدد گرا و اولین روحانی بود که در رشته حقوق تحصیل کرده و وکیل دادگستری شد.
شناسنامه | |
---|---|
نام کامل | نورالدین قودجانی اشنی |
لقب | آیت الله نورالدین قودجانی اشنی |
نسب | فرزند محمد حسین قودجانی اشنی |
تاریخ تولد | ۱۲۸۲ خورشیدی (۱۳۲۱ هجری قمری) |
زادگاه | اشن، نجف آباد، اصفهان ایران |
محل تحصیل | حوزه علمیه اصفهان، حوزه علمیه قم |
محل زندگی | اصفهان |
تاریخ مرگ | ۲۳ مهر ۱۳۵۷ خورشیدی (۱۲ ذی القعده ۱۳۹۸ هجری قمری) |
شهر مرگ | اصفهان، ایران |
مدفن | تخت فولاد اصفهان در تکیه کلباسی ۳۲°۳۷′۳۴٫۲۹″ شمالی ۵۱°۴۱′۱۶٫۰۶″ شرقی |
اطلاعات آموزشی | |
شاگردان | حسین مظاهری، سید احمد فقیه امامی |
تالیفات | لمعات حسینی،[1] تفاسیر آیات و قرآن، فوز فیوضی، اصول دین، امروز و فردا، دانش بشر و نفس و روح انسانی، جهان دانش و حیات و زندگی، عالم مثال، عالم ارواح، نوروز یا روز نو، شرح احادیث، مجموعه اشعار و … |
زندگی
در سال ۱۲۸۲ شمسی (برابر با ۱۳۲۱ قمری) در دهستان اشن دیده به جهان گشود، او که در خاندان روحانیون به دنیا آمده بود، تحت تربیت و ارشاد پدر و مادر قرار گرفت و زمینه برای پیشرفت او در مراحل بعدی فراهم گردید.[3]
وی تحصیلات خود را نزد پدر محمدحسین قودجانی اشنی آغاز نمود.[4]
وی همزمان با تلمذ نزد پدرش از محضر دیگر علمای اصفهان استفاده نمود و پس از آن راهی حوزه علمیه قم گردید و در محضر مؤسس نامی آن، فقیه اصولی نامدار عبدالکریم حائری یزدی تلمذ کرد و پس از آن نیز مدتی در تهران نزد محمد علی شاه آبادی بهره فراوان برد.
وی سر انجام در روز ۱۲ ذی القعدهٔ سال ۱۳۸۹ ه.ق برابر با ۲۳ مهر ۱۳۵۷ بر اثر سکته قلبی درگذشت و در تخت فولاد اصفهان در بقعه ابوالمعالی کلباسی در کنار پدرش دفن شد.[5][6]
القاب
از نامبرده با القاب ذیل در بعضی متون نامبرده شدهاست:[7]
- عالم فاضل جلیل
- واعظ صالح نبیل
- فقیه متکلم حکیم
استادان
استادان در اصفهان
استادان در حوزه علمیه اصفهان:[8]
- محمد حسین اشنی
- حاج آقا رحیم ارباب
- سید محمدباقر درچهای
- محمدرضا نجفی
- محمد حکیم خراسانی
استاد در سطوح ادبیات
- جلالالدین همایی (استاد شعر و ادبیات ایشان)[11]
همروزگاران
شیخ نورالدین با بسیاری از بزرگان عصر خود هم دوره و هم مباحثه بود:[12]
- سید حسن مدرس اصفهانی (در دروس قم هم دوره و همچنین مرحوم مدرس شاگرد پدر نورالدین اشنی بودند)[13]
- مرتضی اردکانی
- سید روحالله خمینی (در درس محمدعلی شاهآبادی هم دورهای و ۵ سال هم حجره ای ایشان بودند)[14]
شاگردان
وی در تمامی سطوح تعداد زیادی شاگرد داشتهاست اعم از زن و مرد:
اجتهاد
حاج شیخ نورالدین در زمان تحصیل در قم، موفق به اخذ اجازهٔ اجتهاد از سوی عبدالکریم حائری یزدی گردید.[19] که متن آن نزد خانداناش موجود است.
فعالیتهای اجتماعی
نورالدین بر خلاف بسیاری از علما علاوه بر تدریس در حوزه، در فعالیتهای اجتماعی ذیل حضور داشت:
- اقامه جماعت در برخی از مساجد اصفهان و حل و فصل سؤالات و مشکلات مردم.
- منبر و وعظ و ایراد سخنرانی در رادیو و مجالس مختلف شهر اصفهان و برخی دیگر شهرها و روستاهای ایران.[20] همچنین بعضی از سخنرانیهای ایشان به صورت لوح فشرده موجود است.[21]
- اداره برخی جلسات هفتگی و پاسخ به سؤالات علمی طلاب و دانشجویان.
- سرپرستی سازمان جوانان اسلامی.[22]
- نوشتن سلسله مقالات در روزنامه طوفان.[23]
- سر دفتری اسناد رسمی در گلپایگان و اصفهان.[24]
- وکالت.
- تألیف و تنصیف.
دیدگاه سیاسی
شیخ نورالدین شدیداً مدافع آزادیهای سیاسی بوده و بسیاری از مواقع بعد از سخنرانی اش توسط شهربانی اصفهان احضار شدهاست[25]
، همچنین وی از مدافعان نهضت ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ بودهاست به طوری که بعد از رسیدن خبر اعتصاب مردم و تجار تهران به اصفهان محمد میرمحمد صادقی نقل میکند که:[26]
ابتدا، علما را، در خانه حاج مهدی شکوهنده، جمع کردیم. یادم میآید که، آیهالله اشنی آمد و عمامهاش را زمین زد و گفت: این چه افتضاحی است؟! چطور مرجع تقلید را گرفتند! در آن جلسه، حججاسلام مرحوم فخرالدین کلباسی و منوچهر منصورزاده و شیخ مهدی مظاهری حضور داشتند و از علمای بزرگ اصفهان، آیتالله خادمی و آیت الله شمسآبادی و آیتالله طیب و میر سیدعلی ابطحی، بودند. نتیجة جلسه، نگارش نامه خطی به تاریخ ۴۲/۳/۱۶، بود که به امضای این آقایان رسید. نامه، حاکی از دعوت مردم به تعطیلی بود.
ما در آن جلسه، بسیار فشار آوردیم، تا بالاخره اعلامیه دادند و دستور تعطیلی بازار را دادند. پس، ما، از باغ قلندران با چوب وارد بازار شدیم. برای اینکه، مسئولین اصلی بازار، با دستگاه همکاری میکردند و ما میبایست، از آنجا شروع میکردیم و دکان همان آدمها را آتش میزدیم.
وفات
نورالدین اشنی که پیشتر نیز به ناراحتی قلبی مبتلا بوده و یکبار در سال ۱۳۵۵ ش. (۱۳۹۶ ق) دچار حمله قلبی شده بود، سرانجام در ساعتهای آغازین روز دوازدهم ذی قعدهٔ سال ۱۳۹۸ ق. برابر با ۲۳ مهرماه ۱۳۵۷ ش. دچار سکته قلبی شد و از هم و غم دنیا آسوده گشت. همسر ایشان دربارهٔ سبب فوت ناگهانی وی نقل کردند که:[27]
حال عمومی آیتالله قودجانی در چند روز قبل از وفاتشان، خوب بود و مشکل خاصی نداشتند اما از شب قبل از وفات مقداری اظهار ناراحتی کردند و صبح زود روز بعد، با اینکه شیوهٔ ایشان این بود که هر روز مقداری در حیاط منزلشان پیادهروی میکردند، نتوانستند این کار را مثل روزهای قبل انجام دهند و به اتاق خود برگشتند. پس سراغ رادیو رفتند و یک مرتبه من دیدم که آقا دستشان را خیلی محکم بر روی دست و زانویشان زدند و بعداً متوجه شدم که ایشان خبر تبعید امام [خمینی] از عراق به پاریس را از اخبار شنیده و بسیار ناراحت شدهاند و چندین بار پشت سر هم گفتند که اینها میخواهند آقای خمینی را بکشند، اینها میخواهند هواپیمای ایشان را ساقط کنند…! بعد از این بود که آقا که خیلی منقلب شده بودند قصد بیرون رفتن از منزل را کردند که من به ایشان گفتم حال شما خوب نیست، چطور میخواهید بیرون بروید و نهایتاً استخارهٔ ایشان برای بیرون رفتن از منزل بد آمد. آقا همینطور با حالت ناراحتی، به پشتی خود تکیه داده بودند و من مشغول تهیه صبحانهٔ ایشان بودم و تصور میکردم که ایشان خواب رفتهاند. چندین بار ایشان را صدا زدم که بلند شوید، صبحانه آمادهاست. امّا بیدار نشدند. همان ساعتی که ما فکر میکردیم آقا خوابند، به راحتی و آسودگی، به خواب ابدی رفته بودند.
پیکر وی پس از تشییع و اقامه نماز توسط میرزا امام دهکردی، در تکیهٔ میرزا ابوالمعالی کلباسی، در داخل بقعه جنب قبر پدرشان دفن گردید. بر روی سنگ قبر وی جملات زیر نقش بستهاست: «کلّ من علیها فان هذا مرقد المرحوم المبرور العلامْ الحجْ شیخ الفقهأ و الحکمأ و الخطبأ و العارف الربانی آیتالله الحاج الشیخ نورالدین الاشنی ابن المرحوم الشیخ محمدحسین طاب رمسهما المتوفی فی ۱۲ ذی القعده سنه ثمان و تسعین ثلاثمائه بعد الالف ۱۳۹۸»
تألیفات
از ایشان بیش از ۴۴ رساله، کتاب، تفسیر، مکاتبات، مجموعه قصاید و… به جا ماندهاست که بیشتر آنها شامل تفسیر قرآن میباشد. کلیات تالیفات را میتوان به ۵ بخش زیر دستهبندی کرد[28]
- تفسیر آیات و احادیث
- کلام و اخلاق
- حکمت و عرفان
- حدیث
- مباحث متفرقه
نمونهای از قصیدههای سروده شده ایشان:
روزگاری است کنون تیره و تاریک و سیاه
- کار افراد بشر جمله هدر عمر تباه
- کار افراد بشر جمله هدر عمر تباه
نه ز همنوع گُمان مدد و چشم امید
- نه فروغی که بجویند رهی سوی اِله
- نه فروغی که بجویند رهی سوی اِله
همه بیچاره و سرگشته و رنجور مزاج
- همه پژمرده و افسرده و وامانده ز راه
- همه پژمرده و افسرده و وامانده ز راه
آسمان خشک و زمین خشک و نفس خشکتر است
- که نروید ز زمین دلمان ناله و آه
- که نروید ز زمین دلمان ناله و آه
نه رعیت دل خوش دارد و نه راعی آن
- نگران بسکه گدا و نگرانتر زو شاه
- نگران بسکه گدا و نگرانتر زو شاه
بِچُه سو روی کند جم غفیر بشری
- به که از سیل حوادث ببرند جمله پناه
- به که از سیل حوادث ببرند جمله پناه
قلعه هستی هرکس ز همه سو محصور
- قید و بند و الم و غصه شدندیش سپاه
- قید و بند و الم و غصه شدندیش سپاه
نیمی از هستی مظلوم شده طعمهٔ غیر
- تا شود نیم دگر صرف حمایت از جاه
- تا شود نیم دگر صرف حمایت از جاه
آنچه ز اوضاع جهان هیچ نیاید بحساب
- عمرهایی که تلف بیهُده شد بهر رفاه
- عمرهایی که تلف بیهُده شد بهر رفاه
شیوه شیطنت و مغلطه کاری هر روز
- بکند با الفی قامت، کُه را چون کاه
- بکند با الفی قامت، کُه را چون کاه
یا زِ کاهی برباید الف و عکس کند
- تا گهی باز نماید کُهِ سَر برده نماه
۱۳۴۱/۸/۱۴
جستارهای وابسته
- تخت فولاد
- تکیه کلباسی (ابوالمعالی)
- محمد حسین اشنی
منابع
- پایگاه بروجردی
- کتاب: مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی مؤلف: علی کرباسی زاده ص ۲۰۸
- نام کتاب: مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی مؤلف: علی کرباسی زاده ص ۲۰۸
- برگرفته از دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)
- «پورتال اصفهان به نقل از سایت تخته فولاد». بایگانیشده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۷. دریافتشده در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۱.
- نام کتاب: مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی مؤلف: علی کرباسی زاده ص ۲۲
- تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان ۲ ص ۳۵۳
- کتابهای "تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان۲ ص ۳۵۳"، "دیباچه دریا نور ص ۱۳۶"، "گلپایگان در آینه تاریخ ص ۷۵۴"، "ستارهای از شرق ص ۶۶۴"، "مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۰۸"
- نگاهی به احوال و آراء حکیم مدرس اصفهانی ص ۹۴
- تاریخ علمی اجتماعی اصفهان ۲ ص ۳۵۳، مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۰۹
- مجله معارف اسلامی، شماره ۴ ص ۲۹
- معارف اسلامی، شماره ۴، ص ۲۸–۲۹
- دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)
- مجله حوزه، شماره ۵۸، ص ۶۰–۶۱
- «وبگاه رسمی سید احمد فقیه امامی». بایگانیشده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱.
- پایگاه حوزه
- مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۱۴
- همان منبع
- مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۰۹
- تاریخ علمی اجتماعی اصفهان ۲، ص ۳۵۳
- «پایگاه مجموعه سخنرانیهای مشاهیر تخت فولاد». بایگانیشده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱.
- «وبگاه تاریخچه تخت فولاد». بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱.
- دست نوشتههای میرزا ابراهیم جواهری و کتاب مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۱۳
- محل دفترخانه ایشان در خیابان سپه اصفهان بودهاست
- مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۱۲
- «کتاب حماسه پانزده خرداد در اصفهان به روایت خاطرات». بایگانیشده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۱۱. دریافتشده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۱.
- «وبگاه تخت فولاد». بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱.
- مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص ۲۱۴–۲۲۳