شاتون

شاتون (به روسی: шатун) (به انگلیسی: connecting rod) اهرمی است که در موتورهای پیستونی حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل می کند.

شاتون های موتور خودرو تولید شده در ایران

میان شاتون و میل‌لنگ یاتاقان قرار دارد تا در صورت نرسیدن روانکار، اصطکاک بین شاتون و میل لنگ باعث سایش و یاتاقان زدن موتور نشود. معمولا در موتورهای پیستونی شاتون را از جنس فولاد می‌سازند.

شاتون موتور پیکان
شاتون موتور TU5، پژو 206
شاتون موتور XU7، پژو 405
شاتون.

ساختمان شاتون

شاتون تا حد امکان سبک ساخته می‌شود؛ ولی در عین حال به اندازه لازم سخت و محکم می‌باشد. برای تأمین شرایط فوق معمولاً شاتون را از جنس فولاد می‌سازند این استحکام برای شاتون ضروری است چرا که می‌بایست تنش های کششی و خمشی حاصل از کار پیستون را تحمل کرده و دچار خمش نشود. معمولاً در سمت چپ شاتون (با توجه به علامت f یا فلش روی تاج پیستون) سوراخ یا زائده‌ای برای روغن کاری سمت پر فشار سیلندر قرار می‌گیرد.

اجزای شاتون

شاتون دارای دو سر و یک ساقه می‌باشد. چنانچه مقطع عرضی ساقه شاتون را در نظر بگیریم به شکل حرف (I) در زبان انگلیسی می‌باشد. یعنی در میان فرورفته و در کناره‌ها برجسته می‌باشد (اگر از روبرو به یک تیر آهن که به حالت افقی قرار گرفته‌است نگاه کنید، می‌توانید به صورت تقریبی سطح مقطع ساقه شاتون را ببینید).

سرهای شاتون با یکدیگر اختلاف اندازه دارند، بدین شکل که شاتون دارای یک سر کوچک در بالا (جایی که به پیستون متصل می‌شود) و یک سر بزرگ در پایین (محل اتصال شاتون به میل لنگ) می‌باشد. معمولاً سر کوچک شاتون به صورت یکپارچه است و سر بزرگ آن به صورت دو تکه ساخته می‌شود که با کمک پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند، اما در بعضی از موتورها هر دو سر شاتون یکپارچه است و در این نوع موتورها برای نصب و جداسازی شاتون میل لنگ را به صورت قطعات مجزا طراحی کرده‌اند که بهم متصل می‌شوند.

سر کوچک شاتون تشکیل یک یاتاقان را می‌دهد که گژنپین یا انگشتی از داخل آن می‌گذرد در داخل این یاتاقان معمولاً یک (بوش به آستریهای قابل تعویض گفته می‌شود که در سطوح داخلی در معرض سایش نصب می‌شوند) از جنس مس یا برنج قرار می‌دهند که در تماس با گژنپین می‌باشد. سر بزرگ شاتون به شکل یک یاتاقان دو تکه است که متحرک نیز می‌باشد (یعنی لنگ میل لنگ در داخل این یاتاقان دارای چرخش می‌باشد) و لنگ میل لنگ را در بر می‌گیرد. نیمه بالایی این یاتاقان با ساقه شاتون به شکل یکپارچه فورج می‌شود؛ و نیمه پایینی آن که کپه یاتاقان خوانده می‌شود به‌وسیله دو عدد پیچ یا مهره به نیمه بالایی متصل می‌گردد.

در داخل سر بزرگ شاتون نیز می‌بایست بوش قرار داده می‌شود لیکن چون خود یاتاقان شاتون دو تکه است این بوش نیز به صورت دو عدد نیم بوش در داخل نیمه بالایی و نیمه پایینی سر بزرگ شاتون جاگذاری می‌شوند. این بوش بین لنگ میل لنگ و انتهای بزرگ شاتون قرار می‌گیرد؛ و هدف از استفاده از آن کاهش سایش و فرسودگی بر اثر اصطکاک است.

منابع

    http://khodrocar.com/fa/news/15933/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%86-%D9%88-%D9%88%D8%B8%D8%A7%DB%8C%D9%81-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.