علی‌محمدخان نظام‌الدوله
علی‌محمدخان نظام‌الدوله (زاده ۱۲۲۲ قمری، درگذشته ۱۲۷۰ قمری در نجف) از بزرگان و علمای دوره قاجار بود.
| علی‌محمدخان صدر اصفهانی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۲۲ هجری قمری |
| درگذشت | ۱۲۷۰ هجری قمری نجف |
| عنوان | نظام‌الدوله |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| همسر(ها) | شمس‌الدوله دختر فتحعلی‌شاه همسر دوم گرجی |
| فرزندان | مرتضی‌قلی‌خان شیخ بهاءالدین امین‌آقا امین‌الشریعه تاج‌الملوک نظام‌العلما بی‌بی‌شمس‌الملوک حاج‌علی‌آقا حاج‌آقاخان |
| والدین | عبدالله خان امین‌الدوله |
پدرش عبدالله خان امین‌الدوله صدراعظم فتحعلی‌شاه و مادرش از ایل بختیاری بود. علی‌محمدخان در اصفهان و تهران تحصیل نمود. در ابتدای جوانی به لقب نظام‌الدوله که درگذشته لقب پدربزرگش محمدحسین صدر اصفهانی بود، سرفراز شد. پدرش، شمس‌الدوله دختر فتحعلی‌شاه قاجار را برای او خواستگاری کرد. پس از ازدواج فتحعلی‌شاه حکومت کاشان را به او سپرد. پس از چندی کدورتی بین او و عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی‌شاه، پیش آمد. با آنکه نظام‌الدوله داماد شاه بود و در میان درباریان مقامی ارجمند داشت، از جان خود بیم‌ناک شد و شبانه به همراه پنجاه سوار بختیاری از کاشان گریخت و همسر شانزده ساله‌ی خود را نیز لباس مردانه پوشانده و به همراه خود برد و از بی‌راهه به نجف رفت. در آنجا به تحصیل پرداخت و در فقه، اصول، علم حدیث، علم رجال و علوم ادبی و ریاضیات مهارت یافت و به مقام اجتهاد رسید. تالیفات او را بالغ بر هجده مجلد دانسته‌اند.[1][2]
آثار و خیرات بسیاری از نظام‌الدوله برجای مانده است. احکام شرعی او در دوران حیاتش در تمام عربستان جاری و معتبر بود.[2]
بی‌بی‌شمس‌الملوک، دختر نظام‌الدوله و شمس‌الدوله با آقاخان دوم (علی‌شاه) ازدواج کرد و مادر آقاخان سوم است.[3]
پانویس
- مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول)، ص۳۹۰
- بای‌وردی، نظام‌الدوله‌ها، ص۶۱۳
- پیرزاده، سفرنامه حاجی‌پیرزاده، جلد اول، ص۱۳۷
منابع
- بای‌وردی، حسین (۱۳۴۹). «نظام‌الدوله‌ها». وحید (۷۷). دریافت‌شده در ۲۱ شهریور ۱۳۹۲.
- پیرزاده، محمدعلی (۱۳۴۲). سفرنامه حاجی‌پیرزاده. تهران: دانشگاه تهران.
- مهدوی، مصلح‌الدوله (۱۳۸۳). دانشمندان و بزرگان اصفهان (جلد اول). اصفهان: گلدسته.