فاخره صبا
فاخره صبا (زاده ۱۳ آبان ۱۲۹۹[1] – درگذشته ۲۲ تیر ۱۳۸۶) خواننده اپرا (متزو سوپرانو)، نویسنده و فرهنگ‌نویس ایرانی بود.
| فاخره صبا | |
|---|---|
| زاده | ۱۳ آبان ۱۲۹۹ تهران، ایران |
| درگذشته | ۲۲ تیر ۱۳۸۶ (۸۶ سال) |
| ژانر | کلاسیک |
| نوع صوت | متزو سوپرانو |
فاخره فرزند فرخ صبا بود و ابوالحسن صبا (استاد بزرگ موسیقی ایران) پسر عموی پدرش می‌شد. او در دوازده سالگی برای آموختن آواز به مدرسه کلنل وزیری رفت و نزد عبدالعلی وزیری تحصیل کرد و نواختن پیانو را نیز یاد گرفت. همزمان با یادگیری موسیقی ایرانی نزد عبدالله دوامی موسیقی‌دان و ردیف‌دان برجسته ایرانی، موسیقی کلاسیک را نیز نزد مادام سابارسکی و کنت مونت فورت شروع کرد. سپس آموختن پیانو را نزد مشیر همایون شهردار تکمیل کرد و آواز و اپرا را نزد خانم نوردین و لیلی بارا آموخت و کنسرت‌هایی هم همراه با لیلی بارا یا خود به تنهایی در کلوپ ارامنه اجرا کرد.
فاخره صبا سپس برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در کنسرواتوار پاریس موسیقی را ادامه داد. او در سال ۱۳۲۶ فارغ‌التحصیل شد و به ایران بازگشت.[2]
در بازگشت به ایران، به استخدام هنرستان عالی موسیقی درآمد و همزمان با گروه‌های موسیقی کلاسیک در اداره کل هنرهای زیبای ایران، در امر آموزش و اجرا همکاری داشت.[2]
در سالهای ۱۳۴۱ هنگامی که منیر وکیلی اولین صحنه‌های اپرایی را در ایران روی صحنه آورد، در آنها اجرا داشت. او در اپرای مادام باترفلای پوچینی نقش سوسوکیرا داشت، و تراویا تای وردی را در تلویزیون و در سالن وزارت فرهنگ و هنر اپرای ارفه و اوریدیس کریستف ویلیبالد گلوک و بعداً در سالن سعدی اپرای تک صحنه‌ای جمیله بیزه در سال ۱۳۴۶ نخستین اپرای کلاسیک به نام کوزی فان توته، اثر موتسارت به طور کامل در تالار وزارت فرهنگ و هنر به روی صحنه رفت و فاخره صبا نقش دورابلا را اجرا کرد. او در اپرای «دلاور سهند» (اثر سعدی حسنی، موسیقی احمد پژمان و به رهبری حشمت سنجری و با خوانندگی حسین سرشار، سودابه تاجبخش، آلک ملکونیان و روبن آقا بگیانس و خودش) نقش «آذر» را اجرا کرد.
او در اوایل سالهای دهه ۱۳۴۰ کم‌کم از کار حرفه‌ای کنار رفت[2]ولی تا ۲۱ اردبیهشت ۱۳۵۹ که سازمان اپرا و باله و ژونس موزیکال جوانان منحل شد امکان خوانندگی را داشت. خوانندگانی چون منصوره قصری، محمد نوری و شهلا میلانی از شاگردان آواز او بودند.
فاخره صبا علاوه بر خوانندگی استعداد نویسندگی نیز داشت و مقالات متعددی در دائرةالمعارف مصاحب نوشته‌است.او و همسرش، علیرضا افضلی پور بنیان‌گذار دانشگاهی در کرمان بودند که در حال حاضر به اسم دانشگاه شهید باهنر کرمان است. فاخره صبا به همراه همسرش و خانواده آقای محمدعلی آشتیانی که یار و یاور و دوست و برادر مهندس افضلی پور بود سالها در کنار یکدیگر زندگی کردند و بعد از درگذشت مهندس افضلی پور، فاخره صبا از دور و نزدیک، مراقب احوال دانشگاه کرمان و کتابخانه آن بود.[2]
فاخره صبا در ۲۲ تیر ۱۳۸۶ درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
منابع
- فرخ‌زاد، پوران (۱۳۸۱)، کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز)، تهران: نشر قطره، ص. ۵۱۰، شابک ۹۶۴-۳۴۱-۱۱۶-۸
- «بر بلندای نیکنامی». روزنامه شرق. ۳۰ تیر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۹ فوریه ۲۰۰۸.
پیوند به بیرون
- «حکایت پر فراز و نشیب اپرا در ایران». روزنامه اعتماد. ۱۰ آذر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مارس ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۹ فوریه ۲۰۰۸.