محمدخان بلوچ
سردار محمد خان بلوچ از سرداران نامدار بلوچ عصرِ نادرى و پايانيِ صفوي بود که محمود هوتکی ( محمود افغان)را در حمله به اصفهان همراهی کرد. در زمان سقوط اشرف افغان به دست نادرشاه، محمدخان به عنوان سفیر در کشور عثمانی به سر میبرد.[1] محمد خان بلوچ بود که در زمان شاه عباس صفوی، رهبری مهاجرت برخی از طوایف ممسنی به سیستان و بلوچستان را بر عهده داشت، به همین دلیل محمد خان پس از برگشت از عثمانی به حکومت کوهگیلویه و ممسنی منصوب شد.[2] محمدخان در راستای حمایت از خاندان صفویه که به وسیلهٔ نادرشاه از قدرت کنار زده شدند، علیه نادر قیام کرد. جنگ محمدخان با نادرشاه در ممسنی رخ داد و به شکست محمدخان انجامید. محل نبرد هم اینک در ممسنی به نام حقه سنگر ( در صحرای حقه سنگر)معروف است.[3] نادر حدود ۹ هزار خانوار از ایلات لر ممسنی فارس و ایل باوی کوهگیلویه را پس ازشکست محمدخان به شمال ایران تبعید کرد. محمد خان از حمایت طوایف لر شیعه و اهل تسنن جنوب ایران برخوردار بود. محمدخان پس از شکست رهسپار سواحل خلیج فارس گردید.[4]
واپسين روزهاى شورش،دستگيري و مرگ سردار محمد خان
سردار لشکر نادرشاه که بنام سردار جلایر معروف بود، پس از دستگیری شیخ احمد مدنی وخراب وغارت کمشک وقلعه جات کهنه وکلات سرخ جناح و آبادیهای دیگر بهطرف شیبکوه رهسپار شد.[4]
در هنگام عبور قشون سردار جلایر از منطقه چندین بار چریکهای شیخ محمد خان بستکی برای مدافعه ونجات شیخ احمد مدنی در گیر شده بودند، ولی چریکهای شیخ محمد خان که بیش از هزار سوار نبودند در مقابل سی هزار سوار لشکر انبوه جلایر کاری از پیش نبردند وسردار جلایر بالشکر سواره خود به شیبکوه رسانده و به وسیله شیخ عبدالرحمن علاق ظابط بندر نخیلو و شیبکوه سردار محمد خان بلوچ از جزیره کیش دستگیر نموده وباغل وزنجیر از طریق بندرعباس و کرمان به اصفهان برده واورا زندانی نموده.[4]
نادرشاه افشار نائب السلطنه وسپه سالار ایران در سال ۱۱۴۷ هجری قمری سردار محمد خان بلوچ را از زندان بیرون آورده و پس از اینکه یک یک گناهان وی را شمرد دستور داد هر دو چشم او از حَدَقه بیرون آورند. با این وضع خواری وبدبختی سردار محمد خان بلوچ مرگ را بر زندگی ترجیح میدهد و در زندان خودکشی میکند.[4]
جستارهای وابسته
پانویس
- تاریخ و جغرفیای ممسنی، نورمحمد مجیدی،۱۳۷۰تهران
- ایلات کوه گیلویه، محمود باور،۱۳۲۴گچساران
- عالم آرای نادر، محمدکاظم مروی،۳جلد. تهران ۱۳۷۴
- محمدیان کوخردی، محمد، مشایخ مدنی، چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۲ میلادی
منابع
- عالم آرای نادر، محمدکاظم مروی،۳جلد. تهران ۱۳۷۴
- ایلات کوه گیلویه، محمود باور،۱۳۲۴گچساران
- تاریخ و جغرفیای ممسنی، نورمحمد مجیدی،۱۳۷۰تهران
- بنی عباسیان، بستکی، محمد اعظم، «تاریخ جهانگیریه» چاپ تهران، سال ۱۳۳۹ خورشیدی.
- مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۳ خورشیدی.
- محمدیان کوخردی، محمد، مشایخ مدنی، چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۲ میلادی.