ملا عبداللطیف طسوجی

ملا عبداللطیف طسوجی (... - ۱۳۰۶–۱۲۹۴ ه‍. ق) نویسنده، مترجم و از فضلای عهد فتحعلی شاه و محمد شاه و اوایل عهد ناصری است. این شخص مردی فاضل بوده و کتاب لغت برهان قاطع را که دارای انحطاط فراوان می‌باشد در زمان سلطنت محمد شاه اصلاح کرده‌است.

ملا عبداللطیف طسوجی
زاده	طسوج،
محل زندگی	مهاجرت به نجف (۱۲۶۴ه‍. ق)
درگذشته	۱۲۹۴ کربلا،
آرامگاه	نجف
ملیت
کتاب‌ها	هزارویک شب
فرزند(ان)	میرزا محسن خان مظفرالملک

وی از مردم طسوج آذربایجان و ساکن تبریز بود که از یک خانوادهٔ روحانی برخاست و فارسی و عربی و علوم دینی را فرا گرفت و به سلک روحانیون و اهل منبر درآمد و به دستور محمد شاه تعلیم و تربیت شاهزاده ناصرالدین میرزا ولیعهد را عهده‌دار گردید و با اینکه در آن زمان ملا باشی دیگری در تبریز بود، لقب ملاباشی گرفت و چون به حج رفت و بازآمد به حاجی ملاباشی معروف شد.

طسوجی در سال ۱۲۵۹ ه‍.ق به دستور شاهزاده بهمن میرزا، پسر چهارم عباس میرزا نایب‌السلطنه و برادر اعیانی محمدشاه قاجار، با همکاری میرزا محمد علی‌خان اصفهانی متخلص به سروش شمس الشعرا اصفهانی، ترجمه کتاب «الف لیلة و لیلة» را از عربی به فارسی با نام «هزار و یک شب» به‌عهده گرفت، ترجمه نثر این کتاب مربوط به طسوجی است و سروش نیز به‌جای اشعار عربی آن شعرهای فارسی سروده و انتخاب کرده‌است.

نخستین باری که ترجمه کتاب نامبرده چاپ شده در سال ۱۲۶۱ ه‍.ق در تبریز در چاپخانه سنگی به خط میرزا علی خوشنویس در کتاب المآثر و الآثار صفحه ۲۰۲راجع به میرزا عبداللطیف و ترجمه احوال آن چنین نوشته شده:

«میرزا عبداللطیف طسوجی ادیبی اریب بود و به حکم بندگان اعلیحضرت شهریاری دام سلطانه کتاب الف لیله و لیله را از عربی به فارسی نقل نمود و اثری لایق گذاشت…»

به سال ۱۲۶۴ ه‍. ق، محمدشاه درگذشت و ولیعهد با میرزا تقی خان امیرکبیر به تهران آمد. چون موکب شاه به قزوین رسید، حاجی ملا باشی به عذر پیری از امیرکبیر اجازهٔ سفر عتبات گرفت و فرزند خود را به ناصرالدین شاه سپرد و خود عازم عتبات شد. وی سال‌ها در نجف معتکف بود و همان‌جا درگذشت. درگذشت او به یقین پیش از سال ۱۲۹۷ ه‍.ق بوده‌است.

مسعود میرزا ظل السلطان با دختر ملا عبداللطیف ازدواج کرد.

منابع

• http://www.rijaldb.com/fa/12099/ملا+عبداللطیف+طسوجی. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
• «BAHMAN MĪRZĀ – Encyclopaedia Iranica».
• «ملا عبداللطیف طسوجی - ویستا».
• https://www.naakojaa.com/author/7412. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)