نبرد ساتالا (۲۹۸)
نبرد ساتالا (انگلیسی: Battle of Satala)، نبردی است میان نرسه، شاهنشاه ساسانی با گالریوس، فرمانده امپراتوری روم در ارمنستان بزرگ که در سال ۲۹۸ رخ داد که با پیروزی رومی‌ها همراه بود.
| نبرد ساتالا | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ‌های ایران و روم | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| طرفین درگیر | |||||||
| امپراتوری روم | شاهنشاهی ساسانی | ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
| گالریوس | نرسه | ||||||
| قوا | |||||||
| نامشخص | نامشخص | ||||||
| تلفات | |||||||
| نامشخص | نامشخص ولی احتمالاً سنگین | ||||||
در سال ۲۹۵ یا ۲۹۶، نرسه با رم اعلام جنگ کرد. به نظر می‌رسد که او ابتدا به غرب ارمنستان بزرگ حمله کرد و کل ارمنستان بزرگ را بار دیگر زمیمه شاهنشاهی ساسانی کرد. قسمت‌های غربی این سرزمین در سال ۲۸۷، طی عهدنامه صلحی که بین بهرام دوم، شاهنشاه ساسانی، و دیوکلسین، امپراتور روم، بسته شده بود، به امپراطوری روم واگذار شد. نارسه پس از آن به جنوب و بین‌النهرین حرکت کرد و در آنجا شکست سختی را به گالریوس، فرمانده نیروهای شرقی روم وارد کرد.
دو سال بعد، احتمالاً در بهار سال ۲۹۸، گالریوس توسط نیروهای جدیدی که از بهترین مناطق امپراطوری روم استخدام شده بودند، تقویت شد. نرسه نیز از ارمنستان و بین‌النهرین پیشروی نکرد و به گالریوس اجازه داد تا در سال ۲۹۸ به شمال بین‌النهرین حمله کند. در ادامه نرسه با ارتش خود به ارمنستان عقب‌نشینی کرد تا از این طریق، گالریوس را بدنبال خود بکشاند و مطمئن شود که او به سمت جنوب حرکت نکرده و به تیسفون حمله نمی‌کند. همچنین او قصد داشت با کشاندن گالریوس به ارمنستان ارتباط او را با عقبه اش یعنی استان‌های شرقی روم قطع کند. با این حال، این حرکت استراتژیک به ضرر تاکتیکی نرسه تبدیل شد. زیرا زمین ناهموار ارمنستان برای عملیات سواره نظام که ارتش ساسانی در آن تبحر داشت، نامطلوب بود؛ در سوی دیگر این ناهمواری‌ها، برای ارتش روم که قدرت آن در پیاده نظامش بود مشکلی ایجاد نمی‌کرد.
گالریوس در سال ۲۹۸ با نیروهای خود و به همراه پادشاه تیرداد وارد ارمنستان شد. تیرداد از سال ۲۸۷ بر بخش‌هایی از غرب ارمنستان که طی عهدنامه ای بین ایران و روم به امپراطوری روم داده شده بود، حکومت می‌کرد؛ ولی او در سال ۲۹۶ از نرسه شکست خورد. با این وجود مردم محلی ارمنستان که همچنان حامی تیرداد بودند، با ورود او و گالریوس به ارمنستان کمک‌های بسیاری به آنها کردند. این حمایت مردم ارمنستان از نیروهای رومی موجب شگفتی نیروهای رومی شد و همچنین باعث شد که قطع ارتباط نیروهای رومی با عقبه خود جبران شود و گالریوس موفق شود که در دو جنگ پیاپی، بر نرسه پیروز شود و عهدنامه نصیبین را بر او تحمیل کند.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Battle of Satala (298)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۹.