ویروس آرانای تک-رشتهای با سوی منفی
ویروس آرانای تک-رشتهای با سوی منفی که به صورت خلاصه ویروس (-)ssRNA نوشته میشود، ویروسی است که از سوی منفی و آرانای تک-رشتهای به عنوان مواد ژنتیکی استفاده میکند. ویروسهای آرانای بسته به قطبیت یا سوی شان خود به دو دستهٔ مثبت و منفی تقسیم میشوند. آرانای ویروسی منفی کامل کنندهٔ آرانای پیامرسان است و باید پیش از ترجمه، توسط آرانای پلیمراز به آرانای مثبت تبدیل شود. درنتیجه آرانای خالص یک ویروس با سوی منفی به خودی خود آلوده کننده نیست بلکه باید به آرانای با سوی مثبت تبدیل شود. این ویروسها در گروه ۵ دستهبندی بالتیمور جای دارند.[1]
همانندسازی
ویروس ssRNA با سوی منفی برای تبدیل به RNA با سوی مثبت به آرانای پلیمراز نیاز دارد. RNA با سوی مثبت به عنوان آرانای پیامرسان ویروسی عمل میکند که خود برای تولید مواد ویریون جدید، به پروتئین ترجمه میشود. با ویریونهای تازه تولید شده، مولکولهای RNA با سوی منفی بیشتری تولید میشود. گامهای همانندسازی ویریون به قرار زیر است:[2][3][4]
- یک ویریون وارد سلول میزبان میشود و RNA منفی خود را در سیتوپلاسم آزاد میکند.
- ویروس از کپی دقیق RNA خود که RNA پلیمراز وابسته به RNA نام دارد (به صورت خلاصه RdRp) استفاده میکند تا یک الگوی RNA مثبت از جفتباز تکمیلی بسازد.
- کپسیدهای ویروسی جدید با پروتئین خاصی سرهم میشود. رشتههای منفی RNA با کپسیدها و RdRp ویروسی ترکیب میشود تا ویریونهای جدید RNA منفی بسازد.
- پس از سرهم شدن و تطابق نوکلئوکپسیدها، ویریونهای جدید از سلول خارج میشوند و غشای سلولی دیگر سلولها را نابود میکنند تا آلودگی را گسترش دهند.
بزرگی ژنوم یک ویروس RNA منفی میان 10kb تا 30kb است (هر bp برابر با ۳۴۰ پیکومتر است.[5])
تبارشناسی
تا کنون یک شاخه، دو زیرشاخه، هشت راسته و بیست و یک خانواده برای این گروه شناسایی شدهاست.[6] البته مواردی وجود دارند که هنوز در هیچ دسته ای جایگذاری نشدهاند.[7]
میزبانان
ویروسهای خانوادهٔ آرناویریدا، پارامیکسوویریدا و نیوموویریدا میتوانند مهره داران را بیمار کنند. ویروسهای خانوادهٔ بونیاویریدا و رابدوویریدا میتوانند مهره داران، بندپایان و گیاهان را بیمار کنند. ویروسهای سردهٔ تنوئی ویروس تنها گیاهان را بیمار میکنند. از جمله ویروسهای آلوده کنندهٔ انسان میتوان به ویروس ماربورگ، ابولا، هاری و … اشاره کرد.
- Lassa virus (Arenaviridae)
- Lymphocytic choriomeningitis virus (Arenaviridae)
- ویروس هانتا (Bunyaviridae)
- بیماری تب خونریزیدهنده ماربورگ (Filoviridae)
- ویروس ابولا (Filoviridae)
- سرخک (Paramyxoviridae)
- ویروس اوریون (Paramyxoviridae)
- ویروس سینسیشیال تنفسی (Paramyxoviridae)
- ویروس پاراآنفلوانزا (Paramyxoviridae)
- Vesicular stomatitis virus (ویرویسهای میلهای)
منابع
- Baltimore, D (1971). "Expression of animal virus genomes". Bacteriological Reviews. 35 (3): 235–241. doi:10.1128/MMBR.35.3.235-241.1971. PMC 378387. PMID 4329869.
- Samuel, Charles E (2005). "Virus-Host Interaction Minireview Series: Human Immunodeficiency Virus, Hepatitis C Virus, and Influenza Virus". The Journal of Biological Chemistry. 281 (13): 8305–7. doi:10.1074/jbc.R500032200. PMID 16407181.
- Hofkin, Bruce (2010). Living in a Microbial World. Garland Science. ISBN 978-0-8153-4175-8.
- Rybicki, Ed. "Viral Replication Strategy in Negative-Sense Single-Stranded RNA Viruses". ASM Microbe Library. American Society for Microbiology. Archived from the original on 23 October 2014. Retrieved 14 April 2015.
- Alberts B, Johnson A, Lewis J, Morgan D, Raff M, Roberts K, Walter P (December 2014). Molecular Biology of the Cell (6th ed.). New York/Abingdon: Garland Science, Taylor & Francis Group. p. 177. ISBN 978-0-8153-4432-2.
- Cann, Alan (2011). Principles of Molecular Virology. Academic Press. ISBN 978-0-12-384939-7.
- Klein, Donald W.; Prescott, Lansing M.; Harley, John (1993). Microbiology. Dubuque, Iowa: Wm. C. Brown. ISBN 978-0-697-01372-9.