ویکتور فرانکل
ویکتور امیل فرانکل (به آلمانی: Viktor Frankl) (زادهٔ ۲۶ مارس ۱۹۰۵ – درگذشتهٔ ۲ سپتامبر ۱۹۹۷) روان‌پزشک و عصب‌شناس اتریشی و پدیدآورندهٔ معنادرمانی (لوگوتِراپی) بود.
| ویکتور امیل فرانکل | |
|---|---|
 فرانکل در ۱۹۶۵ | |
| زادهٔ | ۲۶ مارس ۱۹۰۵ وین، اتریش-مجارستان |
| درگذشت | ۲ سپتامبر ۱۹۹۷ (۹۲ سال) وین، اتریش |
| مدفن | قبرستان مرکزی وین، اتریش، بخش قدیمی یهودیان |
| ملیت | اتریشی |
| تحصیلات | دکترای پزشکی، ۱۹۳۱ دکترای فلسفه، ۱۹۴۸ |
| محل تحصیل | دانشگاه وین |
| پیشه | عصب‌شناسی، روان‌پزشک |
| شناخته‌شده برای | معنادرمانی درمان وجودی |
| همسر(ها) | تیلی گروسر، م. ۱۹۴۱ الئونوره کاتارینا شویندت، م. ۱۹۴۷ |
| فرزندان | ۱ دختر |
معروف‌ترین کتاب او، انسان در جستجوی معنا، روایت تجربیات او در دوران فاجعه‌باری است که به‌عنوان یک یهودی در اردوگاه‌های کار اجباری آلمان نازی حضور داشت و در خلال آن، او به اهمیت معنای زندگی برای انسان در سخت‌ترین شرایط می‌پردازد.
زندگی
ویکتور فرانکل در ۱۹۰۵ در وین به‌دنیا آمد. در دوران دبیرستان او مشتاقانه آرای فیلسوفان طبیعی را مطالعه می‌کرد و در سخنرانی‌های مربوط به روانشناسی عمومی شرکت می‌کرد. در همین دوره او با روانکاوی آشنا شد.[1] فرانکل در ۱۶ سالگی مکاتباتش را با فروید آغاز کرد و یکی از دست‌نوشته‌هایش را در حیطهٔ روانکاوی برای او فرستاد که این دست‌نوشته سه سال بعد در نشریهٔ بین‌المللی روانکاوی چاپ شد.[2] فرانکل یک سال بعد، فروید را ملاقات کرد اما به مرور زمان، گرایشهای نظری‌اش به آرای آلفرد آدلر نزدیک‌تر شده بود. او در سال ۱۹۲۵ مقاله‌ای را در نشریهٔ بین‌المللی روانشناسی فردی منتشر کرد و در آن با تمرکز بر مفاهیم معنا و ارزش به بررسی تفاوت‌های فلسفه و روانشناسی پرداخت.[1]
بین سال‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۳۸ فرانکل در بیمارستان روانی وین به عنوان رئیس بخش خودکشی زنان مشغول به کار شد و در سال ۱۹۳۸ که آلمان به اتریش حمله کرد، او به‌طور خصوصی کارش را به عنوان عصب‌شناس و روان‌پزشک شروع کرده بود.[3]
او در ۱۹۴۹ از دو دانشگاه وین و آدیتشنالی موفق به گرفتن درجهٔ دکترای اعصاب و روان شد. در ضمن او از ۱۲۰ دانشگاه در سراسر جهان دکترای افتخاری گرفت.
فرانکل به علت یهودی بودن در سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵ به وسیله نازیها ابتدا در اردوگاه آشویتس و سپس در اردوگاه کار اجباری داخاو زندانی شد. تجارب او در این اردوگاه‌ها موجب شد مکتب جدیدی را در روانشناسی بنیان‌گذاری کند که معنادرمانی یا لوگوتراپی نامیده می‌شود.
او پس از پایان جنگ جهانی دوم ریاست بخش اعصاب بیمارستانی در وین را به عهده گرفت و به مقام استادی دانشگاه در رشتهٔ عصب‌شناسی و روان‌پزشکی نایل آمد. در سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۳ استاد دانشگاه بین‌اللملی سن دیگو بود و نظریه معنا درمانی‌اش در میان روانشناسان و روان‌پزشکان پیروان زیادی دارد.
فرانکل در سپتامبر ۱۹۹۷ در سن ۹۲ سالگی در وین درگذشت.
اردوگاه بیگاری
فرانکل در جنگ جهانی دوم زمانی که یهودیان و کمونیست‌ها و همجنسگرایان توسط حکومت نازی در آلمان که اتریش نیز به آن الحاق شده بود روانهٔ ارودگاه‌های کار اجباری می‌شدند در سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵ در آشویتس و داخائو زندانی بود نامزدش هرگز پیدا نشد و ظاهراً جزو قربانیان این اردوگاه‌ها بود. ویکتور در کتاب خاطرات خود و در کتاب انسان در جستجوی معنا بارها تأکید می‌کند که بازنویسی کتاب لوگوتراپی انگیزه زنده ماندن او بود. این کتاب را که در مورد نظریه اش دربارهٔ معناجویی و معنا درمانی بود در دستگیری وی در اردوگاه به همراه همه لباس‌هایش از او گرفتند. او با این نظریه توانست خود را در بدترین شرایط اردوگاه حفظ کند و نجات یابد. در واقع نظریه خود را خود تجربه کرد و می‌توان گفت که این نظریه از بوته آزمایش توسط خود او گذشته‌است. هر چند خود او در کتاب انسان در جستجوی معنا می‌نویسد: «ما که از بخت خوب یا حسن اتفاق یا معجزه - یا هر آنچه که شما نامش می‌نهید- از این اردوگاه‌ها بازگشته‌ایم، خوب می‌دانیم که بهترین‌های ما برنگشتند.»[4]
دیدگاه‌ها
فرانکل اگزیستانسیالیسم (پیروان اصالت وجود، هستی‌گرا) بود. او واژه «هستی نژندی»[5] را در مورد اختلال عاطفی ابداع کرد و اختلال عاطفی را حاصل عدم توانایی فرد در یافتن معنا برای زندگی می‌دانست. به نظر فرانکل آزادی به معنای رهایی از سه چیز است: ۱ـ غریزه‌ها ۲ـ خوی‌ها و عادت‌ها ۳ـ محیط[6] در زمینهٔ نظریه شخصیت فرانکل معتقد است، در آدمی انگیزه‌ای بنیادی وجود دارد و آن «ارادهٔ معطوف به معنا»[7] است.[8]
مکتب روانشناسی لوگوتراپی یا معنا درمانی که ویکتور فرانکل بنا نهاد امروز یکی از مکاتب مطرح روانشناسی در جهان است.
اختلاف دیدگاه فرانکل با دیگران
اختلاف با فروید
فروید روان نژندی را حاصل سرکوبی کشش‌های غریزی می‌داند که فراخود به خود و در نتیجه به نهاد تحمیل کرده‌است. در حالی که فرانکل این را کافی نمی‌داند و تعارضات روانی را تنها دلیل روان‌نژندی نمی‌شمارد.
اختلاف با آدلر
آلفرد آدلر روان‌نژندی را نتیجهٔ محدودیت «من» در برابر حس مسئولیت بیان می‌کند. روانشناسی فردی آدلر از انگیزهٔ «تلاش برای برتری» سخن می‌گوید. اما فرانکل انسان بودن را «آگاه بودن» و «مسئول بودن» و در جستجوی معنایی برای زندگی بودن می‌داند و در واقع دو مکتب فرویدی و آدلری را مکمل هم می‌شمارد.
آثار
- ۱۹۵۵، پزشک و روح به انگلیسی ترجمه و منتشر شد. در سال ۱۳۷۷ انتشارات درسااین کتاب را با ترجمهٔ فرخ سیف بهزاد منتشر کرد.
- ۱۹۴۶، انسان در جستجوی معنا، معنا درمانی چیست؟، «کتاب انسان در جستجوی معنی ویکتور فرانکل را اکبر معارفی در سال ۱۳۵۴ ترجمه نموده و مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران منتشر کرده‌است. تا سال ۱۳۷۵ این کتاب در ۵ نوبت تجدید چاپ شده‌است.»[10] ترجمه دیگری از این کتاب به فارسی توسط دکتر نهضت صالحیان، مهین میلانی صورت گرفته‌است و در سال ۱۳۶۳ بدون ناشر، در سال ۱۳۶۵ توسط انتشارات ویس و پس از آن توسط انتشارات درسا تا سال ۱۳۹۰ به چاپ بیست و ششم رسیده‌است.[11]
آخرین ترجمه از این کتاب به فارسی توسط حسینعلی میرشاهی در سال ۹۸ صورت گرفته که انتشارات پَر _ یمام منتشر کرده.
- ۱۹۷۷، فریاد ناشنیده برای معنا، ترجمهٔ مصطفی تبریزی و علی علوی‌نیا از این کتاب به فارسی در سال ۱۳۷۱ توسط نشر یادآوران منتشر شد.
- انسان در جستجوی معنای غایی/ ویکتور فرانکل؛ مترجمان احمد صبوری، عباس شمیم. نشر آشیان ۱۳۹۰
این کتاب ترجمه ای است از نسخهٔ انگلیسی: Victor Frankle, Man's search for Ultimate, 2002 اصل کتاب به زبان آلمانی و در سال ۱۹۴۷ بر اساس سخنرانی ای که فرانکل اندکی پس از جنگ جهانی دوم در شهر وین داشته منتشر شده‌است؛ و ۲۸ سال بعد دوباره ویرایش و بازبینی داشته ولی به زبان انگلیسی منتشر شده‌است.
کتاب « آری به زندگی » نوشته ویکتور فرانکل می باشد این کتاب مجموعه ای کوتاه اما بسیار ارزشمند از سخنرانی های دکتر فرانکل است که بعد از آزادی از زندان آشویتس آنها عنوان کرده بود. این کتاب یک سال بعد از پایان یافتن آشویتس نوشته شده بود اما چون نسخه های آن بسیار محدود بود، ترجمه نشد و خیلی زود فراموش شد. حالا بعد از سالها یک نسخه از آن پیدا شد و یک ناشر تصمیم به ترجمه آن به زبان انگلیسی و انتشار آن گرفت که خیلی زود مورد استقبال مردم قرار گرفت.
پانویس
- "Life and Work: Chronology". Viktor Frankl Institute. Archived from the original on 10 October 2010. Retrieved 28 August 2012. More than one of
|کد زبان=and|زبان=specified (help) - "Viktor Frankl's Biography". Viktor Frankl Institute of South Africa. Archived from the original on 18 January 2013. Retrieved 28 August 2012. More than one of
|کد زبان=and|زبان=specified (help) - Pattakos, Prisoners of Our Thoughts, 21.
- فرانکل، انسان در جستجوی معنا، ۱۵.
- Existential neuroses
- حوریه بانو رحیمیان صفحهٔ ۱۷۲
- Will to meaning
- شولتس، روانشناسی کمال، ۲۷۰.
- حوریه بانو رحیمیان صفحهٔ ۱۹۲
- صفحهٔ ۱۴ روزنامه همشهری ۱۳ مهر ۱۳۷۶ به نقل از وبگاه شبکه معین علمی بایگانی‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
- جستجو شده در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
منابع
- Pattakos, Alex (2010). Prisoners of Our Thoughts: Viktor Frankl's Principles for Discovering Meaning in Life and Work. Berrett-Koehler Publishers. ISBN 9781605095240.
- فرانکل، ویکتور (۱۳۸۰). انسان در جستجوی معنی، معنی درمانی چیست. ترجمهٔ دکتر نهضت فرنودی، مهین میلانی. تهران: انتشارات درسا. شابک ۹۶۴-۶۱۰۴-۲۶-۶.
- رحیمیان حوریه بانو (۱۳۷۷)، «فصل هفتم، معنا درمانی»، نظریه‌ها و روش‌های مشاوره و رواندرمانی، تهران: انتشارات مهرداد، ص. ۳۰۰، شابک ۹۶۴-۹۰۴۹۰-۶-۱
- شولتس، دوآن (۱۳۶۹). روانشناسی کمال، الگوی شخصیت سالم. ترجمهٔ گیتی خوشدل. تهران: نشر نو.
- برای اطلاعات جامع در مورد معنا درمانی و رواندرمانی وجودی نگاه کنید به:محمدپور، احمدرضا (۱۳۸۵). ویکتور امیل فرانکل:بنیانگذار معنادرمانی… تهران:نشر دانژه.
جستارهای وابسته
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ویکتور فرانکل در ویکی‌گفتاورد موجود است. |