چرخ زمان

چرخ زمان (به انگلیسی: The Wheel of Time) یک سری رمان خیال‌پردازی حماسی که توسط نویسنده آمریکایی جیمز الیور ریگنی جونیور با تخلص رابرت جوردن نوشته شده‌است. چرخ زمان در ابتدا قرار بود یک مجموعه شش جلدی باشد اما جردن آن را به دوازده قسمت افزایش داد. جوردن در سال ۱۹۸۴ شروع به نوشتن اولین نسخه از این کتاب با نام چشم جهان نمود که آن را در ژانویه سال ۱۹۹۰ منتشر کرد.

برای دیگر کاربردها، چرخ زمان (ابهام‌زدایی) را ببینید.
چرخ زمان
نویسنده(ها)رابرت جوردن و برندن سندرسون
طراح جلددارل سوئیت
زبانانگلیسی
گونه(های) ادبیخیال‌پردازی حماسی
ناشرتور بوکز
تاریخ نشر
۱۵ ژانویه ۱۹۹۰
گونه رسانهپرینت (جلد سخت و کاغذی)

جردن پیش از اتمام جلد آخر کتاب در سال ۲۰۰۷، به علت بیماری قلبی در گذشت و در همان سال، همسرش پس از مطالعه زاده مه، برندن سندرسون را برای اتمام کتاب انتخاب کرد. سندرسون با مطالعه یادداشت‌های جردن، به این نتیجه رسید که یک جلد برای اتمام کار کتاب کافی نیست و به همسر جردن پیشنهاد داد که در سه جلد کتاب را به پایان برساند که مورد موافقت همسر جردن قرار گرفت و این گونه چرخ زمان در نهایت چهارده جلدی شد.[1] در این مجموعه از اسطوره‌ها و مکاتب زیادی مانند بوداییسم، هندوئیسم، فرهنگ اروپایی، مفاهیم متافیزیکی تعادل و ثنویت، احترام به طبیعت که در فلسفه تائوئیسم یافت می‌شود، اسطوره‌شناسی آسیایی و اسلامی استفاده شده‌است. به علاوه در این رمان، اسم واقعی اهریمن، شیطان (Shai'tan) عنوان شده که یک کلمه عربی است و در بیان کلام اسلامی به عنوان نام شیطان استفاده می‌شود. همچنین بخشی از آن از کتاب جنگ و صلح (۱۸۶۹) به قلم لئو تولستوی الهام گرفته شده‌است.[2]

نگارندگان
رابرت جردن
برندن سندرسون

رابرت جردن نام مستعاری بود که نویسندهٔ آمریکایی جیمز آلیور ریگنی جونیور از آن در انتشار آثارش در شیوهٔ فانتزی حماسی بهره می‌برد.[3] او در ۱۹۴۸ میلادی چارلستونِ کارولینای جنوبی متولد شد.[4] در بیست‌سالگی به خدمت اجباری در جنگ ویتنام خوانده شد و در دو دورهٔ ۱۵ ماهه به‌عنوان تیرانداز بالگرد در نیروی زمینی آمریکا مشغول بود.[5] پس از بازگشت از ویتنام در آکادمی نظامی آمریکا در رشتهٔ فیزیک نام نوشت و پس از فارغ‌التحصیلی به‌عنوان مهندس هسته‌ای در نیروی دریایی آمریکا مشغول به کار شد.[6][7] او نوشتن را از سال ۱۹۷۷ و پس از آن آغاز کرد که هنگام کار در کشتی‌سازی نیروی دریایی مصدوم شد و به این نتیجه رسید که «زندگی بسیار کوتاه است.»[8] ابتدا تحت نام مستعار چنگ لانگ[persian-alpha 1] مقالاتی در باب نقد تئاتر و رقص نوشت. در سال ۱۹۸۰ تحت نام مستعار ریگان اُنیل[persian-alpha 2] رمان عاشقانه تاریخی خون فَلون[persian-alpha 3] را به چاپ سپرد و در ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ دنباله‌هایی بر آن با عناوین عروس فَلون[persian-alpha 4] و میراث فَلون[persian-alpha 5] منتشر کرد. در ۱۹۸۲ تحت اسم مستعار جکسون اورایلی[persian-alpha 6] داستانی در شیوهٔ وسترن با عنوان سواران چه‌این[persian-alpha 7] چاپ کرد. ناشر این کتاب انتشارات تور بود که همسر او هریت مگ‌دوگال آن‌جا به‌عنوان ویراستار مشغول کار بود.[9][10]

پس از موفقیت فیلم فانتزی حماسی کونان بربر با نقش‌آفرینی آرنولد شوارتزنگر در سال ۱۹۸۲، انتشارات تور نویسندگانی را استخدام کرد تا از روی یادداشت‌های رابرت هاوارد داستان‌هایی جدید واقع در جهان کونان بربر بنویسند. ریگنی یکی از این نویسندگان بود. او برای انتشار این آثار فانتزی نام مستعار رابرت جردن را برگزید که شخصیت اصلی رمان زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند همینگوی است. او از ژوئن ۱۹۸۲ تا نوامبر ۱۹۸۴ هفت کتاب در این مجموعه نوشت.[11] در همان سال به صاحب انتشارات تور تام دوئرتی پیشنهاد نگارش سه‌گانه‌ای را در شیوهٔ فانتزی حماسه‌ای ملهم از ارباب حلقه‌ها داد.[12] فرایند نوشتن نخستین کتاب این مجموعه چهار سال طول کشید و در نهایت در ژانویه ۱۹۹۹ با عنوان چشم جهان منتشر شد.[13] فروش چشم جهان با موفقیت همراه شد و این عنوان به فهرست پرفروش‌های نیویورک تایمز راه یافت. جردن و تور برنامهٔ روایت این «سه‌گانه» را نخست به شش جلد و بعدها به دوازده جلد گسترش دادند. جردن از ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ یازده جلد از چرخ زمان را نوشت و به چاپ سپرد.[14] در ۲۳ مارس ۲۰۰۶ جردن اعلام کرد که به آمیلوئیدوز قلبی مبتلا شده‌است. در آوریل همان سال شیمی‌درمانی را در مایو کلینیک آغاز کرد و همزمان یادداشت‌هایی برای اتمام کتاب پایانی چرخ زمانی نوشت. او در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۷ در ۵۸ سالگی و پیش از آنکه بتواند چرخ زمان را تمام کند درگذشت[15] و خاکسترش را در گوس کریکِ کارولینای جنوبی به خاک سپردند.[16]

در دسامبر ۲۰۰۷ انتشارات تور اعلام کرد که هریت مک‌دوگال، بیوهٔ رابرت جردن که ویراستار او هم بود، برندن سندرسون را برای اتمام مجموعهٔ چرخ زمان برگزیده است.[17] سندرسون، که متولد ۱۹۷۵ در لینکلنِ نبراسکا است، فارغ‌التحصیل ادبیات انگلیسی از دانشگاه بریگم یانگ است و مدتی در کره جنوبی میسیونرِ کلیسای مورمون‌ها بوده‌است.[18] نخستین کتاب منتشرشدهٔ او الانتریس در سال ۲۰۰۵ بود.[19] سندرسون در سال ۲۰۰۶ نیز کتاب زاده مه: آخرین امپراطوری را چاپ کرد که توجه مک‌دوگال را به‌خود جلب کرد.[20] سندرسون و مک‌دوگال تصمیم گرفتند آخرین کتاب چرخ زمان را به سه کتاب تقسیم کنند و آنها را در سال‌های ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، و ۲۰۱۳ منتشر کردند.[21] سندرسون، همزمان با نگارش چرخ زمان، نخستین سه‌گانهٔ زادهٔ مه را منتشر کرد و از زمان به‌پایان رساندن دست به نگارش آثاری دیگر ازجمله مجموعه استورم‌لایت و جنگ‌شکن زده‌است و همزمان در دانشگاه بریگم یانگ مشغول به تدریس است.[22]

جهان‌سازی

جهان چرخ زمان
جهان چرخ زمان و وست‌لندز
نقشهٔ جهان چرخ زمان
نقشهٔ وست‌لندز
موقعیت چرخ زمان
خالقرابرت جردن
ژانرفانتزی
اولین حضورچشم جهان
آخرین حضورخاطره‌ای از نور

چرخ زمان در جهانی روی می‌دهد که به‌سبب ماهیتِ دوّارِ زمان، همزمان گذشتهٔ دور و آیندهٔ دور زمین است.[23] در گذار روایت، اسطوره‌هایی باستانی و تخیلی روایت می‌شوند که به تاریخ معاصر زمین اشاره دارند، ازآن‌جمله دو غول به نام‌های موسک و مِرک، که در افسانه‌ها با نیزه‌هایی آتشین که تا آنسوی جهان می‌رسید با هم ستیز می‌کردند،[24] و برخی رویدادهای روایت منشأ اسطوره‌های زمین واقعی‌اند، مثل شخصیت آرتور هاوک‌وینگ در داستان که به افسانهٔ شاه آرتور در جهان واقعی اشاره دارد.[25]

روایت اصلی مجموعه سه‌هزار سال پس از «شکاندن جهان» روی می‌دهد که به «عصر افسانه‌ها» (که روزگاری بسیار پیشرفته بود) پایان داد.[26] در طول قسمت عمدهٔ روایت، فناوری و ساختارهای اجتماعی جهان به اروپای رنسانس شباهت دارد، با این تفاوت که کفهٔ عدالت اجتماعی به نفع زنان سنگین‌تر است و برخی جوامع زن‌سالارند. در طی رویدادهای روایت تحولاتی مشابه انقلاب صنعتی در برخی از ملل داستان روی می‌دهد.[27]

صحنهٔ اصلی رویدادهای مجموعه بخش غربی قاره‌ای عظیم است که نام آن در متون اصیل ذکر نشده‌است، ولی رابرت جردن در مصاحبه‌هایش از آن با عنوان «وست‌لندز»[persian-alpha 8] یاد کرده‌است.[28] در وست‌لندز، که از شرق با رشته‌کوهی محاط است، چندین پادشاهی و دولت-شهر هست.[29] در شرق این رشته‌کوه بیابانی موسوم به برهوت آئیل[persian-alpha 9] قرار دارد که ساکنین آن را قبیله‌ها و جوامع جنگجوی آئیل[persian-alpha 10] تشکیل می‌دهند که در سکونت‌گاه‌هایی کوچک زندگی می‌کنند. در شرق برهوت آئیل کشور بزرگ و منزوی شارا[persian-alpha 11] قرار دارد که با رشته‌کوهی عظیم و منطقه‌ای غیرقابل‌عبور از برهوت آئیل جدا می‌شود.[30][31] سراسر محدودهٔ شمالی این سه منطقه (وست‌لندز، برهوت آئیل، و شارا) را «پژمردگی کبیر»[persian-alpha 12] فراگرفته‌است که بیابانی آلوده و شیطانی است.[32] در غرب وست‌لندز و آنسوی اقیانوسِ مونرال[persian-alpha 13] قارهٔ شان‌چن[persian-alpha 14] قرار دارد که عرض غرب به شرقش از قارهٔ دیگر کمتر است ولی از قطب شمال تا قطب جنوب کشیده شده‌است. قارهٔ شان‌چن با آبراهه‌ای به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شده‌است. این آبراهه اقیانوس مونرال را به اقیانوس آریت[persian-alpha 15] متصل می‌کند. در شمالی‌ترین بخش قسمت شمالی شان‌چن «پژمردگی صغیر»[persian-alpha 16] واقع شده‌است که با پژمردگی کبیر طول جغرافیایی یکسانی دارد.[33] در آغاز داستان چرخ زمان، ساکنان وست‌لندز از وجود شان‌چن بی‌خبرند.[34] در دنیای چرخ زمان رابرت جردن در نیم‌کرهٔ جنوبی قاره‌ای کوچک موسوم به «سرزمین دیوانگان»[persian-alpha 17] قرار دارد، ولی در مجموعهٔ اصلی از آن ذکری نرفته‌است.[35]

در فصل یازدهم خیزش سایه‌ها، ایگوِین آل‌ویر از موزه‌ای بازدید می‌کند که یکی از اشیای عتیقهٔ موجود در آن «چیزی نقره‌ای... ستاره‌ای سه‌پر محاط در یک دایره» است که جنسی «نرم‌تر از فلز» دارد و به نشانه‌ای تزئینی روی کاپوت خودروهای مرسدس-بنز از عصر نخست اشاره دارد.[36]

روایت مجموعه در پایان «عصر سوم» روی می‌دهد. «عصر سوم» با «شکاندن جهان» آغاز می‌شود که پایان‌بخش «عصر افسانه‌ها» بود.[37] «عصر افسانه‌ها» در پی «عصر نخست» می‌آید. «عصر نخست» به‌صورت ضمنی بر جهان معاصر دلالت دارد و نام برخی از شخصیت‌های اسطوره‌ای آن در خلال مجموعه آمده‌است که السبت، ملکهٔ همگان[persian-alpha 18] (اشاره به الیزابت دوم) و ماترز درمانگر[persian-alpha 19] (اشاره به مادر ترزا) از آن دسته‌اند.[38]

در عصر سوم در وست‌لندز رویداد تاریخی بزرگ روی داد: نخست «جنگ‌های ترالک»،[persian-alpha 20] که در آن هزار سال پس از شکاندن جهان موجوداتی از پژمردگی جهان انسانی را تقریبا نابود می‌کنند،[39] و دوم ظهور آرتور هاوک‌وینگ که هزار سال پس از جنگ‌های ترالک وست‌لندز را فتح و متحد کرد، ولی وارثی نداشت و «جنگ‌های صدساله»[persian-alpha 21] پس از مرگ او بر سر تقسیم قلمروش درگرفت.[40] در پی هر یک از این دو رویداد، تقسیم‌های سیاسی و ساختار ملل وست‌لندز به‌کلی تغییر کرد. زبان کهن (که در عصر افسانه‌ها رایج بود) در زمان روایت مجموعه زبانی مرده است و تنها برخی محققان و اشراف‌زادگان به آن تکلم می‌کنند.[41]

در جهان چرخ زمان، «الگو»[persian-alpha 22] تجلی جهان واقع و سرنوشت آدمیان است و «چرخ»[persian-alpha 23] نماد گذر زمان.[42] این مفاهیم به جهان‌های موازی داستان هم تسری می‌یابند. برخی از شخصیت داستان می‌توانند این جهان‌های موازی را ببینند یا از آن‌ها موازی بازدید می‌کنند. در برخی ازین جهان‌ها تاریخ به‌گونه‌ای دیگر رقم خورده‌است و برخی آنقدر با واقعیت اصلی تفاوت دارند که خالی از سکنه شده‌اند. در برخی از جهان‌ها قوانین فیزیک به گونه‌ای دیگر از جهان واقع عمل می‌کند. اهالی شان‌چن جانورانی بیگانه و عجیب‌وغریب را از این جهان‌های موازی وارد کرده‌اند و بعدها آنان را اهلی کرده و پرورش داده‌اند.[43] «تِل‌آی‌ران‌ریود»[persian-alpha 24] «جهان رویاها» است که همهٔ این جهان‌ها را به هم متصل می‌کند. ازین جهان می‌شود در خواب بازدید کرد، ولی اتفاقاتی که در آن روی می‌دهند واقعی‌اند، و همچنین می‌توان به‌صورت فیزیکی وارد آن شد.[44]

ملل
پرچم ملل و ساختارهای سیاسی دنیای چرخ زمان
تار والِن
فرزندان نور
اَندور
کِی‌ریِن
آرافِل
آراد دومان
فار مَدینگ
گیِلدان
ایلیان
کَندور
مه‌این
مورندی
سال‌دیا
شان‌چن
شاینار
التارا
تارابن
تی‌یِر
آمادیسیا
ملکیِر (سابق)
مِنِتِرِن (سابق)
آلموت (سابق)
پرچم نور
پرچم دست سرخ

دولت-شهر تار والِن و برج سفید در مرکز آن مقر قدرت آی‌سِدای است و از زمان بنیانش در سال ۹۸ پس‌از شکاندن جهان هرگز فتح نشده‌است. انحصار استفاده از قدرت یگانه در وست‌لندز، دستکم به شکل رسمی، در اختیار زنان برج سفید است. آی‌سداها به هفت آجا تقسیم می‌شوند که هر کدام با یک رنگ شناخته می‌شوند و عبارتند از آبی، سرخ، سفید، سبز، قهوه‌ای، زرد، و خاکستری. رهبری برج سفید (و تار والن) بر عهدهٔ «تخت آمرلین»[persian-alpha 25] است که همزمان «عضو هیچ‌کدام و همهٔ آجاها» است. تخت آمرلین را شورای برج انتخاب می‌کند که متشکل از دو نماینده[persian-alpha 26] از هر آجا است. مدیریت امور روزمرهٔ برج معمولاً بر عهدهٔ «وقایع‌نامه‌نگار»[persian-alpha 27] است که تخت آمرلین او را انتخاب می‌کند و غالباً عضو همان آجایی است که تخت آمرلین پیش از انتخاب شدن عضو آن بوده‌است. هر آجا ساختار و سیاست‌های مستقل خود را دارد و این سیاست‌ها گاه با سیاست‌های آجاهای دیگر در تضادند. آجای سرخ بزرگترین آجا است و هدف اصلی‌اش یافتن و «رام کردن»[persian-alpha 28] مردانی است که می‌توانند از قدرت یگانه استفاده کنند. برخلاف آجای سرخ، خواهران آجای سبز، موسوم به آجای نبرد، دیدگاه ملایم‌تری نسبت به مردان دارند و معمولاً هر یک چندین جنگجو و محافظ مرد[persian-alpha 29] را در استخدام خود دارند. هدف اصلی آجای سبز آماده کردن نیروهای وست‌لندز برای جنگ نهایی یا «تارمن گایدن»[persian-alpha 30] است. آجای آبی عمدتاً بر اجرای عدالت متمرکز است و از زمان ظهور آرتور هاوک‌وینگ بیشترین تعداد آمرلین‌ها از اعضای این آجا انتخاب شده‌اند. آجای قهوه‌ای بر گسترش و حفظ دانش متمرکز است. آجای زرد متشکل از زنانی است که تخصصی در شفابخشی و درمان بیماری‌ها و جراحت‌ها دارند. آجای خاکستری بر دیپلماسی تأکید دارد و اعضای آن به‌عنوان میانجی بین ملل وست‌لندز عمل می‌کنند. خواهران آجای سفید غالباً از زندگی دنیوی و دانش‌های زمینی دست شسته‌اند و غالباً مشغول فلسفه‌اند.[45]

«فرزندان نور» ،[persian-alpha 31] که در دوران جنگ‌های صدساله به‌عنوان مجمعی از روحانیون برای مقابله با «دوستان تاریک»[persian-alpha 32] (پیروان مخفی شیطان) تأسیس شده‌بود، در طی قرن‌ها به یک ارتش مذهبی تمام‌وکمال بدل شد که مستقل از ملل وست‌لندز عمل می‌کنند. مقر اصلی «فرزندان» (که بین عموم به «رداسفیدها»[persian-alpha 33] موسومند) در «دژ نور»[persian-alpha 34] در شهر آمادیا پایتخت آمادیسیا قرار دارد، ولی اکثر گروهان‌های آن در سراسر وست‌لندز پراکنده‌اند و به‌دنبال دوستان تاریک می‌گردند. هر یک از فرماندهان فرزندان در یافتن دوستان تاریک و مجازات آنها آزادند. به‌نظر فرزندان همهٔ آی‌سداها دوست تاریکند و باید مجازات شوند، ولی به‌دلایل سیاسی و ترس از واکنش برج سفید فرزندان معمولاً آنها را هدف قرار نمی‌دهند. رهبری فرزندان نور بین فرمانده کل (که بالاترین مقام نظامی است) و مفتش کل (که بالاترین مقام مذهبی است) تقسیم می‌شود.[46] یکی از دلایل موفقیت فرزندان نور، عدم وجود ساختار و انضباط نظامی بین ملل وست‌لندز از زمان جنگ صدساله است. ارتش‌های دائمی معمولاً به اشراف‌زادگانی که مزد آن‌ها را می‌پردازند وفادارند و نه به تاج‌وتخت و ملل وست‌لندز.[47]

اَندور[persian-alpha 35] بزرگترین کشور وست‌لندز است و بنیان آن به زمان مرگ آرتور هاوک‌وینگ و آغاز جنگ صدساله می‌رسد که این امر آن را به یکی از قدیمی‌ترین ملل در زمان روایت چرخ زمان بدل می‌کند. فرمانروای اندور همواره یک ملکه است و هرگز مردی بر تخت این پادشاهی ننشته است. بزرگترین دختر ملکه ولیعهد او است و معمولاً برای تعلیم به برج سفید تار والن فرستاده می‌شود. رابطهٔ نزدیک پادشاهی اندور و برج سفید باعث شده‌است که تنش‌هایی بین این کشور و فرزندان نور ایجاد شود. گارد ملکه، که تعداد سربازان آن به شش هزار نفر می‌رسد، یکی از بزرگترین ارتش‌های دائمی وست‌لندز است. پایتخت اندور شهر کِیْملین[persian-alpha 36] است. داستان اصلی چرخ زمان در بخش دورافتاده‌ای از اندور به‌نام اِموندز فیلد[persian-alpha 37] آغاز می‌شود.[48]

بین اندور و برهوت آئیل، سرزمین حاصلخیز و ثروتمند کِی‌رین[persian-alpha 38] قرار دارد. کی‌رین پس از جنگ صدساله تأسیس شد و با اندور خصومتی دیرینه دارد. مهمترین شاخصهٔ سیاسی کی‌رین بازی خاندان‌ها یا دِس دِمار[persian-alpha 39] است و به شیوهٔ دسیسه‌چینی و توطئه‌های سیاسی اشراف‌زادگان کی‌رین اشاره دارد. از سال ۵۶۶ پس‌از شکاندن جهان، قبایل آئیل به بازرگانان اهل کی‌رین حق انحصاری عبور از گذر جانگای[persian-alpha 40] (معروف به مسیر ابریشم) را دادند و به نشان صلح بین قبایل آئیل و کی‌رین، تنها شاخهٔ باقی‌مانده از درخت زندگی یا آوندورالدرا[persian-alpha 41] را به پادشاه کی‌رین سپردند. این صلح حدود چهار قرن ادامه یافت، ولی در سال ۹۷۶ پس از شکاندن جهان (بیست سال پیش از آغاز روایت اصلی در چشم جهان) شماری از قبایل آئیل به کی‌رین یورش بردند و کاخ خورشید[persian-alpha 42] را به آتش کشیدند. «جنگ آئیل» دو سال طول کشید و در نهایت متفقین، که شامل ده تا (از چهارده تا) پادشاهی وست‌لندز می‌شد، قبایل آئیل را در نبرد دیوارهای درخشان[persian-alpha 43] در نزدیکی برج سفید تار والن شکست دادند و آنان را وادار به عقب‌نشینی به برهوت آئیل کردند.[49]

کتاب‌ها

منابع دست اول

لیست کتاب‌های این مجموعه به قرار زیر است:

  • بهار نو (۲۰۰۴) (به عنوان پیش‌درآمد و ۲۰ سال قبل از رخدادهای نخستین رمان)[50]
  • چشم جهان (۱۹۹۰)[51]
  • شکار بزرگ (۱۹۹۰)[52]
  • تجلی اژدها (۱۹۹۱)[53]
  • قیام سایه‌ها (۱۹۹۲)[54]
  • شعله‌های بهشت (۱۹۹۳)[55]
  • ارباب آشفتگی (۱۹۹۵)[56]
  • تاج شمشیرها (۱۹۹۶)[57]
  • گذرگاه خنجرها (۱۹۹۸)[58]
  • قلب زمستان (۲۰۰۰)[59]
  • چهارراه شامگاهی (۲۰۰۳)[60]
  • چاقوی رؤیا (۲۰۰۵)[61]
  • گرد آمدن طوفان (۲۰۰۹)[62]
  • برج‌های نیمه شب (۲۰۱۰)[63]
  • یادآوری از روشنایی (۲۰۱۲)[64]

منابع دست دوم
  • دنیای چرخ زمان رابرت جردن (۱۹۹۷)[65]
  • چرخ زمان همراه: مردمان، جای‌ها و تاریخ مجموعهٔ پرفروش[66]
  • دستور بازی نقش‌آفرینی چرخ زمان (۲۰۰۱)[67]
  • پیشگویی‌های اژدها (۲۰۰۲)[68]

اقتباس سینمایی
نوشتار اصلی: چرخ زمان (مجموعه تلویزیونی)

در ۲۰ آوریل ۲۰۱۷، مجموعه تلویزیونی چرخ زمان توسط سونی پیکچرز تلویژن و آمازون استودیوز با نقش‌آفرینی رزمند پایک در نقش اصلی دستمایه اقتباس سینمایی قرار گرفت که ریف جودکینز به عنوان نویسنده و تهیه‌کنندهٔ اجرایی آن است.[69][70] در مارس ۲۰۲۰، کار فیلم‌برداری مجموعه در پراگ به دلیل دنیاگیری کروناویروس به تعویق افتاد.

یادداشت
  1. Chang Lung
  2. Reagan O’Neal
  3. The Fallon Blood
  4. The Fallon Bride
  5. The Fallon Legacy
  6. Jackson O'Reilly
  7. Cheyenne Raiders
  8. The Westlands
  9. Aiel Waste
  10. Aiel
  11. Shara
  12. The Great Blight
  13. Morenal Ocean
  14. Seanchan
  15. Aryth Ocean
  16. Lesser Blight
  17. The Land of Madmen
  18. Elsbet, the Queen of All
  19. Matarese the Healer
  20. Trolloc Wars
  21. War of the Hundred Years
  22. The Pattern
  23. The Wheel
  24. Tel'aran'rhiod
  25. Amyrlin Seat
  26. Sitter
  27. Keeper of the Chronicles
  28. gentling
  29. Warder
  30. Tarmon Gai’don
  31. The children of the light
  32. Darkfriends
  33. Whitecloaks
  34. Fortress of the Light
  35. Andor
  36. Caemlyn
  37. Emond’s Field
  38. Cairhien
  39. Daes Dae’mar
  40. Jangai Pass
  41. Avendoraldera
  42. the sun palace
  43. Battle of the Shining Walls

پانویس
  1. "The Wheel of Time Series". GoodReads.com. Retrieved May 18, 2019.
  2. "Interview with Robert Jordan". SFX Magazine (16). September 1996.
  3. Carlson 2007
  4. Carlson 2007
  5. Carlson 2007
  6. Carlson 2007
  7. Ensor 2007
  8. Carlson 2007
  9. Carlson 2007
  10. Ensor 2007
  11. Carlson 2007
  12. Ensor 2007
  13. Carlson 2007
  14. Carlson 2007
  15. Carlson 2007
  16. Find A Grave Memorial
  17. Andriani 2007
  18. Brandon Sanderson - HBLL 2014
  19. Brandon Sanderson - HBLL 2014
  20. An interview with Brandon Sanderson 2007
  21. Defendini 2009
  22. Brandon Sanderson - HBLL 2014
  23. Robert Jordan AOL Chat 1 1997
  24. Robert Jordan Budapest Q&A 1997
  25. Brandon Sanderson Interviews: Twitter 2009-2010 (WoT) 2010
  26. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 14
  27. Robert Jordan Interviews: Locus Magazine Interview 2000
  28. The Wheel of Time Roleplaying Game (d20 3.0 Fantasy Roleplaying), Chapter 1
  29. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Section 6: Within the lands
  30. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 15 - THE WORLD AFTER THE BREAKING - THE MAIN CONTINENT
  31. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 16 - SHARA
  32. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 15 - THE WORLD AFTER THE BREAKING - THE MAIN CONTINENT
  33. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 15 - THE WORLD AFTER THE BREAKING - CONTINENT OF THE SEANCHAN
  34. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 15 - THE WORLD AFTER THE BREAKING - CONTINENT OF THE SEANCHAN
  35. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 15 - THE WORLD AFTER THE BREAKING - LAND OF THE MADMEN
  36. The Shadow Rising, Chapter 11
  37. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 15 - THE WORLD AFTER THE BREAKING - LAND OF THE MADMEN
  38. Jordan & McDougal 2015‏:‎Elsbet, Matarese
  39. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 10 - RISE AND FALL OF THE TEN NATIONS
  40. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 13 - THE WAR OF THE HUNDRED YEARS
  41. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 14 - THE NEW ERA
  42. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 1 - THE WHEEL AND THE PATTERN
  43. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 18 - EXOTIC ANIMALS OF SEANCHAN
  44. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 23 - TEL’ARAN’RHIOD
  45. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 24 - THE WHITE TOWER - TAR VALON
  46. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 25 - THE CHILDREN OF THE LIGHT
  47. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 26 - THE MILITARY OF THE LAND
  48. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 27 - ANDOR
  49. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 20 - CAIRHIEN
  50. New Spring: Prequel to The Wheel of Time, Chapter 1
  51. The Eye of the World, Chapter 1
  52. The Great Hunt, Chapter 1
  53. The Dragon Reborn, Chapter 1
  54. The Shadow Rising, Chapter 1
  55. The Fires of Heaven, Chapter 1
  56. Lord of Chaos, Chapter 1
  57. A Crown of Swords, Chapter 1
  58. The Path of Daggers, Chapter 1
  59. Winter's Heart, Chapter 1
  60. Crossroads of Twilight, Chapter 1
  61. Knife of Dreams, Chapter 1
  62. The Gathering Storm, Chapter 1
  63. Towers of Midnight, Chapter 1
  64. A Memory of Light, Chapter 1
  65. The World of Robert Jordan's The Wheel of Time, Chapter 1
  66. Jordan 2015
  67. The Wheel of Time Roleplaying Game (d20 3.0 Fantasy Roleplaying), Chapter 1
  68. The Wheel of Time: Prophecies of the Dragon, Chapter 1
  69. "'Wheel of Time Picked Up By Amazon, First Season to Focus On Moiraine". October 2, 2018.
  70. Otterson, Joe (20 April 2017). "'Wheel of Time' TV Series Lands at Sony".

کتابنامه
  1. Jordan, Robert (1990). The Eye of the World. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812511816.
  2. Jordan, Robert (1990). The Great Hunt. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812517725.
  3. Jordan, Robert (1991). The Dragon Reborn. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0765305119.
  4. Jordan, Robert (1992). The Shadow Rising. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812513738.
  5. Jordan, Robert (1993). The Fires of Heaven. New York: T. Doherty Associates. ISBN 1857232097.
  6. Jordan, Robert (1994). Lord of Chaos. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812513754.
  7. Jordan, Robert (1996). A Crown of Swords. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812550285.
  8. Jordan, Robert (1998). The Path of Daggers. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812550293.
  9. Jordan, Robert (2000). Winter's Heart. New York: T. Doherty Associates. ISBN 081257558X.
  10. Jordan, Robert (2003). Crossroads of Twilight. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0312864590.
  11. Jordan, Robert (2005). Knife of Dreams. New York: T. Doherty Associates. ISBN 0812577566.
  12. Jordan, Robert; Sanderson, Brandon (2009). The Gathering Storm. New York: Tor. ISBN 0765302306.
  13. Jordan, Robert; Sanderson, Brandon (2010). Towers of Midnight. New York: Tor. ISBN 0765325942.
  14. Jordan, Robert; Sanderson, Brandon (2013). A Memory of Light. New York: Tor. ISBN 0765325950.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.