کانال فراعنه
کانال فراعنه که به نام کانال سوئز باستان یا کانال نچو یا کانال نخو نامیده میشود، نسخه قدیمی کانال سوئز است که در زمانهای بسیار قدیم ساخته شده و مورد استفاده قرار میگرفت، تا اینکه در سال ۷۶۷ میلادی به دلایل استراتژیک در طی یک شورش برای همیشه بسته شد. با پیوند دادن نیل به دریای سرخ از طریق وادی طمیلات سیر متفاوتی از نمونه مدرن خود دنبال کرد. کار تحت فرمان فراعنه آغاز شد. طبق کتیبههای داریوش بزرگ در سوئز و هرودوت، اولین دهانه کانال تحت فرمان پادشاه ایران داریوش بزرگ بود،[1][2][3][4] اما نویسندگان باستانی بعدی مانند ارسطو، استرابون و پلینیوس اظهار داشتند که او نتوانست کار را کامل کند.[5] احتمال دیگر این است که در دوره بطلمیوسی در زمان بطلمیوس دوم، زمانی که مهندسان مشکل غلبه بر اختلاف ارتفاع را از طریق قفل کانال حل کردند، به پایان رسید.[6][7][8]
کارهای مصریان و ایرانیان
حداقل تا زمان ارسطو پیشنهادهایی مبنی بر اینکه شاید در اوایل سلسله دودمان دوازدهم مصر، فرعون سنوسرت سوم (۱۸۷۸–۱۸۳۹ قبل از میلاد)، ممکن است یک کانال پیوستن به رود نیل با دریای سرخ را آغاز کرده باشد. ارسطو در آثار علوی خود نوشت:[9]
« | یکی از پادشاهان آنها سعی کرد کانالی به آن بسازد (زیرا قابل استفاده نبود که کل منطقه قابل کشتیرانی باشد؛ گفته میشود سنوسرت سوم اولین پادشاهان باستانی بود که تلاش میکرد)، اما او دریافته است که دریا بالاتر از خشکی است؛ بنابراین او ابتدا، و داریوش پس از آن، ساخت کانال را متوقف کردند، مبادا دریا با آب رودخانه مخلوط شود و آن را خراب کند. | » |
استرابون همچنین نوشت که سنوسرت سوم شروع به ساختن کانالی کرد، همانطور که پلینیوس نیز این کار را کرد.[10]
با این حال، این کانال احتمالاً برای اولین بار در اواخر قرن ۶ قبل از میلاد توسط نخو دوم (حدود ۶۱۰–۵۹۵ قبل از میلاد) حفر شد یا حداقل حفاری آن شروع شد، یا توسط داریوش بزرگ دوباره حفر شد یا احتمالاً تکمیل شد (حدود ۵۵۰–۴۸۶ قبل از میلاد). منابع کلاسیک در مورد زمان نهایی شدن آن اختلاف نظر دارند.
کتیبههای داریوش بزرگ در سوئز شامل پنج بنای تاریخی مصری است، از جمله تخته چلوف،[11] که ساخت و تکمیل کانال پیوند دهنده رود نیل با دریای سرخ توسط داریوش بزرگ را گرامی میدارد.[12] آنها در امتداد کانال داریوش از طریق دره وادی تومیلات واقع شده بودند و احتمالاً بخشهایی از کانال را نیز ثبت کردهاند.[13] در نیمه دوم قرن نوزدهم، نقشهنگاری فرانسوی بقایای قسمت شمالی-جنوبی کانال داریوش را از کنار شرقی دریاچه تیمسا کشف کردند که به انتهای شمالی دریاچه تلخ بزرگ منتهی میشد.
اگرچه هرودوت به ما میگوید داریوش اول کار در کانال را ادامه داد، ارسطو، استرابون و پلینی بزرگ گفتهاند که او نتوانسته آن را کامل کند،[14] در حالی که دیودور سیسیلی از تکمیل کانال توسط نخو دوم اشاره ای نمیکند.[15]
پیامدها
پس از احداث کانال، مسیرهای زمینی برای حمل و نقل کالاهای کاروان شتر از اسکندریه به بندرهای دریای سرخ یا مسیر ابریشم بیزانتیوماز طریق رشتهکوه قفقاز در دریای خزر و از آنجا به هند میرفت.
ناپلئون بناپارت در حین لشکرکشی فرانسه به مصر و سوریه در سال ۱۷۹۹ با کانال روبرو شد.
منابع
- Shahbazi, A. Shapur (1994-12-15). "DARIUS iii. Darius I the Great". Encyclopedia Iranica. New York. Retrieved 2011-05-18.
- Briant, Pierre (2006). From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Winona Lake, IN: Eisenbraun. p. 384 & 479. ISBN 978-1-57506-120-7.
- Lendering, Jona. "Darius' Suez Inscriptions". Livius.org. Retrieved 2011-05-18.
- Munn-Rankin, J.M. (2011). "Darius I". London: Encyclopædia Britannica. Retrieved 2011-05-18.
- Schörner 2000, p. 31, 40, fn. 33
- Moore 1950, pp. 99–101
- Froriep 1986, p. 46
- Schörner 2000, pp. 33–35
- Meteorology (1.15)
- William Matthew Flinders Petrie, A History of Egypt. Volume 3: From the XIXth to the XXXth Dynasties, Adamant Media Corporation, شابک ۰−۵۴۳−۹۹۳۲۶−۴ , p. 366
- Carte hydrographique de l'Basse Egypte et d'une partie de l'Isthme de Suez (1855, 1882). Volume 87, page 803. Paris. See .
- Schörner 2000, p. 40, fn. 33
- Schörner 2000, p. 31
- Froriep, Siegfried (1986): "Ein Wasserweg in Bithynien. Bemühungen der Römer, Byzantiner und Osmanen", Antike Welt, 2nd Special Edition, pp. 39–50
- Moore, Frank Gardner (1950): "Three Canal Projects, Roman and Byzantine", American Journal of Archaeology, Vol. 54, No. 2, pp. 97–111
- Schörner, Hadwiga (2000): "Künstliche Schiffahrtskanäle in der Antike. Der sogenannte antike Suez-Kanal", Skyllis, Vol. 3, No. 1, pp. 28–43
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Canal of the Pharaohs». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۳۰ مارس ۲۰۲۱.