کتاب‌شناسی احمد شاملو

این مقاله فهرستی است از نوشته‌های احمد شاملو، شاعر ایرانی.

کتاب‌شناسی
احمد شاملو

منابع و پانوشت

از سلسله مقالات دربارهٔ
سال‌شمار کتاب‌شناسی • فهرست شعرخوانی‌ها • فیلم‌شناسی • کارهای تلویزیونی شعر سپید فهرست آثار درباره احمد شاملو توسی حائری • آیدا سرکیسیان کوچه احمد شاملو • جایزه شعر احمد شاملو • مؤسسه فرهنگی و پژوهشی الف.بامداد
کارها سخن‌ها

کتاب‌ها

تمام مطالب این بخش با توجه به اطلاعات ارائه شده در کتاب‌شناسی احمد شاملو تهیه شده‌است. این کتاب‌شناسی در منابع مختلف از جمله احمد شاملو شاعر شبانه‌ها و عاشقانه‌ها^∗، شناخت‌نامهٔ^∗، در بارهٔ هنر و ادبیات ^∗ منتشر شده‌است. هر جا از منبع دیگری استفاده شده باشد در پانویس ذکر شده‌است.

دفترهای شعر

برای نوشتن این بخش علاوه بر منابع یاد شده در بخش کتاب‌شناسی، از احمد شاملو مجموعهٔ آثار دفترِ یکم:شعرها^∗ نیز استفاده شده‌است. تاریخ‌ها به‌جز مورد اول مربوط به زمان سرودن شعرهای موجود در دفتر شعر مربوطه‌است. مورد اول سال انتشار است.

• ۱۳۲۹–۱۳۲۳ آهن‌ها و احساس، در چاپ‌خانهٔ یمنی تهران توسط فرمانداری نظامی ضبط و سوزانده شد.
• ۱۳۳۰–۱۳۲۹ قطعنامه، چاپ اول با مقدمه فریدون رهنما و به هزینهٔ او:۱۳۳۰.
• ۱۳۳۰ آهنگ‌های فراموش‌شده، توسط ابراهیم دیلمقانیان منتشر شد.
• ۱۳۳۰ بیست و سه (۲۳)، چاپ مستقل ۱۳۳۰، چاپ‌های سانسور شدهٔ دیگر ضمیمهٔ مرثیه‌های خاک.
• ۱۳۳۵–۱۳۲۶ هوای تازه
• ۱۳۳۸–۱۳۳۶ باغ آینه
• ۱۳۴۱–۱۳۳۹ لحظه‌ها و همیشه
• ۱۳۴۳–۱۳۴۱ آیدا در آینه
• ۱۳۴۴–۱۳۴۳ آیدا، درخت و خنجر و خاطره
• ۱۳۴۵–۱۳۴۴ ققنوس در باران
• ۱۳۴۸–۱۳۴۵ مرثیه‌های خاک
• ۱۳۴۹–۱۳۴۸شکفتن در مه
• ۱۳۵۲–۱۳۴۸ ابراهیم در آتش
• ۱۳۵۶–۱۳۵۵ دشنه در دیس
• ۱۳۵۹–۱۳۵۶ ترانه‌های کوچک غربت
• ۱۳۶۹ مدایح بی‌صله
• ۱۳۷۶–۱۳۶۴ در آستانه
• ۱۳۷۸–۱۳۵۱ حدیث بی‌قراری ماهان

شعر (ترجمه)

• غزل غزل‌های سلیمان ۱۳۴۷
• هم‌چون کوچه‌ای بی‌انتها ۱۳۵۲
• هایکو، شعر ژاپنی با ع. پاشایی، ۱۳۶۱
• سیاه همچون اعماقِ آفریقای خودم، (کتاب و نوار صوتی) ترجمه و اجرای اشعاری از لنگستون هیوز، نشر ابتکار ۱۳۶۲، ترجمه چند شعر دیگر از هیوز در ۱۳۷۰ با حسن قباد
• ترانه‌های میهن تلخ، اشعار یانیس ریتسوس، (کتاب و نوار صوتی)، موسیقی میکیس تئودوراکیس، نشر ابتکار ۱۳۶۰
• ترانهٔ شرقی و اشعار دیگر، اشعار فدریکو گارسیا لورکا، (کتاب و نوار صوتی)، موسیقی گیتار آتا هوآلپا یوپانکویی. نشر ابتکار ۱۳۵۹
• سکوت سرشار از ناگفته‌هاست، (کتاب و نوار صوتی) ترجمهٔ آزاد و اجرای اشعاری از مارگوت بیکل، مشترک با محمد زرین‌بال موسیقی بابک بیات، نشر ابتکار ۱۳۶۵
• چیدن سپیده دم، (کتاب و نوار صوتی) ترجمهٔ آزاد و اجرای اشعاری از مارگوت بیکل، مشترک با محمد زرین‌بال موسیقی بابک بیات، نشر ابتکار ۱۳۶۵

داستان و رمان و فیلم‌نامه

• داستان زنِ پشتِ درِ مفرغی ۱۳۲۹
• زیر خیمهٔ گر گرفته شب ۱۳۴۴
• درها و دیوار بزرگ چین ۱۳۵۲
• میراث ۱۳۶۵
• روزنامهٔ سفر میمنت اثر ایالات متفرقهٔ امریق (اوکلند کالیفرنیا)، انتشارات مازیار ۱۳۹۳.
• اول هیکل
• دختر کوهستان
• بن‌بست
• داغ ننگ
• همه سر حریف
• فرار از حقیقت
• بی عشق هرگز

رمان و داستان (ترجمه)

• نایب اول اثر رنه بارژاول، ۱۳۳۰.
• پسران مردی که قلبش از سنگ بود اثر موریوکایی ۱۳۳۰.
• لئون مورنِ کشیش اثر بئاتریس بک، ۱۳۳۴.
• برزخ اثر ژان روورزی ۱۳۳۴.
• زنگار (خزه) اثر هربرت لوپوریه ۱۳۳۴.
• پابرهنه‌ها اثر زاهاریا استانکو ترجمه ناقصی با عطا بقایی ۱۳۳۷، ترجمه کامل ۱۳۵۰.
• افسانه‌های هفتاد و دو ملت در دو جلد، ۱۳۳۷.
• ۸۱۴۹۰ اثر آلبر شمبون ۱۳۴۴.
• قصه‌های بابام اثر ارسکین کالدول. ۱۳۴۶.
• دماغ، سه قصه و یک نمایش‌نامه اثر ریونوسوکه آکوتاگوا، ۱۳۵۱.
• افسانه‌های کوچک چینی ۱۳۵۱.
• دست به دست نوشتهٔ ویکتور آلبا، ۱۳۵۱.
• زهرخند، ۱۳۵۱.
• لبخند تلخ، ۱۳۵۱.
• سربازی از دوران سپری شده ۱۳۵۲.
• مرگ کسب و کار من است اثر روبر مرل ۱۳۵۲.
• عیسایی دیگر، یهودایی دیگر، بازنویسی رمان قدرت و افتخار اثر گراهام گرین، در ۱۳۵۶ ترجمه شد اما تاکنون (۱۳۸۵) چاپ نشده‌است.
• شازده کوچولو نوشتهٔ آنتوان دو سنت‌اگزوپری. نخست در ۱۳۵۸ با نام مسافر کوچولو در کتاب جمعه منتشر شد و بار دیگر در ۱۳۶۳ به ضمیمهٔ نوار صوتی با موسیقی گوستاو مالر توسط نشر ابتکار انتشار یافت.
• بگذار سخن بگویم اثر مشترک دومیتیلا چونگارا و موئما ویئزر، با ع. پاشایی، ۱۳۵۹.
• دن آرام اثر میخائیل شولوخف، ۱۳۸۲.

نمایش‌نامه (ترجمه)

• مفتخورها اثر گرگهٔ چی‌کی. با انگلا بارانی، ۱۳۳۲
• درخت سیزدهم اثر آندره ژید ۱۳۴۰
• سی‌زیف و مرگ اثر روبر مرل با فریدون ایل‌بیگی ۱۳۴۲
• نصف شب است دیگر دکتر شوایتزر، اثر ژیلبر سسبرون. ۱۳۶۱
• خانهٔ برناردا آلبا، عروسی خون (با بازبینی مجدد) بار اول در ۱۳۴۷، یرما سه نمایشنامه از فدریکو گارسیا لورکا ۱۳۷۹

متن‌های کهن فارسی

• حافظ شیراز، ۱۳۵۴تصحیح دیوان حافظ، مقدمهٔ این کتاب پس از انقلاب اجازه چاپ پیدا نکرد و تمام چاپ‌های بعد از چاپ سوم (۱۳۶۰) بدون مقدمه منتشر شده‌است.
• افسانه‌های هفت گنبد، نظامی‌گنجوی ۱۳۳۶
• ترانه‌ها (رباعیات ابوسعید ابوالخیر، عمر خیام و بابا طاهر) ۱۳۳۶

شعر و قصه برای کودکان

• قصهٔ خروس زری پیرهن پری و یل و اژدها بر اساس قصه‌های لئو تولستوی با نقاشی‌های فرشید مثقالی به صورت کتاب و نوار صوتی برای کودکان.
• قصهٔ هفت کلاغون، با نقاشی‌های ضیاالدین جاوید، ۱۳۴۷.
• پریا با نقاشی ژاله پورهنگ ۱۳۴۷، به صورت نوار صوتی با صدای شاعر به نام قاصدک ۱۳۵۸.
• ملکهٔ سایه‌ها (بر اساس قصه‌ای ارمنی) با نقاشی ضیاالدین جاوید ۱۳۴۸.
• چی شد که دوستم داشتن؟ اثر ساموئل مارشاک با نقاشی ضیاالدین جاوید ۱۳۴۸.
• دخترای ننه دریا با نقاشی ضیاالدین جاوید ۱۳۵۷.
• دروازه بخت با نقاشی ابراهیم حقیقی ۱۳۵۷.
• بارون با نقاشی ابراهیم حقیقی ۱۳۵۷.
• یل و اژدها بر اساس قصه‌ای از آنگل کرالی یی‌چف، با نقاشی اصغر قره‌باغی به ضمیمه نوار صوتی ۱۳۶۰.
• قصهٔ مردی که لب نداشت ۱۳۷۸.

سردبیری نشریه‌ها

• هفته‌نامهٔ سخن‌نو (پنج شماره) ۱۳۲۷
• هفته‌نامهٔ روزنه (هفت شماره) ۱۳۲۹
• سردبیر چپ (در مقابل سردبیر راست) مجلهٔ خواندنی‌ها ۱۳۳۰
• هفته‌نامهٔ آتشبار، به مدیریت ابوالقاسم انجوی شیرازی ۱۳۳۱
• مجلهٔ آشنا ۱۳۳۶
• اطلاعات ماهانه، دورهٔ یازدهم ۱۳۳۷
• مجلهٔ فردوسی ۱۳۳۹
• کتاب هفته (۲۴ شمارهٔ اول) ۱۳۴۰
• هفته‌نامهٔ ادبی و هنری بارو، که بعد از سه شماره با اولتیماتوم وزیر اطلاعاتِ وقت تعطیل می‌شود. ۱۳۴۵
• قسمت ادبی و فرهنگی هفته‌نامهٔ خوشه، ۱۳۴۶(در سال ۱۳۴۸ با اخطار رسمی ساواک تعطیل شد)
• همکاری با روزنامه‌های کیهان فرهنگی و آیندگان ۱۳۵۱
• انتشار ۱۲ شماره هفته‌نامهٔ ایرانشهر در لندن (شهریور ۵۷). دی‌ماه ۵۷ استعفاء می‌دهد. (به علت اختلاف‌هایی با مدیر هفته‌نامه).
• سردبیر هفنه‌نامهٔ کتاب جمعه (بعد از ۳۶ شماره به اجبار تعطیل می‌شود).

کتاب کوچه

مجموعهٔ کتاب کوچه واژه‌نامه‌ای است از ضرب‌المثل‌ها، تکیه‌کلام‌ها، خرافه‌ها و اصطلاحات زبان عامیانهٔ مردم ایران. از سال ۱۳۶۰ به بعد با همکاری آیدا شاملو تدوین شد و پس از درگذشت شاملو کار بر روی این کتاب توسط آیدا ادامه دارد. چاپ مجلدات این مجموعه هنوز به پایان نرسیده‌است.^∗

مکتوبات دیگر

• ۱۳۵۷ از مهتابی به کوچه مثلِ خون در رگ‌های منه (مجموعهٔ مقالات).
• محمدعلی، محمد (۱۳۷۲)، «گفتگو با احمد شاملو»، گفتگو با احمدشاملو، محمود دولت‌آبادی، مهدی اخوان ثالث، تهران: نشر نقره، ص. ۸۰–۹
• ۱۳۶۹ نگرانی‌های من
• در بارهٔ هنر و ادبیات دیگاه‌های تازه، گفت‌وشنودی با احمد شاملو، به کوشش حریری، ناصر.، تهران: نشر آویشن و نشر گوهرزاد، ۱۳۷۲
• شب‌های شعر خوشه، به کوشش شاملو، احمد.، تهران: انتشارات گل‌پونه، ۱۳۷۷، شابک ۴۰۴۶۶۶۳۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک)
• ۱۳۹۴ مثلِ خون در رگ‌های من (شاملِ بیست نامه احمدِ شاملو به همسرش آیدا سرکیسیان است که در سال‌های ۴۰ و ۵۰ خطاب به او نوشته‌است)[1] نشر چشمه
• ۱۳۹۶ سندباد در سفر هشتم

گفتگوها

• شاملو، احمد؛ زراعتی، ناصر؛ مهرابی، مسعود؛ گلمکانی، هوشنگ (شهریور ۱۳۶۷). «کار سینمایی من، «کارنامهٔ بردگی» بود». فیلم (۶۸): ۲۶-۳۴ و ۵۱.

ترجمه آثار به زبان‌های دیگر

تصویر روی جلد سرودهای در عشق و امید، فرانسه

• ۱۳۵۸ ترجمه فرانسه کاشفان فروتن شوکران ترجمه احمد کامیابی مسک، چاپ انجمن فرهنگی ایران و فرانسه، تهران.
• ۱۳۶۴ ترجمه فرانسه «هفت شعر» با معرفی شاملو، ترجمه احمد کامیابی مسک، مجله کاراکتر شماره ۳۳–۳۱، پاریس.
• ۱۳۶۶ ترجمهٔ ژاپنی ابراهیم در آتش به ترجمهٔ شوکو یاناگا در مجلهٔ (توکیو، مؤسسهٔ مطالعهٔ زبان‌ها و فرهنگ‌های آسیا وILCAA آفریقا).
• ۱۳۷۱ منتخبی از ۴۲ شعر به زبان ارمنی با نام من دردِ مشترکم در ایروان با ترجمهٔ نُروان. ناشر: کانون فیلم ارمنستان.
• ۱۳۷۱ منتخبی از ۱۹ شعر به زبان سوئدی و فارسی با نام عشق عمومیAllom Fattande Karlik در استکهلم سوئد به ترجمهٔ آذر محلوجیان. Azar Mahloujian ناشرانتشارات آرش.
• ۱۳۷۱ منتخبی از ۱۹ شعر به زبان فرانسه و فارسی با نام سرودهای در عشق و امید Hymnes d'amour et d'espoir فرانسه به ترجمهٔ پرویز خضرایی: Ahmad Shamlou, Version Française, Parviz Khazrai ناشر .Orphée, La Différence
• ۱۳۷۱ منتخبی از ۶ شعر به زبان اسپانیایی با نام (Aurora) بامداد در مادرید، به ترجمهٔ کلارا خانِس Clara Janes شاعر اسپانیایی.
• ۱۳۷۷ منتخبی از ۲۸ شعر به سوئدی: Baran Forlag Stockjolm, Dikter om Natten (شعرهای شبانه) ترجمهٔ سعید مقدم و جان کرلسون Orers: Janne Carlsson & Said Moghadam
• ۱۳۷۸ منتخبی از ۳۲ شعر شاملو به سوئدی borlom karleken در ۸۵ صفحه Baran Forlag Stockholm 1999 i tolking av: Janne Carlsson & Said Moghadam
• ۱۳۷۸ منتخبی از ۲۷ شعر به سوئدی ترجمهٔ آذر محلوجیان OM jag vore vatten Azar Mahloujian
• ۱۳۷۹ منتخبی از اشعار به ترجمه فرانسوی احمد کامیابی مسک: Choix de poèmes, Ahmad Châmlou, tr. Ahmad Kamyabi Mask. Paris: A. Kamyabi Mask, 2000. ISBN 978-2-910337-07-0
• ۱۳۷۹ منتخبی از اشعار Nima Yushij , Sohrab Sepehri , Ahmad Shamlu به زبان اسپانیایی
• Tres poetas persas contemporáneos ناشر Icaria Poesía Traducción de Clara Janes , Sahan y Ahmad Taheri. 2000edición, abril

پانویس

1. ^ ، بهروز صاحب اختیاری ۵۸–۵۳
2. ^ ، جواد مجابی ۷۷۶–۷۶۹
3. ^ ، محمد محمدعلی ۷۵–۸۰

منابع

1. http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/221548/انتشار-بخشی-زندگی-افشا-نشده-احمد-شاملو-نامه-های-شاعر-آیدا-سرکیسیان-نمایشگاه-کتاب

پیوند به بیرون

• آثار احمد شاملو در کتابخانهٔ باز