کرامت‌الله دانشیان
کرامت‌الله دانشیان (۱۰ مهر ۱۳۲۵، شیراز - ۲۹ بهمن ۱۳۵۲، تهران) شاعر و از فعالان سیاسی چپ‌گرا و از مبارزان شناخته‌شده قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود.[1] وی در سال ۱۳۵۲ خورشیدی به برنامه‌ریزی برای ربودن فرح پهلوی و شاهزاده رضا پهلوی، ولیعهد وقت ایران اقدام کرد، اما به همراه ۱۱ نفر از هم‌فکران‌اش توسط ساواک دستگیر شد و در دادگاه به اتهام «خرابکاری و توطئه علیه امنیت کشور» محاکمه و به اعدام محکوم شد.[2]
کرامت‌الله دانشیان | |
|---|---|
| زاده | ۱۰ مهر ۱۳۲۵ شیراز |
| محل زندگی | تهران |
| درگذشته | ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ (۲۷ سال) تهران تیرباران |
| آرامگاه | قطعه ۳۳ بهشت زهرا |
| پیشه | شاعر و فعال سیاسی |
| ملیت | ایرانی |
| در زمان حکومت | پهلوی |
لو رفتن
امیرحسین فطانت، که در آن زمان ۲۲ سال داشت و مخفیانه با ساواک همکاری می‌کرد، از دوستان قدیمی کرامت‌الله دانشیان بود که نقش مهمی در دستگیری و اعدام دانشیان داشت. در جریان دادگاه، نام او به عنوان نفر سیزدهم و «فرد فراری» اعلام شد تا امکان هرگونه اقدام و افشای تبانی او با ساواک ناممکن شود.[3]
زندگی
کرامت‌الله فرزند پرویز و اعظم در ۱۰ مهر ۱۳۲۵ در شیراز به دنیا آمد. مادرش اهل شیراز و پدرش اهل سرحدِ داراب بود. کرامت در دوران کودکی مادرش را به سبب بیماری از دست داد و هنگامی که ده ساله بود همراه خانواده‌اش ساکن تبریز شد. او در تبریز بزرگ شد و درس خواند (از جمله در دبیرستان منصور[4]) و تا پایان دورهٔ دبیرستان در آن‌جا ماند. وی پس از اخذ دیپلم و خدمت سربازی که به عنوان سپاهی دانش در یکی از روستاهای آمل با نام واسکس دابو انجام داده بود، مدتی در مدرسهٔ هتل‌داری تهران، و پس از آن در مدرسهٔ تازه تأسیس عالی سینما و تلویزیون به تحصیل پرداخت.
او که جزو اولین گروه قبول شدگان در دوره هنری و سینمایی تلویزیون ملی ایران بود، پس از حدود یک سال به علت فعالیت‌های سیاسی و ساخت فیلم کوتاهی با مفهوم غارت نفت و مردم جنوب شهر تهران از دانشکده اخراج شد. او چند ماه بعد از خسرو گلسرخی در شهریور ۱۳۵۲ دستگیر شد و چند ماه بعد متهم شدند رهبری گروهی دوازده نفره را به عهده داشته‌اند که قصدشان ربودن شاهزاده پهلوی در فستیوال فیلم کودک در سال ۵۲ به قصد آزادسازی زندانیان سیاسی بوده‌است.[1]
از این گروه به جز کرامت‌الله دانشیان و خسرو گلسرخی که اعدام شدند، سه تن به حبس ابد محکوم شدند (طیفور بطحایی، رضا علامه‌زاده، عباس سماکار) و مابقی افراد گروه هر کدام به نحوی با درخواست عفو از شاه و همسرش به یک تا چند سال زندان کوتاه مدت محکوم شدند. (افرادی نظیر: شکوه فرهنگ (میرزادگی)، ابراهیم فرهنگ رازی، رحمت‌الله جمشیدی، منوچهر مقدم سلیمی، مریم اتحادیه و ...)
وی در سحرگاه روز ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ به جرم اقدام علیه امنیت کشور به همراه خسرو گلسرخی تیرباران شد.
در سال ۱۳۵۹، ویژه‌نامه‌ای برای کرامت‌الله دانشیان در مجموعه‌ای دو جلدی با عنوان «فرهنگ نوین» منتشر شد،[5]
سرود بهاران خجسته باد
دانشیان سرودی بر شعری از عبدالله بهزادی ساخته بود که با نام بهاران خجسته باد مشهور هست.
منابع
- صالحی، انوش، راوی بهاران، زندگی و مبارزات کرامت‌الله دانشیان، تهران: نشر قطره، چاپ دوم ۱۳۸۲.
- خاطرات علامه‌زاده از یک پرونده «توخالی اما خطرناک»، بی‌بی‌سی فارسی
- حکایت دست اول از لو رفتن دانشیان و گلسرخی در «یک فنجان چای بی‌موقع»، بی‌بی‌سی فارسی
- عباس سماکار، من یک شورشی هستم، شرکت کتاب لوس آنجلس، بهار ۱۳۸۰
- فرهنگ نوین (یادنامهٔ دانشیان)، جلد اول، بهمن ۱۳۵۹. قطع وزیری. ۵۰ صفحه.