کلیسای هوهانس مقدس (سهرل)

کلیسای هوهانس مقدس (ارمنی: Սուրբ Յովհաննէս Եկեղեցի‎) یا کلیسای سهرل یک کلیسا متعلق به کلیسای حواری ارمنی می‌باشد که در روستای سهرل، ۱۳ کیلومتری جاده آسفالته تبریز مرند و در ۳۵ کیلومتری تبریز واقع شهرستان شبستر، بخش صوفیان می‌باشد. ساخت و ساز این ساختمان در سال ۱۸۴۰ میلادی؛ به پایان رسید.[1] این بنا به سبک معماری ارمنی طراحی شده‌است.

کلیسای هوانس
کلیسای سهرل (کلیسای سهرقه)
کلیسای هوانس
موقعیت در ایران
اطلاعات اولیه
موقعیتروستای سهرل، ۱۳ کیلومتری جاده آسفالته تبریز-مرند، ۳۵ کیلومتری تبریز
مختصات۳۸°۱۸′۰۰″ شمالی ۴۶°۱۱′۵۲″ شرقی
مختصات: ۳۸°۱۸′۰۰″ شمالی ۴۶°۱۱′۵۲″ شرقی
دینکلیسای حواری ارمنی
شهرستانشهرستان شبستر
استاناستان آذربایجان شرقی
کاربریفعال
متولّیخلیفه‌گری ارامنه آذربایجان
گونه معماریکلیسا بازیلیکا
سبک‌ معماریمعماری ارمنی
بنیان‌نهادندوره قاجاریه
تکمیل شدن۱۸۴۰
گنبد-
کشورایران
اطلاعات اثر
کاربریمذهبی
دورهٔ ساخت اثردوره قاجاریه
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۷۶۶
تاریخ ثبت ملی۱ فروردین ۱۳۴۷


این اثر در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷ با شمارهٔ ثبت ۷۶۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[2]

قدمت این بنا به سال ۱۸۴۰ میلادی می‌رسد که بر روی ویرانه‌های کلیسایی از سده‌های پنجم و ششم میلادی به وسیلهٔ یکی از ثروتمندان ارمنی به نام هاگوبوف و به دست معماران روسی ساخته شده‌است.[3] این کلیسا پلانی به طول ۱۸ متر دارد. عرض آن تا جلوی صحن محراب ۷/۵متر و بعد از آن ۵/۴ متر است.

پوشش سقف کلیسا شامل سه گنبد متفاوت است: گنبد کوچک عرقچین بر روی محراب، گنبد بزرگ مخروطی با ساقه مرتفع بر روی تالار مرکزی و گنبد فضای ورودی که برج ناقوس کلیسا به گنبدی مخروطی ختم می‌گردد.[4] مصالح عمده به کار رفته در بنا آجر است.[5] تزیینات بنا شامل کاربندی‌های فضای زیر گنبدها و قاب‌بندی‌های دیوارهای نمای خارجی است.[6]

بنا توسط معماران روس و فرانسوی و استادکاران آذربایجانی ساخته شده‌است و قدمت آن را به سال ۱۸۴۰ میلادی رقم زده‌اند.[7] بنابه شکل مستطیل به ابعاد ۳۰/۶ * ۴۵/۱۸ متر است که با آجر ساخته شده و از سه قسمت ورودی، تالار مرکزی و محراب تشکیل یافته‌است.[8] ضلع غربی بنا را، ایوان آجری آن تشکیل می‌دهد که بوسیله دو راه پله به برج ناقوس کلیسا که آن هم به‌صورت برجی بلند با پلان ستاره ای شکل و گنبد رک خیاری جلب توجه می‌کند، ارتباط می‌یابد.[9] تالار مرکزی کلیسا، دارای پلان مستطیل شکل با پوشش گنبدی است.[10] طاق مرکزی آن نیز بوسیله کاربندی‌های آجری به پلانی ۱۰ ضلعی تبدیل می‌شود که پایه گریو گنبد تالار بر روی آن قرار می‌گیرد.[11] پوشش خارجی بنا به صورت گریو استوانه ای و گنبدی مخروطی خودنمایی می‌کند.[12] طرح آجرکاری گنبد نیز از مهمترین کارهای دوران قاجاریه محسوب می‌شود.[13] محراب کلیسا در منتهی الیه ضلع شرقی بنا، با گنبد رک بر روی گریوی هشت ضلعی قرار گرفته‌است.[14] بر روی دیوار خارجی کلیسا طاق نماهایی با طاق هلالی شکل تعبیه کرده‌اند که از یکنواختی و سادگی بنا می‌کاهد.[15]

این کلیسا در اثر زمین‌لرزه ۱۹۳۶ به شدت آسیب‌دیده و بعد از آن واقعه درها و پنجره‌های بنا به تاراج رفته‌است ولی آنچه از آن دوران به یادگار مانده خود در شمار یکی از نفایس معماری آذربایجانی به‌شمار می‌آید.[16]

خاکسپاری‌ها

جستارهای وابسته

منابع
  1. شجاع دل، نادره (۱۳۸۴). «مروری بر کلیساهای ارامنه استان آذربایجان شرقی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم - زمستان (۳۴).
  2. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  3. شجاع دل، نادره (۱۳۸۴). «مروری بر کلیساهای ارامنه استان آذربایجان شرقی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم - زمستان (۳۴).
  4. شجاع دل، نادره (۱۳۸۴). «مروری بر کلیساهای ارامنه استان آذربایجان شرقی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم - زمستان (۳۴).
  5. شجاع دل، نادره (۱۳۸۴). «مروری بر کلیساهای ارامنه استان آذربایجان شرقی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم - زمستان (۳۴).
  6. شجاع دل، نادره (۱۳۸۴). «مروری بر کلیساهای ارامنه استان آذربایجان شرقی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم - زمستان (۳۴).
  7. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  8. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  9. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  10. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  11. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  12. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  13. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  14. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  15. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  16. «کلیسای سهرقه (سهرل)». شهرداری کلانشهر تبریز.
  17. Cronin, Stephanie (2013). "Iranian-Russian Encounters: Empires and Revolutions Since 1800". Routledge. p. 151. ISBN 978–0415624336 Check |isbn= value: invalid character (help). Missing or empty |url= (help)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.