کلیسای موجومبار

کلیسای موجومبار یا کلیسای هریپسیمه مقدس (به ارمنی: Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի) مربوط به سدهٔ هفدهم میلادی است و در روستای موجومبار حدود ۳۰ کیلومتری جاده تبریزـ مرند (در شهرستان شبستر، بخش صوفیان)، واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷ با شماره ثبت ۷۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

کلیسای موجومبار
کلیسای موجومبار
موقعیت در ایران
اطلاعات اولیه
موقعیتروستای موجومبار حدود ۳۰ کیلومتری جاده تبریزـ مرند
مختصات۳۸°۲۲′۱۵٫۳۲۷۵۰۰۱۰۱۶۰۸″ شمالی ۴۶°۱۳′۱۹٫۶۶۹۸۰۰۰۹۹۹۹۵″ شرقی
مختصات: ۳۸°۲۲′۱۵٫۳۲۷۵۰۰۱۰۱۶۰۸″ شمالی ۴۶°۱۳′۱۹٫۶۶۹۸۰۰۰۹۹۹۹۵″ شرقی
دینکلیسای حواری ارمنی
شهرستانشهرستان شبستر
استاناستان آذربایجان شرقی
کاربریفعال
متولّیخلیفه‌گری ارامنه آذربایجان
گونه معماریکلیسا بازیلیکا
سبک‌ معماریمعماری ارمنی
بنیان‌نهادنسده ۱۷ میلادی
کشورایران
اطلاعات اثر
نام‌های دیگرکلیسای هریپسیمه مقدس
کاربریمذهبی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۷۷۸
تاریخ ثبت ملی۱ فروردین ۱۳۴۷
<mapframe>: مقدار ویژگی zoom نامعتبر است

تاریخ

تا نیمه سده نوزدهم میلادی سیصد خانوار در روستای موجومبار سکونت داشتند در سال ۱۹۴۷ میلادی تعدادی از ساکنان روستا به ارمنستان شوروی مهاجرت کردند و بقیه نیز به تبریز و شهرهای دیگر رفتند و بدین ترتیب روستای مذکور از سکنه خالی شد.

کلیسای هریپسیمه از گذشته‌های دور تاکنون به سنت هریپسیمهٔ مقدس، سورپ هریپسیمه، موژومبار و موجومبار نامور بوده‌است. نام این کلیسا شاید از نام «هریپسیمه»، دختر آشوت یکم، پادشاه ارمنستان گرفته شده‌است که در ۸۷۵ میلادی به درخواست «زاکاریا زاگستی»، جاثلیق ارمنی‌ها، امیران ارمنی او را به پادشاهی ارمنستان برگزیدند.

دربارهٔ تاریخ ساختمان کلیسا نظریه‌های گوناگونی ابراز شده‌است و پژوهشگران تاریخ ساختمان آن را سدهٔ نهم تا سیزدهم میلادی دانسته‌اند. «نصرت‌الله مشکوتی»، نویسندهٔ کتاب (فهرست بناهای تاریخی و مکان‌های باستانی ایران)، تاریخ بنای ساختمان اصلی کلیسا را سدهٔ نهم میلادی دانسته‌است اما پژوهشگران دیگر تاریخ ساختمان آن را دوران ایلخانان؛ یعنی، سدهٔ سیزدهم ـ چهاردهم میلادی می‌دانند.

معماری کلیسا

مؤلف کتاب تاریخچه ارامنه در آذربایجان (نوره آیرمان) می‌نویسد:

«وجود سنگ‌های رج اول کلیسا نشان می‌دهد که ساختمان اولیه این کلیسا حدود ۸۰۰ سال قبل در اوایل قرن ۱۳ میلادی ساخته شده‌است ولی به استناد سنگ نبشته روی سنگ‌های زیر بنای کلیسا این بنا یک بار در سال ۱۶۹۱ میلادی بازسازی شده و در سال ۱۸۴۰ میلادی نیز بر اثر زلزله شدیدی که در منطقه روی داد، یکی از دیوارهای کلیسا خراب شد که مجدداً بازسازی گردید. ابعاد کلیسا ۱۳×۲۳ و به ارتفاع ۸ متر با سقف شیروانی است که روی آن را خاک و شن پوشانده‌است. تمامی بنا با سنگ لاشه ساخته شده و روی چهار ستون قرار گرفته و محراب کلیسا به شکل نیم دایره در ضلع شرقی و وسط دو اتاق کوچک ساخته شده‌است. شش نورگیر در بالای دیوارهای غربی و شرقی و دیوارهای جنوبی و یکی نیز در سقف کلیسا به فضای محوطه بزرگ داخل بنا نور ملایمی می‌بخشد.»

جستارهای وابسته

منابع
    • شجاع دل، نادره (۱۳۸۴). «مروری بر کلیساهای ارامنه استان آذربایجان شرقی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم - زمستان (۳۴).
    • کتاب ارمنیان ایران، نویسنده:آندرانیک هویان، صفحه‌های (۱۱۱ تا ۱۵۷) انتشارات:مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدنها با همکاری انتشارات هرمس، تاریخ:۱۳۸۰، شابک:۲-۰۰۷-۳۶۳-۹۶۴
    • کلیساهای تاریخی ایران،درگاه کویر، معماری و بناها
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.