گورستان دولاب
گورستان دولاب یا آرامستان دولاب یکی از گورستان‌های مرتبط با دین مسیحیت در جنوب شرقی تهران می‌باشد. این گورستان پیش‌تر در محدوده زمین‌های کشاورزی روستای قدیمی دولاب در شرق تهران قرار گرفته بود، اما اکنون، میان محله‌ای مسکونی به همین نام جای دارد.
| گورستان دولاب | |
|---|---|
 گورستان ارامنه در آرامستان دولاب | |
| |
| نام | گورستان دولاب |
| کشور | ایران |
| استان | استان تهران |
| شهرستان | شهرستان تهران |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | گورستان دولاب |
| نام‌های دیگر | ارامنه، باغ ارامنه، امیرسلیمانیه |
| کاربری | گورستان |
| دیرینگی | دوره قاجار |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره قاجار |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۶۸۸ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | با اخذ مجوز از سفارتها |
| وبگاه | www.doulabcemetery.com |
این گورستان با مساحت بیش از ۷۵ هزار متر مربع شامل شش بخش مجزا می‌باشد که عبارتند از:[1]
- ارامنه
- ارتدکس شرقی (روس‌ها، گرجی‌ها و یونانی‌ها)
- کاتولیک رومی
- کاتولیک ارمنی
- آشوری‌ها
- لهستانی‌ها
داستان این گورستان به سال ۱۸۵۵ بازمی‌گردد که پیکر دکتر لویی آندره ارنست کلوکه، پزشک محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار در محلۀ دولاب تهران به خاک سپرده شد و راه برای خاکسپاری درگذشتگان کاتولیک در تهران هموار شد. پیکر دکتر کلوکه را در سال ۱۸۵۵ در زمینی در محله دولاب تهران در نزدیکی گورستان ارمنیان خاک کردند و سپس‌تر آرامگاهی گنبددار بر آن ساختند. آخرین تدفین در سال ۱۳۷۵ خورشیدی صورت گرفته است.[2] بخش ارامنه این آرامستان، یکی از قدیمی‌ترین آرامستانهای ارامنه تهران می‌باشد که مساحت آن بالغ بر ۴۷ هزار متر مربع می‌باشد.[3] سنگ قبرهای این آرامستان نقوشی ویژه و معماری منحصر به فردی دارند.[3] کلیسای کوچکی نیز (مادور) در محوطه این آرامستان قرار دارد.[3] مالکیت و مدیریت گورستان دولاب، افزون بر خلیفه‌گری ارامنه تهران در اختیار برخی سفارتخانه‌های خارجی است؛ زیرا در آن‌جا افرادی با ملیت‌های گوناگون روسی، گرجی، فرانسوی، یونانی و لهستانی به خاک سپرده شده‌اند.[2] یکی از مهم‌ترین بخش‌های گورستان دولاب، بخش لهستانی‌هاست که در آن شماری از آوارگان لهستانی جنگ جهانی دوم که به ایران پناه آورده بودند و پیش از بازگشت به کشورشان از دنیا رفتند، دفن شده‌اند.[2]
گورستان دولاب در اتوبان شهید محلاتی (آهنگ)، خیابان دهم فرودین، میدان امام حسن، شمال خیابان پاسدار گمنام، فی‌مابین خیابان شهید رضایی تاجری از غرب، خیابان مستفیذ از شمال، املاک مسکونی از شرق و گلخانه‌های خیابان پاسدار گمنام از جنوب واقع شده‌است.[4]
مشاهیر دفن شده در این آرامستان
- ژوزف دزیره تولوزان، (زاده ۱۸۲۰ – درگذشته ۱۸۹۷ میلادی) پزشک فرانسوی ناصرالدین‌شاه قاجار
- لویی آندره ارنست کلوکه، (زاده ۱۱ اکتبر ۱۸۱۸– درگذشته اکتبر ۱۸۸۵) پزشک مخصوص دربار قاجار، اهل فرانسه
- آرام گارونه[3] (زاده ۱۲۸۴ – درگذشته ۱۳۵۳)، اولین کارگردان، شاعر، نویسنده و روزنامه‌نگار ارمنی
- اوانس اوگانیانس[3] (زاده ۱۲۷۹ یا ۱۲۸۰ – درگذشته ۲ تیر ۱۳۴۰)، اولین کارگردان سینمای ایران و همچنین بانی اولین مدرسه بازیگری در ایران
- ولادیسلاو هورودکی، (زاده ۲۳ مهٔ ۱۸۶۳ – درگذشته ۳ ژانویه ۱۹۳۰) معمار اهل لهستان
- وارطان سالاخانیان، (زاده ۶ بهمن ۱۳۰۹، تبریز - درگذشته ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۳، تهران) از فعالان حزب توده ایران
- آنتوان سوروگین (اواخر ۱۸۳۰ م، ۱۲۰۹ خورشیدی) در سفارت شوروی در تهران - درگذشت ۱۹۳۳م، ۱۳۱۲ خورشیدی) در تهران)، عکاس گرجی و روس تبار حاضر در ایرانِ عصر قاجار
- نیکلای مارکف (به روسی: Николай Марков) (زادهٔ ۹ ژانویه ۱۸۸۳ میلادی در تفلیس - درگذشتهٔ ۱۹ نوامبر ۱۹۵۷ در تهران)، معمار روس‌تبار مقیم ایران
- آلفرد ژان باتیست لومر، (زاده ۱۲۲۰ خورشیدی - درگذشته ۴ اسفند ۱۲۸۵) موسیقی‌دان نظامی فرانسوی در زمان پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار
- کنت دومونت فرت، (زاده ۱۸۷۸، ناپل - درگذشته ۱۹۱۶، تهران) پایه‌گذار و نخستین رییس نظمیه (پلیس شهری) تهران در دوره قاجار
- شاهین سرکیسیان[3]، پایه گذار تئاتر مدرن در ایران
- سهراب ساگینیان[3]، نماینده ارامنه در دوره های اول، دوم، پنجم و سیزدهم مجلس شورای ملی
- مارکار قرابگیان[3]، شاعر و نقاش
- اسرائیل ساهاکیان[3]، بانی مدرسه
جستارهای وابسته
منابع
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- کتاب تهران، نگاهی به پیشینه تاریخی و سرمایه‌های فرهنگی - اجتماعی شهر تهران. به کوشش حمیدرضا حسینی.
- «تور عکاسی آرامستان ارامنه واقع در منطقه دولاب». شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران.
- «سایت رسمی www.doulabcemetery.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۴.