گئورگ وارطانیان

گئورگ وارطانیان با نام مستعار «امیر» (به ارمنی: Գեվորգ Անդրեվիչ Վարդանյան); (به روسی: Гево́рк Андре́евич Вартаня́н)، زاده ۱۷ فوریه ۱۹۲۴ – درگذشته ۱۰ ژانویه ۲۰۱۲) افسر اطلاعاتی و جاسوس «افسانه‌ای» اتحاد جماهیر شوروی در ایران بود.[2]

گئورگ وارطانیان
زادهٔ	۱۷ فوریه ۱۹۲۴ Nor Nakhichevan, اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی
درگذشت	۱۰ ژانویهٔ ۲۰۱۲ (۸۷ سال) مسکو، روسیه
ملیت	ارمنی-روسی
همسر(ها)	گوهر وارطانیان[1]
جایزه(ها)	قهرمان اتحاد شوروی
فعالیت جاسوسی
عملیات‌ها	عملیات پرش بلند

گفته می‌شود که مهم‌ترین موفقیت وی، خنثی‌سازی «عملیات پرش بلند» برای ترور دسته‌جمعی رهبران متفقین، ژوزف استالین، وینستون چرچیل و فرانکلین روزولت در نوامبر سال ۱۹۴۳ (میلادی) در کنفرانس تهران بود که از سوی آدولف هیتلر و به مسئولیت ارنست کارتنبرانر و رهبری اتو اسکورزنی برای اجرا طراحی شده بود[3]

پدر گئورگ وارطانیان نیز افسر اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی بود که در ۱۹۳۰ به ایران اعزام شد و برای ۲۳ سال تحت پوشش ظاهر یک بازرگان معمول به فعالیت پرداخت. گئورک وارطانیان حتی پیش از رسیدن به سن ۱۶ سالگی وارد سازمان اطلاعات شوروی شد. در ۱۹۵۵ او از مؤسسه زبان‌های خارجی ایروان فارغ‌التحصیل شد. همچنین همسر وی گوهر وارطانیان نیز از مأموران اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی در تهران بود.[4]

مدال لیاقت قهرمان اتحاد جماهیر شوروی

گئورگ وارطانیان به خاطر فعالیت‌های طولانی‌مدت خود برای سازمان اطلاعات و امنیت شوروی، مدال لیاقت «قهرمان اتحاد شوروی» را دریافت کرد. او سومین مأمور اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی است که به این شکل از وی قدردانی شده است.[5]

درگذشت

عصر سه شنبه ۱۰ ژانویه ۲۰۱۲ در سن ۸۷ سالگی در بیمارستانی در مسکو درگذشت.

منابع

1. Deep Cover Agents: Unique Insight in the Most Secret Unit of the Russian Special Services- VSR
2. جاسوس 'افسانه‌ای' شوروی در ایران، در مسکو درگذشت، بی‌بی‌سی فارسی
3. Gevork Vartanian dies at 87; Soviet spy helped derail plot to kill Allied leaders, LA Times
4. Soviet spy Gevork Vartanian dies at 87
5. جاسوس «افسانه‌ای» شوروی درگذشت، رادیو فردا

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ گئورگ وارطانیان موجود است.