گام دوم انقلاب
بیانیه گام دوم انقلاب بیانیهای[1][2][3][4] از سوی رهبر جمهوری اسلامی ایران، سید علی خامنهای است که به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب ۵۷[5][6] در تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۹۷[7] صادر گردیدهاست[8][9][10][11] و در آن بر «استمرار راه انقلاب ۵۷» به تبیین دستاوردهای چهل سال گذشته میپردازد. او در این بیانیه با هدف «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» توصیههایی ارائه میدهد.[12] در این بیانیه، خامنهای، مردم و به ویژه جوانان را مورد خطاب قرار میدهد[13][14] و به توضیح و روشن کردن مسئلهٔ برداشتن «گام دوم» به سوی «آرمانهای انقلاب ۵۷»[15][16] در هفت فصل میپردازد.[17]

فصلها
هفت فصل این بیانیه به شرح ذیل است:
- ثبات، امنیت و حفظ تمامیت ارضی ایران
- موتور پیشران کشور در عرصهٔ علم و فناوری و ایجاد زیرساختهای حیاتی و اقتصادی و عمرانی
- به اوج رسانیدن مشارکت مردمی و مسابقهٔ خدمترسانی
- ارتقاء شگفتآور بینش سیاسی آحاد مردم
- سنگین کردن کفهٔ عدالت در تقسیم امکانات عمومی کشور
- افزایش چشمگیر معنویت و اخلاق در فضای عمومی جامعه
- ایستادگی روزافزون در برابر قلدران و زورگویان و مستکبران جهان[18]
تشکیل حزب
در شهریور ۱۳۹۹ بسیاری از سایتهای خبری اعلام کردند که کمیسیون ماده ۱۰ قانون نحوه فعالیت احزاب و گروههای سیاسی، با تأسیس هر حزبی با عنوان «جمعیت گام دوم انقلاب اسلامی» مخالف است. این بررسی که با توجه به درخواست عبدالرحمن معاشر، رئیس هیئت مؤسس جمعیت گام دوم انقلاب انجام شده بود؛ به دلیل آنچه که احتمال بهرهبرداری سیاسی نامیده شد مورد قبول واقع نشد.[19][20]
تحلیلها
- هادی حقشناس کارشناس مسائل اقتصادی، در تحلیل بخشی از این بیانیه اینگونه اظهار مینماید که عبارات بکار رفته شده در آن به نوعی همانند سخنانی است که سید روحالله خمینی رهبر وقت ایران حول اقتصاد به آن باور داشت اما با ادبیات امروز بیان شدهاست. او از جمله نکات موجود در بیانیهٔ گام دوم را اشاره به لزوم سهیمتر بودن مردم در اقتصاد و کاستن از تصدیگری دولت میداند؛ و در صورتی که دولت در دههٔ پنجم انقلاب ۵۷ به این مسئله توجه کافی داشته باشد، قدمی بلند در نیل به اقتصاد مقاومتی خواهد برداشت.[21]
- کیان عبداللهی کارشناس مسائل سیاسی، پیرامون بیانیهٔ گام دوم انقلاب اشاره میکند که این سند یک دکترین و راهکاری است که به منظور اجرا در دههٔ پنجم انقلاب مدنظر قرار گرفتهاست. هستهٔ مرکزی این دکترین «سپردن کار به جوانها» با هدف «یک پیشرفت همهجانبه» میباشد. وی همچنین از این بیانیه تحت عنوان مانیفستی جامع برای چهار دههٔ انقلاب یاد میکند و از این جنبه، افتخار به گذشته و امید به آینده را دو رکن اصلی این بیانیه مینامد. عبداللهی ضمن واقعبینانه خواندن توصیفات رهبر ایران پیرامون چهل سال انقلاب بیان میکند که سید علی خامنهای ضمن ارائهٔ تحلیل دقیق و منصفانه، به کم و کاستیها نیز اشاره میکند و در کنار آن با نام بردن دلایل و قرائنی، علت تصور آیندهای روشن و موفق را برای مردم نشان میدهد.[22]
- مهدی فضائلی تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به صدور این بیانیه در چهلمین سالگرد انقلاب و شروع دههٔ پنجم آن از سوی فردی دارای مقام حقوقی بالا، آن را از ابعاد مختلفی دارای اهمیت دانست. مخاطب قرار گرفتن جوانان یعنی حدود ۳۵ میلیون نفر از جمعیت ایران در این بیانیه، از دیگر نکات مهم آن از نگاه فضائلی میباشد. وی همچنین محتوا و مضامین بیانیهٔ گام دوم را به عنوان منشور انقلاب ۵۷ در نقطهٔ عطف ۴۰ سالگی برمیشمرد.[23]
این سند مرتبط با تلاشهای جدید برای جوانگرایی تلقی شدهاست.[24]
تصویرسازی
در مورد بیانیهٔ گام دوم یکی از نقاط قابل تأمل تصویرسازی این بیانیه است. در تصویر مورد اشاره، قشرهای مختلف مردمی از جمله روحانیت، بسیجیان، کارگران، پزشکان و پرستاران، مهندسان، ورزشکاران، فرهنگیان، هنرمندان، دانشجویان و … دیده میشوند. در این تصویر که در رسانههای ایران بازتاب زیادی داشت، حرکت رو به جلو و آغاز دههٔ پنجم انقلاب ۵۷ به تصویر کشیده شدهاست. نکتهٔ دیگر این تصویرسازی پرچمداری یک زن از بین همهٔ قشرها مختلف به تصویر کشیده شدهاست، بهگونهای که پرچم ایران در دست یک زن ورزشکار برافراشته شدهاست.[25]
واکنشها
رئیسجمهور ایران، حسن روحانی ضمن ارسال نامهای به سید علی خامنهای، بیانیهٔ گام دوم انقلاب را سبب پاک نمودن القائات دشمنان از چهرهٔ انقلاب ۵۷ دانست و بر این نکته تأکید کرد که دولت به سرانجام رساندن اهداف وی را در اولویت کارهای خود قرار میدهد.[26] رئیسجمهور ایران همچنین اظهار داشت که همگی بایستی نسبت به این بیانیه برای برداشتن گام دوم انقلاب دارای احساس مسئولیت باشند و به آن عمل نمایند.[27][28]
ناصر مکارم شیرازی در درس خارج فقه خود در ۸ اسفند ۱۳۹۷ در مسجد اعظم قم از بیانیه گام دوم انقلاب اعلام حمایت کرد و آن را بسیار دقیق و جامع دانست که برای ۴۰ سال آینده انقلاب ۵۷، برنامه قوی و کاربردی دارد و با اجرای آن ایران میتواند در دنیا و منطقه قوی شود. او با جامع و راهگشا دانستن این بیانیه گفت که اکنون وقت آن رسیدهاست که کارگروههای مختلفی برای محورهای هفتگانه تعیین شود و بهصورت عملیاتی وارد کار شوند.[29]
مهدی شب زنده دار عضو فقیه شورای نگهبان در جلسه درس خارج خود با پرمغز، عالمانه و دلسوزانه خواندن این بیانیه اعلام کرد که هر روز در جلسات درس خود بخشهای مهمی از این بیانیه را تبیین و تحلیل خواهد کرد.[30]
محسن رضایی معتقد است بیانیهٔ گام دوم انقلاب را خدا به خامنهای الهام کردهاست.[31]
نامهٔ استادان دانشگاه
۳۰۰۰ استاد دانشگاهی و اعضای جامعه علمی مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور، حمایتشان را از بیانیهٔ «گام دوم انقلاب» اعلام کردند. این استادان، ضمن اشاره به دغدغههای خود پیرامون وجود کمکاری و سهلانگاری، از قوای سهگانه خواستار ایجاد خط مشیهای جهادی در ادارهٔ امور کشور به منظور اجرای صحیحِ این بیانیه شدند.[32][33] آنها همچنین راهکارهای خود را با هدف بهبود پیدا کردن شرایط فعلی و محقق شدن اهداف انقلاب ۵۷ در آستانه ورود به دهه پنجم انقلاب، مطرح کردند.[34]
نقد
مراد ویسی در رادیو فردا دربارهٔ موضوع گام دوم انقلاب نوشت «آیتالله خامنهای در سیاست خارجی همیشه به وزارت خارجه در مقابل سپاه بیاعتنا بوده و سپاه را محور سیاست خارجی مطلوب خود میدانسته اما سخنرانی روز چهارشنبه او یک گام به پیش برای حذف غیررسمی وزارت خارجه و دیپلماتها از قلب سیاست خارجی جمهوری اسلامی یعنی سیاست خاورمیانهای و چالش با آمریکا و اسرائیل و عربستان بود.»[35]
جستارهای وابسته
منابع
- «گام دوم انقلاب». دفتر حفظ و نشر آثار رهبری.
- «گام دوم انقلاب اسلامی». The Iran Project.
- «تحول در نظام تعلیم و تربیت در گام دوم انقلاب». ایسنا.
- «بیانیه گام دوم انقلاب». خبرگزاری دانشجو.
- «بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران». خبرگزاری دفاع مقدس.
- «نکته جالب و مهم در تصویرسازی بیانیه گام دوم رهبر معظم انقلاب». خبرگزاری موج.
- «بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران». دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای.
- «رسانهها برای بیانیه رهبر انقلاب چه تیتری زدند؟». ایسنا.
- «تیترها از گام دوم انقلاب گفتند». شفقنا.
- «گام دوم انقلاب؛ از اقتصاد مستقل تا خطر مالاندوزی در مدیران دولتی». خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی.
- «گام دوم». ایران آنلاین.
- «بیانیه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری خطاب به ملت ایران». پایگاه اطلاعرسانی حوزه.
- «اعلان خامنه ای حول "گام دوم انقلاب"». رادیو فردا.
- «بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملّت ایران به ویژه جوانان از سوی رهبر معظم انقلاب صادر شد». جماران.
- «رهبر ایران در چهلسالگی انقلاب اسلامی: آنچه تاکنون شده با آنچه باید میشده فاصلهای ژرف دارد». بیبیسی.
- «بیانیه «گام دوم انقلاب» به سبک زندگی توجه ویژه ای دارد». ایرنا.
- «بیانیه خامنهای: جمهوری اسلامی آمادهٔ تصحیح چه "خطاها"یی است؟». بیبیسی.
- «بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران». دفتر حفظ و نشر آثار رهبری.
- «کمیسیون ماده ۱۰ با تأسیس حزب "جمعیت گام دوم انقلاب اسلامی" مخالفت کرد». ایرنا.
- «مخالفت با تأسیس حزب "جمعیت گام دوم انقلاب اسلامی"». آخرین خبر.
- «بیانیه "گام دوم انقلاب" یعنی دولت مدیریت اقتصاد را رها کند». تحلیل ایران. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ فوریه ۲۰۱۹. دریافتشده در ۱۸ فوریه ۲۰۱۹.
- «بررسی ابعاد بیانیه «گام دوم انقلاب» / چرا باید کار را به جوانها سپرد؟». باشگاه خبرنگاران جوان.
- «چرا بیانیه گام دوم انقلاب مهم است؟». ایکنا.
- http://www.bbc.com/persian/iran-features-47540071
- «گام دوم». تابناک. ۲۹ بهمن ۱۳۹۷. دریافتشده در ۱۸ فوریه ۲۰۱۹.
- «نامه روحانی به رهبر معظم انقلاب دربارهٔ بیانیه "گام دوم انقلاب"». تسنیم.
- «همه باید نسبت به بیانیه رهبر انقلاب برای گام دوم انقلاب احساس مسئولیت کنند». ایسنا.
- «روحانی: همه باید نسبت به بیانیه رهبر انقلاب احساس مسئولیت کنند». تسنیم.
- «آیتالله مکارم شیرازی: بیانیه رهبر انقلاب بسیار راهگشا و جامع است». آنا. ۸ اسفند ۱۳۹۷.
- «آغاز تبیین و تحلیل بیانیه گام دوم انقلاب از سوی آیت الله شبزندهدار». شفقنا. ۲۸ بهمن ۱۳۹۷.
- «محسن رضایی: بیانیه گام دوم را خدا به رهبر انقلاب الهام کرد /نمیشود یک برادر حزباللهی رئیسجمهور شود و بگوید تیم خودم را دارم». khabaronline.ir. خبر آنلاین. ۲۶ دی ۱۳۹۹. دریافتشده در ۲۷ دی ۱۳۹۹.
- «۳۰۰۰ استاد دانشگاه برای ایجاد تحوّل انقلابی اعلام آمادگی کردند». خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی.
- «اعلام آمادگی ۳۰۰۰ استاد بسیجی برای ایجاد تحول انقلابی در نظام علمی کشور برای نیل به تمدن نوین اسلامی». خبرگزاری فارس.
- «نامه 3000 فعال تشکل دانشجویی و حوزوی به رهبری». بصیرت.
- https://www.radiofarda.com/a/analysis-on-khamenei-mission-and-vision-for-irgc/30195397.html
پیوند به بیرون
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ گام دوم انقلاب موجود است. |
![]() |
متن مربوطه در ویکینبشته: گام دوم انقلاب |