گرافولوژی
گرافولوژی روشهای مطالعه و بررسی شخصیت و خصوصیات فردی براساس نحوه نوشتن است.[1] بر اساس بررسیهای انجام شده توسط National Pen Company در آمریکا، خط افراد شامل نحوه فاصلهگذاریها، نحوه گذاشتن نقطهها، نوع چرخش حروف یا تمایل کلمات به سمت چپ یا راست میتواند حقایقی را دربارهٔ 5000 ویژگی متفاوت آنها آشکار کند.[2] نوع خط هر شخص، ناشی از ساختار عصبی و ویژگیهای روانی وی، سن او و همینطور فرهنگ و شغل او است. همین موضوع سبب میشود که دستخط افراد مختلف با هم فرق داشته باشد.[3]

کاربرد
مهمترین کاربرد گرافولوژی، گزینش متقاضیان استخدام است. همچنین از گرافولوژی میتوان در زمینههای جرمشناسی و برای تشخیص صداقت متهمان نیز استفاده کرد. بهطور کلی میتوان کاربرد گرافولوژی را در دو دسته اصلی زیر خلاصه کرد:
- گزینش افراد از خارج از محیط مورد نظر
- شناخت افراد ناهماهنگ با محیط
اصول قواعد گرافولوژی
از نظر گرافولوژیستها یک خط مانند کاری است که انجام شده باشد. کاری که فرد باید سالیان دراز صرف کند تا آن را بیاموزد و با تمرین فراوان بتواند نوشتهاش را کامل کند. از طرف دیگر، تجربه به ما میآموزد که انسان بهطور کامل در بین اعمالش قرار گرفتهاست. زیرا حرکات و اشارات ما تنها از اراده و نیت آنی ما اطاعت نداشته، بلکه از اتحاد قوای درونی که زمینه و عصاره وجود مارا تشکیل میدهد، فرمانبرداری دارد.
طرز راه رفتن، نگاه داشتن پیپ یا سیگار، نحوه حرکت دست هنگام سخن گفتن و موارد مشابه حرکات پیچیدهای هستند که در آنها به نتایج روانی مهمی میتوان دست یافت. در صورتیکه اشارات، طرز راه رفتن و سایر حرکات یاد شده در بالا دوام و استمراری ندارند، یک خط بر کاغذ، اثری است که باقی میماند و حرکات و احساس نویسنده آن را در هنگام نوشتن که با انبساط خاطر یا با شک و تردید یا با عکسالعمل فرد در مقابل واقعیتها انجام شدهاست منعکس میسازد. اسلوب نوشتن هرچه باشد، نسخ یا نستعلیق، کتابی یا چاپی یا بر اساس سرمشقهای خوشنویسی، نویسنده برحسب خلق و خوی یا طبع و سرشت خود، کم کم از آن دور میشود. اصول و اساس علم گرافولوژی بر مبنای رابطه سرعت نوشتن و فشار نوشتن است. یک رابطه معکوس، یعنی هرچه سرعت بیشتر شود فشار کمتر و هرچه فشار بیشتر شود سرعت کمتر می شود. و این رابطه مقدار صرف انرژی بوسیله هر فرد را مشخص می کند که چه مقدار برای سرعت و چه مقدار برای فشار قلم صرف می کند. مابقی مسایل که تعداد آنها زیاد هم هستند و برای تشخیص روانشناسی دستخط و امضا مهم هم هستند جزو مشروحات و قوانین تابعه این علم می باشند.
انواع روشهای نوشتن
در میان افراد یک نفر به سمت چپ و دیگری به سمت راست منحرف میشود. یک نفر روبه بالا مینویسد و یکی روبه پایین. بعضیها تودرتو مینویسند و بعضی با فاصله. یکی تند و سریع مینویسد در حالیکه دیگری با خودداری مینویسد. این تفاوتها را در هنگام نوشتن به گرایشهای مختلف خلق و خوی نویسنده نسبت میدهند. محدوده چرخش دست راست و دست چپ در زبان فارسی با هم تفاوت دارد. اگر قلم را به دست راست بدهید و مچ دست را ثابت نگه دارید و به جهت پیشروی زبان فارسی مچ دست را بچرخانید می بینید که محدوده نسبتاً بزرگی با سمت و سوی پایین را در بر می گیرد برعکس اگر همین عمل را با دست چپ انجام دهید در می یابید که محدود خیلی کمتری و آن هم با سمت و سوی رو به بالا را در بر می گیرد. طبیعتاً یک راست دست در زبان فارسی خیلی راحت تر از یک چپ دست است.
خط فارسی
چون خط فارسی از راست شروع میشود و به طرف چپ پیش میرود، سمت راست مبدأ و سمت چپ کاغذ مقصد عمل است. در هر نقطه از خط که قلم بایستد، آنچه در طرف راست واقع میشود مانند گذشتهاست و نمایشگر خود نویسندهاست و آنچه در طرف چپ قرار دارد مانند آیندهاست و نمایشگر آنچه در بیرون قرار دارد که افکار نویسنده به آن متوجهاست. پس نتیجه میگیریم که هر حرکتی که مسیر نوشته را به سمت چپ شدت میبخشد، علامت آن است که نویسنده تمایل دارد از لاک خود خارج شود یا به سوی فرد دیگری گرایش دارد. در واقع نوشته پیش رونده اثر فعال بودن و برون گرایی نویسنده را منعکس میسازد. زبان فارسی بر خلاف زبان لاتین، پیوستاری دارد سیال گونه، که گسترشی در خط افق دارد برعکس خط لاتین که در خط عمود گسترش می یابد.خط فارسی مثل موج دریاست که روی هم سوار می شود ولی زبان لاتین مانند تکه های چهار ضلعی است که کنار هم چیده می شود.می بایست عنوان نمود که گرافولوژی در هر زبان وابسته به فرهنگ تحریری آن زبان است. یعنی جدا از قانون اصلی که همان رابطه سرعت و فشار است و تمام مشروحات و قوانین تابعه، یک گرافولوژیست در زبان فارسی باید به فرهنگ تحریری زبان فارسی آشنا باشد. آری فرهنگ تحریری در زبان فارسی و زبانهای مشابه عربی تفاوت های زیادی دارند با آن که ماهیت کلی حروف و پاره خط های حروف در هر دو زبان یکی است. کافی است یک جستجوی ساده در گوگل با عباراتی شبیه به graphology و یا handwriting analysis انجام دهید تا سایت ها و کتب معتبری که در این زمینه فعالیت و به چاپ رسیده اند را ملاحظه نمایید. صد ها کتاب و ده ها سایت و دانشگاه در زبان لاتین می یابید، اما متأسفانه در زبان فارسی تنها دو کتاب در این زمینه به چاپ رسیده است و هیچ سایت و موسسه معتبری در این زمینه وجود ندارد. و این فاصله دنیای غرب با کشور ما را در یک علم بسیار کاربردی می رساند.
منابع
- گابریل بوشاتو، ترجمه و پژوهش احمد یلدا، «خط و شخصیت»، تهران: کتابهسرا، ۱۳۷۶.
- علی بهرامی شریف،«گرافولوژی دستنوشته فارسی به کمک کامپیوتر»، پایاننامه کارشناسی ارشد مهندسی الکترونیک، دانشکده فنی مهندسی دانشکاه تربیت مدرس، ۱۳۸۳.
- گفتگوی خبرگزاری ایمنا با محمود محجوب
- کانال تلگرامی دست خط و امضا (روانشناسی و جرم شناسی)
- graphologyhandwritinganalysis@
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Graphology». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی.*
- Nevo, B Scientific Aspects Of Graphology: A Handbook Springfield, IL: Thomas: 1986
- Victoria Woollaston (29 July 2013). "What does your handwriting say about you?". Daily Mail.
- «انسانها را از روی دستخط شان بشناسید | You Can». دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۹-۰۷.