گروه هشت
گروه جی هشت یا جی ۸ (که فعلاً گروه هفت شده چون عضویت روسیه به حالت تعلیق درآمده) از هشت کشور صنعتی جهان تشکیل شده‌است که حدود ۶۵% اقتصاد جهان را در دست دارند. سران کشورهای این گروه هر ساله یک گردهمایی مشترک با هم دارند.
| - کشورهای گروه هفت |
|---|
 G8 countries.
|
کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و کانادا این هفت کشور را تشکیل می‌دهند.
پیشینه
گروه هشت در تلاش برای پاسخ به یک بحران پدید آمد: در اواسط دههٔ هفتاد، بحران نفتی و از هم‌پاشی سیستم تبادل ارز برتن وودز منجر به بحرانی در اقتصاد جهانی شد. برای کشورهای بزرگ صنعتی این موضوع مطرح بود که چگونه می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. رئیس‌جمهور وقت فرانسه، والری ژیسکار دستن و صدر اعظم آن هنگام آلمان هلموت اشمیت، غلبه بر بحران را در راه‌کاری بین‌المللی دیدند و این ایده را پی گرفتند.
دیدار سالانه
اولین کنفرانس اقتصاد جهانی سال ۱۹۷۵ در قصر رامبولیه در پاریس برپا شد. پس از آن چنین دیدارهایی سالانه تکرار شدند و هر سال یکی از اعضای این گروه میزبانی اجلاس را که همیشه در ماه مه یا ژوئن برگزار می‌شدند بر عهده گرفت.
هدف از این نشست‌ها در آغاز مشورت دربارهٔ مسائل روز و راهبردهای اقتصادی جهان بود. شرکت‌کنندگان در اولین اجلاس، سران کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، ژاپن و آمریکا بودند. اولین کنفرانس این شش کشور که در قصر رامبولیه در پاریس برگزار شد بسیار غیررسمی بود. در ضمن گفتگوهای شبانه در کنار شومینه، سبب شد که سران کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس به مزیت‌های تبادل نظر مستقیم دربارهٔ مسائل مهم پی بردند. اجلاس گروه هفت یک نهاد بین‌المللی نیست. از دیگر سو گروه هفت فاقد سازمان مدیریتی است و قطعنامه‌های اجلاس گروه هفت از پشتیبانی نهادهای بین الملی برخوردار نیست. اجلاس سالانه همیشه از سوی کشور میزبان سازماندهی می‌شوند و کشور میزبان ریاست اجلاس را بر عهده می‌گیرد.
پیوستن کانادا
تا سال ۱۹۷۶ این گروه شش عضو داشت. در سال ۱۹۷۶ با پیوستن کانادا به جمع کشورهای عضو، این گروه به «گروه هفت» (G7) تبدیل گردید.
پیوستن روسیه و جدایی آن
در پایان جنگ سرد در سال ۱۹۸۹ روسیه خواستار پیوستن به این گروه شد. پذیرش روسیه در این گروه رفته رفته انجام شد و ۹ سال بعد در سال ۱۹۹۸ روسیه به عضویت رسمی این گروه درآمد. در سال ۲۰۰۶ روسیه برای اولین بار ریاست گروه ۸ را بر عهده گرفت و اجلاس سالانهٔ گروه ۸ در سن پترزبورگ برگزار شد.
روسیه پس از بحران اوکراین از این گروه کنار گذاشته شد. به این ترتیب گروه ۸ به گروه ۷ تغییر نام داد.[1] در پی انقلاب اوکراین و اشغال بخشی از خاک این کشور توسط ارتش روسیه و پیوستن منطقه کریمه به روسیه و شکاف به وجود آمده بین روسیه و غرب سران هفت کشور صنعتی لغو عضویت روسیه را از گروه جی هشت به‌طور غیررسمی اعلام کردند.[2]
گروه هشت یک عضو دیگر هم دارد و در حقیقت می‌توان حتی از گروه ۹ هم سخن گفت. چرا که از سال ۱۹۸۱ رئیس کمیسیون اروپا هم در این اجلاس شرکت می‌کند. از سوی دیگر گروه هفت بدون روسیه کماکان به موازات گروه هشت وجود دارد. زیرا مسکو هنوز به همهٔ نهادهای زیر نظر گروه هشت راه ندارد، از جمله رایزنی‌های اقتصادی که گاهی بدون شرکت روسیه انجام می‌گیرند.
انتقادات
یکی از انتقاداتی که در سال‌های اخیر نسبت به گروه ۷ مطرح بوده و هست؛ عدم عضویت کشورهای مهم و تازه قدرت یافته، مانند چین، هند، برزیل در این گروه است. گروه ۷ امروزه در بر گیرندهٔ همه کشورهای قدرتمند دنیا به لحاظ اقتصادی نیست. هرچند که ۷ کشور عضو تقریباً نیمی از تولید ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص می‌دهند، ولی باید گفت که غیبت چین که از لحاظ تولید ناخالص داخلی رتبه دوم جهان را دارد یا برزیل که هفتمین قدرت اقتصادی دنیاست از نقاط ضعف مهم اجلاس گروه ۷ به‌شمار می‌رود. همچنین عدم حضور هند (که بر اساس تولید ناخالص داخلی جلوتر از کانادا و روسیه قرار دارد) نیز از جمله نقاط ضعف گروه ۷ به‌شمار می‌رود. البته این انتقاد به گروه بیست وارد نیست.بلکه مربوط به قبل از پیوستن اعضای جدید است.
منابع
- بحران اوکراین؛ جنگ سرد دوم؟ بی‌بی‌سی فارسی، ۵ فروردین ۱۳۹۳
- «روسیه از گروه هشت کشور صنعتی کنار گذاشته شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۱۴.
